2. Uzman
  3. Nazlı Nur KUŞ
  4. Blog Yazıları

Nazlı Nur KUŞ - Blog Yazıları

OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK

Okb hastalığı kontrol edilmeyen, yineleyen ve düşünce ve fikirler ile bu düşüncelerin yarattığı anksiyeteyi bastırmak için gerçekleştirilen eylemlerden oluşur. Huzursuzluk yaratan düşüncelereobsesyondenirken, bu huzursuzluğu ortadan kaldırmak için yapılan yineleyici davranışlarakompülsiyondenir. Bu davranışlar takıntılı düşünceleri önlemek amacı ile gerçekleştirilir. Gerçekleştirilen eylemler geçici bir süre işe yarar, takıntılı düşünceler tekrar oluştuğunda bireyin bu eylemleri tekrar etmesi gerekir.Okbdöngüsü kişinin hayatını fazlasıyla sekteye uğratır. Günlük hayatlarında rahatsızlık yaratıp işlerini yapmasına engel olabilirler. Okb olan kişiler bu takıntıların anlamsız olduğunun farkında olabilirler, fakat engel olamaz ve kendilerini durduramazlar. Kişi bu obsesyonlar yüzünden suçluluk hissedip olumsuz hisseder buda kompülsiyonları doğmasına sebep olur.OKB; orbitofrontal korteks, singulat girus, kaudat çekirdek ve bazal gangliya dahil olmak üzerebeynin bilgiyi düşünüp eyleme dönüştüren bölümlerindeki iletim sorunlarıyla ilgilidir. Beynin bu saydığımız bölümleri sağlıklı ve normal işlev göstermediğinde, sistemden uygun olmayan bilgi akışı sağlanır ve kişi düşünce ve eylemlerinden büyük rahatsızlık, baskı hisseder.Obsesif kompülsif bozukluk, beyin bir düşünceye yapışmasına, takılı kalmasına sebep olur. Genellikle 20 30lu yaşlarda görülen bu hastalık ergenlik dönemi ve okul öncesi çocuklarda dahi görülebilir. Okb kadınlarda daha sık görülen bir hastalıktır, kadınlarda daha yaygın görülür.Stres etkeninin OKB’yi daha da arttırdığıgörülmüştür.Obsesyonlar ve kompülsiyonlar gün içinde kişinin hayatına devam etmesine günlük işlerini yapmasına, iş hayatına, ikili ilişkilerine olumsuz yansımaktadır. Rahatsızlık veren yineleyici takıntılı düşünceler ile bu düşünceleri bastırmak ve bu düşüncelerin yarattığı anksiyeteyi dindirmek amacı ile yapılan davranışlar bir okb döngüsü oluşturur. Kişiler bazen bu döngünün farkında olup tedavi olmak isterken bazen ise farkında olmadan yada bu döngüden memnun olarak yaşamlarına devam etmeyi tercih etmektedirler.Her takıntılı düşünce yada davranış OKB değildir. Temiz ve düzenli olmanın, güvenlik amacı ile kapıyı kitleyip uyumadan önce kontrol etmek bunlar gibi gün içinde yapılan davranışlarhastalık sayılmamaktadır.Düşünceler ve bunların doğurduğu eylemler kişinin günlük işlevlerini bozup zarar veriyorsa, kısıtlayıp hayatını zorlaştırıyorsa ve fazlasıyla yoğun hissediliyorsa okbden şüphe edilir.OKB’NİNBELİRTİLERİObsesyon belirtileri;•Sürekli mikrop, pislik, toz, leke, kir bulaşmasından korkmak•Sürekli temiz, simetrik, düzenli, kusursuz olma hissiyatı ve ihtiyacı•Aynısayıları tekrar etme ya da cümle ve kelimeleri aynı sayıda tekrar etme ihtiyacı•Bazı davranışları gerçekleştirmeden önce istedikleri ve kendilerine daha iyi hissettiren nesne ve eşyalara dokunma hissi•Hata yapmaktan korkmak•Aşırı kuşku ve güvensiz hissetme•Dini içerikli düşünceleri sürekli düşünme•Bir yeri, nesneyi ya da insanı sürekli kontrol etme ihtiyacı duyma ya da belli sayıda kontrol etmediğinde iyi hissedememe•Sürekli birilerine zarar verebileceğini düşünüp korkmak•Cinsel içerikli hayaller kurmaktan kendini alamamakKompülsiyon belirtileri;•Belirli kelimeleri sayıları duaları sürekli tekrar etmek, söylemek•Eşyaları simetrik bir şekilde düzeltmek•Sürekli duş almak, evi temizlemek, eşya ve nesneleri temizlemek•Dokunmadan önce silmek, el sıkışmaktan kaçınmak•Kapıyı, pencereyi sürekli kontrol etmek•Bir yerden ayrılmadan önce sürekli arkasına unuttuğu bir şey var mı diye bakmak•Eski değersiz eşyaları sürekli biriktirmek ve toplamak•Söylediği kelimeleri belirli sayıda tekrar etmek•İhtiyacı olmayan şeyleri satın almak•Belli bir sıraya göre konuşmak, yürümek, yemek yemek•Birine ya da birilerine zarar vermekten korktuğu için dokunmamak, eline keskin kesici aletler almamak•Batıl inançlar dolayısı ile belli davranışları yapmaktan kaçınmak (örneğin: sol ayakla evden çıkmak uğursuz olduğu için sağ ayakla çıkmak, sol ayakla çıkınca geri dönüp sağ ayakla çıkmak)OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN NEDENLERİ?OKB hastalığının birkaç nedeni vardır;Genetik nedenler;OKB’li hastaların yakın ailede yada birinci derece akrabalarda, anne ya da babada okb hastalığı görülmüşse genetik olarak görülme olasılığı yüksektir.Psikolojik faktöler; Herhangi bir zihinsel hastalığı olan bireylerin okb hastalığına yakalanma ihtimali yüksektir. Anksiyete ve depresyon hastalarında okbye sık rastlandığı görülmüştür.Serotonin; Serotonin maddesinin sağlıksız işlevinde yada işlevlerinde bozulma sonucunda okbye rastlandığı görülmüştür.