Kendimizi Sabote Etmeyi Nasıl Durdurabiliriz?

İnsanlar çeşitli nedenlerle kendi ilerlemelerini engelleyebilirler. Bilinçli ya da bilinçsiz olarak kendilerini sabote edecek eylemlerde bulunabilirler. Sebepler çocukluk çağı sorunlarından önceki ilişkilerin etkisine kadar uzanır. Ayrıca diğer nedenler düşük özsaygı ve baş etme sorunlarından bilişsel uyumsuzluk sorunlarına kadar çeşitlilik göstermektedir.

Kendini sabote etme, çoğu zaman insanların stresli durumlarla ve geçmiş travmalarla başa çıkmak için kullandıkları bir tür başa çıkma mekanizmasıdır. Ne yazık ki genellikle sorunları daha da kötüleştirir ve kişinin sağlıklı ve başarılı bir şekilde ilerleme yeteneğini engeller.

Kendi kendini sabote eden insanlar yaptıklarının farkında olabilir. Örneğin, aşırı kilolu ve diyet yapan biri bir kutu dondurmayı yiyerek bilinçli olarak çabalarını sabote edebilir.

Veya insanlar bilinçsizce de kendini sabote edebilirler. Bir kişi işin son teslim tarihini kaçırır. Görünüşte geç kalmış yetiştirememiş gibidir ama gerçekte başarısızlık korkusu olabilir. Son teslim tarihini kaçırarak kendi kendini sabote eder, böylece şirkette yükselme hedefini sekteye uğratır. Ama başarısız olma ihtimalini ortadan kaldırır.

Zor Çocukluk

İşlevsel olmayan bir ailede büyümek kendinizi sabote etme eylemlerinize katkıda bulunabilir. Güvenli bağlanma stili yerine endişeli veya kaçıngan bağlanma stiline sahip olabilirsiniz. Bize bakım verenlerle ilk etkileşimimiz ileride başkalarıyla nasıl bağlantı kuracağımızı etkiler.

İlişkilerde Zorluk

Avustralya'da romantik ilişkiler konusunda uzmanlaşmış 15 psikolog, kendini sabote etmeye ilişkin bir araştırmaya dayanarak, romantik ilişkilerde kendini sabote etmenin yaygınlığına ilişkin ana sorunları belirledi. Bunlar:

• Güvensiz bağlanma stilleri
• Kendine güvensizlik
• Yaralanma korkusu
• Bağlılık korkusu
• Sağlıksız ilişki inançları
• Kendine güvensiz

Olumsuz bir öz imaja ve düşük öz saygıya sahip kişiler, kendilerini sabote etmeye karşı özellikle savunmasızdır. Kendileri hakkındaki olumsuz inançları doğrulayacak şekilde davranırlar. Yani başarıya yaklaştıklarında aslında rahatsız olurlar.

Hayatları boyunca onlara başarısız olacakları söylenmiştir. Ya da bazen hayatları boyunca kendilerine başarısız olacaklarını söylemişlerdir. Kendini sabote etme davranışı, bunun kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşmesini sağlamaya yardımcı olur.

Bilişsel Uyumsuzluk

Bu davranışı gösteren insanlar bilişsel uyumsuzlukla veya aynı anda iki çelişkili fikre sahip olabileceğiniz zihinsel rahatsızlıkla mücadele ederler. İnsanoğlu inançları ve eylemleri arasında tutarlılık olmasını ister.

Örneğin harika bir müşteri edinmek ve her zamankinden daha fazla para kazanmak üzeresiniz. Kendinizi ileriye taşımak için gerekeni yapmak yerine, kendinizi değerli hissetmediğiniz için geri çekiliyorsunuz. Yani müşteri toplantısından önceki gece sarhoş oluyorsunuz ve toplantıyı tamamen kaçırıyorsunuz. Daha iyisini başarabilecekken işleri kendi kendinize zorlaştıracak eylemlerde bulunursunuz.

Kendini sabote etmek yiyecek, içki, uyuşturucu, kumar ve kendine zarar verme gibi kronik sorunlara da yol açabilir. Bu davranış aynı zamanda kişilerin motivasyonunu da bozabilir ve onları daha da kaygılandırabilir.

İnsanların kendi kendilerini sabote etme biçimlerine ilişkin yaygın örnekler: 

Erteleme

Kendi kendini sabote eden insanlar sıklıkla ertelerler. Bunun nedeni insanların başkalarını hayal kırıklığına uğratmaktan, başarısız olmaktan korkmalarıdır.

