Hanife CANSEVER TÜRKMEN

Bilinçli Ebeveynlik: Mutlu ve Sağlıklı Çocuklar Yetiştirmenin AnahtarıErken çocukluk yılları, bireyin tüm hayatını şekillendiren kritik bir dönemdir. Bu dönemde çocukların sosyal, duygusal ve bilişsel becerilerinin gelişimi, onların gelecekteki mutluluk ve başarılarına zemin hazırlar. Ebeveynlerin, özellikle annelerin, bu gelişimde oynadığı rol son derece önemlidir. Yapılan araştırmalar, ebeveynlerin çocuklarıyla kurdukları bağların kalitesi, sergiledikleri davranışlar ve sahip oldukları farkındalık düzeylerinin, çocuklarının sosyal yetkinliklerini doğrudan etkilediğini göstermektedir. Bu bağlamda bilinçli ebeveynlik, sadece çocukların sağlıklı bireyler olarak yetişmesine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda ebeveynlerin de içsel bir dengeye ulaşmasına katkı sağlar.Bilinçli Farkındalık Nedir?Bilinçli farkındalık, basitçe "anda kalma" olarak tanımlanabilir. Ancak bu kavramın derinliği, bireyin anı tüm duyularıyla deneyimlemesi, yargısız bir tutum sergilemesi ve yaşanılan her şeyi kabul edebilme yetisiyle bağlantılıdır. Ebeveynlikte bilinçli farkındalık ise, ebeveynlerin kendi duygularını ve düşüncelerini farkında olarak çocuklarına yaklaşmalarını ifade eder. Bu yaklaşım, ebeveynlerin çocuklarının ihtiyaçlarını daha iyi anlamalarına ve onlarla daha sağlıklı bir iletişim kurmalarına olanak tanır. Örneğin, bilinçli bir ebeveyn, çocuğunun öfkesine veya üzüntüsüne anında tepki vermek yerine, bu duyguların kaynağını anlamaya çalışır ve onu destekleyici bir tutum sergiler.Bilinçli farkındalık, ebeveynlerin sadece çocuklarına değil, aynı zamanda kendilerine karşı da nazik ve anlayışlı olmasını sağlar. Çoğu zaman ebeveynler, mükemmel bir anne ya da baba olma kaygısıyla kendilerine yüksek standartlar koyar. Ancak bu kaygılar, genellikle ebeveynlerin kendilerini yetersiz hissetmesine ve stres seviyelerinin artmasına yol açar. Bilinçli farkındalık sayesinde ebeveynler, kendi duygusal durumlarının farkına varabilir, bu durumları kabullenebilir ve bu sayede çocuklarına karşı daha sabırlı ve anlayışlı olabilir.Bilinçli Ebeveynliğin FaydalarıBilinçli ebeveynliğin birçok önemli faydası vardır. Bu faydalar hem ebeveynler hem de çocuklar açısından oldukça değerlidir. İşte bilinçli ebeveynliğin sağladığı başlıca avantajlar:Olumlu Davranışları Destekler: Bilinçli ebeveynlik, çocukların daha olumlu davranışlar sergilemelerine yardımcı olur. Ebeveynler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını daha iyi anlayarak, onlara daha fazla destek sunar ve yanlış davranışları düzeltmek için daha yapıcı yollar geliştirir. Bu durum, çocukların kendilerini daha iyi ifade etmelerine, duygularını daha sağlıklı bir şekilde işlemelerine olanak tanır. Aynı zamanda çatışmaları en aza indirir ve çocukların özgüvenlerini artırır.Sağlıklı Sınırlar Belirler: Bilinçli ebeveynlik, ebeveyn-çocuk ilişkisi içerisinde sağlıklı sınırların konulmasına yardımcı olur. Ebeveynler, çocuklarıyla yakın bir ilişki kurarken aynı zamanda disiplinli ve tutarlı olurlar. Bu sınırlar, çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlar ve onların sorumluluk duygusunu geliştirir. Sağlıklı sınırlar, çocukların hem kendi haklarına hem de başkalarının haklarına saygı duymayı öğrenmelerine katkıda bulunur.Duygusal Bağları Güçlendirir: Ebeveyn ve çocuk arasındaki duygusal bağların kuvvetli olması, çocukların duygusal gelişiminde önemli bir rol oynar. Bilinçli