Mükemmeliyetçilik

Kendini imkansız veya aşırı yüksek bir standartta tutmak gecikmelere ve aksiliklere neden olacaktır. Her şeyin aksamadan planlandığı gibi gitmesini hedeflemek olumlu bir strateji gibi görünse de mükemmeliyetçilik genelde başarıyı engeller.

Bir şeyler ters gittiğinde ki kaçınılmaz olarak öyle olacaktır, mükemmeliyetçilerin morali çok bozulur. Depresyona eğilimlidirler ve herkesi hayal kırıklığına uğrattıklarını hissederler.

Kendi Uyuşturma

Başarılı olmayı istemek ile beyinlerinde olamayacaklarını söyleyen senaryo arasındaki sürekli mücadeleyle başa çıkmak için çoğu kişi uyuşturucu, alkol ve kendine zarar verme yoluyla kendilerini sakinleştirir.

Bir terapiste gidiyorsanız bu konuda rehberlik etmesi için ondan yardım isteyebilirsiniz. Ama terapiye gitmiyorsanız veya terapistinizle bunu konuyu konuşamıyorsanız ve bu olumsuz davranışı nasıl durduracağınıza dair bazı ipuçlarını ve dikkate almanız gereken şeyleri sizin için özetledik.

Kök Nedenleri İnceleyin

Hayatınızdaki kalıpları arayın. İyi çabalarınızı defalarca engelleme eğiliminde oldunuz mu? Bu eylemler, başarıya ulaşmadan önce mi yoksa kişisel arzularınızı gerçekleştirmeye yaklaştığınızda mı gerçekleşti?

Ertelemeyi Durdurun

Kendini sabote edenlerin en sık sergilediği davranış ertelemedir. Sizin için önemli olan bir şeyi ertelerseniz duygusal olarak bu asla ulaşamayacağınız söylenen bir hedefe ulaşmaktan daha kolay olabilir.

Yıllardır bulunduğunuz yer ile kafanıza kazınanlar arasındaki uyumsuzluk, size inanılmaz rahatsızlıklar verebilir. Yani kendi kendinizi sabote ediyorsunuz.

Çok Uzun Vadeli Hedefler Yapmayın Küçük Parçalara Bölün

Çalıştığınız yerde en iyi satış elemanı olmak gibi büyük bir şey hedeflediğinizde, bu büyüklükte bir hedef bunaltıcı gelebilir.

Kendi kendini sabote etme eylemlerini önlemek için ayrıntılara çok fazla takılıp kalmayın. Kendi kendini sabote edenler bazen önemsiz ayrıntılarla çok fazla zaman harcarlar.

Başka bir örnek: Sağlıklı olmaya çalışıyorsanız, ya hep ya hiç kararları vermeyin. Bir hafta spor salonunu kaçırırsanız havlu atmayın. Bir sonrakine yeniden başlayın.

Küçük artımlı değişiklikler yapın ve bunlara göre yavaş yavaş hareket edin. Bu şekilde sabote edici zihninizin frene basmasını önleyebilirsiniz. Sizi rayından çıkarmayacak daha küçük eylemler gerçekleştirin.

Kendini engelleyen kişiler duygularını ve davranışlarını düzenlemekte zorlanabilirler. Davranışsal düzensizlik ve duygusal düzensizlik genellikle çocukluk çağı travması veya ihmalinden kaynaklanır. 

Kendi kendini sabote eden insanlar, alkol ve uyuşturucu kullanımı, aşırı yemek yeme, öfke patlamaları ve kendine zarar verme gibi çeşitli sorunlar için psikolog veya psikiyatristlerden yardım alabilirler.

Aşağıdaki terapi ekolleri kendi kendini sabote edenlere yardımcı olmuştur:

Bilişsel-davranışçı terapi (BDT), bilişsel çarpıtmaların giderilmesinde etkili teknikleri kullanır. Bu teknikleri kullanmak, olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmenize ve genel ruh halinizi iyileştirmenize yardımcı olur.

Diyalektik davranış terapisi (DBT), yoğun duyguları içeren sorunlar üzerinde iyi çalışır. Bu, dürtüsel davranışları, dürtü kontrol sorunlarını ve diğer insanlarla geçinme zorluklarını kapsayabilir. Bu yöntemle duygularınızı daha iyi düzenlemeyi öğreneceksiniz.