ebeveynlik sayesinde, ebeveynler çocuklarına daha fazla zaman ayırır ve onların duygusal ihtiyaçlarını anlama konusunda daha fazla çaba gösterirler. Bu da, çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlar ve ebeveynlerine karşı daha güçlü bir bağ kurmalarına olanak tanır.Stresi Azaltır: Ebeveynlik, doğal olarak stresli bir süreç olabilir. Ancak bilinçli farkındalık, bu stresi yönetmede etkili bir araçtır. Ebeveynler, bilinçli farkındalık uygulamaları sayesinde streslerini daha iyi kontrol edebilir ve zorlayıcı durumlar karşısında daha sakin kalabilirler. Bu da, ebeveynlerin çocuklarıyla daha sağlıklı bir ilişki kurmalarını ve daha yapıcı ebeveynlik stratejileri geliştirmelerini sağlar.Bilinçli Ebeveynlik Uygulamalarına ÖrneklerBilinçli ebeveynlik, günlük yaşamda pratik edilmesi gereken bir yaklaşım olduğundan, bazı basit ama etkili uygulamalarla desteklenebilir. İşte bilinçli ebeveynlik sürecinde uygulanabilecek bazı örnekler:Dikkatle Dinlemek: Çocuğunuzla iletişim kurarken tüm dikkatinizi ona verin. Söylediklerini sadece dinlemekle kalmayın, aynı zamanda beden diline, ses tonuna ve duygularına da dikkat edin. Bu, çocuğunuzun kendini daha değerli hissetmesini sağlar.Önyargısız Kabul: Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin ve onu değerlendirme ya da yargılama eğiliminde olmayın. Her çocuk kendi içinde benzersizdir ve her birinin farklı yetenekleri, becerileri ve zayıflıkları vardır. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul etmek, ona karşı sevgi dolu bir yaklaşım sergilemenizi kolaylaştırır.Duygusal Farkındalık: Hem kendi duygularınızın hem de çocuğunuzun duygularının farkında olun. Otomatik tepkiler vermek yerine, duygularınızı fark edin ve duruma en uygun şekilde tepki verin. Bu, daha sakin ve yapıcı bir ebeveynlik yaklaşımı geliştirmenize yardımcı olur.Kendini Kontrol: Olumsuz duygularla karşılaştığınızda, derin bir nefes alarak sakin kalmaya çalışın. Öfke veya hayal kırıklığı anında çocuğunuza karşı sert tepkiler vermek yerine, durumu daha sağlıklı bir şekilde ele alabilmek için kendinizi kontrol etmeye odaklanın.Şefkat Gösterme: Zor zamanlarda hem kendinize hem de çocuğunuza şefkat göstermeyi ihmal etmeyin. Her iki tarafın da hata yapabileceğini ve zor durumlar yaşayabileceğini kabul edin. Şefkat dolu bir tutum, aile içinde sevgi dolu bir atmosfer yaratır.Bilinçli Ebeveynliğin Aile Yaşamına KatkısıBilinçli ebeveynlik, sadece çocukların gelişimine katkıda bulunmakla kalmaz, aynı zamanda tüm aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerini güçlendirir. Ebeveynler, bu yaklaşımla çocuklarıyla daha anlamlı bir bağ kurarken, aile içinde daha fazla uyum ve huzur sağlanır. Stresin azaldığı, güvenin ve sevginin arttığı bir aile ortamı, çocukların kendilerini daha rahat ifade etmelerine ve duygusal olarak daha sağlıklı bireyler olarak yetişmelerine olanak tanır.KAYNAKÇA:Aday, B., Çetinkaya, D., Cankan, İ., Özen, İ. S.., Şengiz, İ., Iğnak, T., Yağlı, Ş. N. & Acar, I. H.,(Haziran, 2021). Ebeveynlikte bilinçli farkındalık ve çocuk gelişimi. Çocuk Gelişim veÖğrenme Çalışmaları Laboratuvarı, Özyeğin Üniversitesi.https://labs.ozyegin.edu.tr/cdll/files/2021/06/tr_mindfulparenting.pdfAltan Aytun, Ö. (t.y.). Çocuk ve ergen. Psikoloji İstanbul. https://psikolojistanbul.com/makaleler/bilincli-ebeveynlik/cocuk-ve-ergenKapak fotoğrafı: Alev Netohttps://www.instagram.com/alev.neto?igsh=MXFvNnVibno0cDN3ZA==