Çocukluk çağı travmaları yada travma sonrası stres bozukluğu;Kişinin yaşadığı travmada maruz kaldığı ve karşılaştığı olaylar sonrasında okb geliştirdiğine rastlanmıştır. Çocukluk çağı travmalarında çocukluk çağında maruz kalınan travmalar sonucunda okb geliştirdiği görülmüştür.Kişilik özellikleri; Kuralcı, mükemmeliyetçi, temiz ve titiz olan kişilerin okbye daha yatkın olduğu görülmüştür.Bastırılmış bilinçdışına itişmiş düşünceler sonucunda okb ortaya çıkabilir. Geçmişte yaşanan maruz kalınan davranışlar, göç, şehir değiştirme, ölüm, yas, hastalık, okul, aile, iş gibi yaşamsal değişiklikler, stres ve sorunlarda OKB oluşumunda etkilidir.OBSESYON VE KOMPULSİYON TÜRLERİ•Kuşku obsesyonu ve kontrol kompülsiyonlarıÇok sık görülür.Kişi sürekli kuşku içindedir, ve kontrol ihtiyacı duyar.Ör; pencerelerin ve kapının kapalı olup olmadığını sürekli düşünme, kuşkuya düşme ve sonucunda emin olmak için defalarca kontrol etme.•Bulaşma obsesyonu ve temizlik kompülsiyonlarıKişinin kendisini kirli hissetmesi, sürekli mikrop kapacağından, kirlenmekten korkması. Kendi bedeninin, evinin, dokunduğu yerlerin diğer kişilerin pis olduğunu düşünmesi ve temizleme eylemine girişmesi.•Dini içerikli obsesyonlarDini eylemleri sırasında ya da normal zamanlarda dini düşünceleri sürekli düşünmeleri.•Cinsel içerikli obsesyonlarKişinin sürekli hayal dünyasında cinsel fanteziler kurması, cinsel düşüncelerden kendini alıkoyamaması.•Biriktirme, satın alma, toplama kompülsiyonlarıPis, eski, değersiz eşyaları toplamak biriktirmek ya da ihtiyacı olmamasına rağmen satın almaktan ve biriktirmekten alıkoyamamak.•Sayma kompülsiyonlarıKişinin günlük aktivitelerini bile belli sayılarda yapması, belli sayıları tekrar etmesi, kelimelerini belli sayılarda tekrarlaması.•Dokunma kompülsiyonlarıBelli eşyalara, belli kişilere ya da nesnelere dokunma ihtiyacı duyma ve dokunduğunda kendini daha iyi hissetme.•Düzen ve simetri obsesyonları ve kompülsiyonlarıKişinin eşyaları yada nesneleri belli bir düzende düzenleme ihtiyacı duyması simetrik yada istediği şekle göre değiştirmesi.•Batıl obsesyonlar ve kompülsiyonlarBatıl inançların etkisi ile kişinin gündelik yaşamında değişlikler yapması. Ör: sol ayakla evden çıkmanın uğursuzluk getireceğine inanan bir kişinin sağ ayakla evden çıkması. Sol ayakla çıkmışsa geri dönüp sağ ayakla çıkması. Ya da kırmızı rengin uğursuzluk getirdiğine inanan birininkırmızı renkli eşyalara dokunmaması kullanmaması.OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞUN TEDAVİSİOKB tedavisinde 2 tedavi kullanılır; ilaç tedavisi ve psikoterapi. Bu iki tedavi şekli birlikte kullanılabilirken, ayrı ayrı da kullanılabilir. Serotonine etki eden ilaçlar OKB tedavisinde kullanılır.PsikoterapiAmaç; kişide huzursuzluk yaratan, rahatsızlık veren, anksiyete yaratan obsesyonlar ile kişiyi yüzleştirip kompülsiyonları engellemeye çalışmaktır.Kaygı oluşturan olumsuz, uygunsuz düşünce ve inançları, olumlu ve uygun düşünceler ile değiştirmeye çalışılır.Bilişsel Davranışçı TedaviBilişsel davranışçı terapide amaç obsesif kompülsif bozukluk olan hastalarda hastayı kaygı yaratan obsesyonlar ile yüzleştirip, karşı karşıya getirmek ve yineleyici davranışları kompülsiyonları engellemektir. Obsesyonların gerçek dışı olduğunu ve hastanın bu obsesyonları abartılı bir şekilde algıladığını hastayla beraber çalışarak anlatmayı hedefler.Huzursuzluk ve rahatsızlık veren düşünce ve inançlara kişiyi alıştırmak bu düşüncelerinormalleştirmek ve söndürmeye çalışmak üzerinde durur. Bu tedaviyealıştırma tedavileridenir.Devamını oku

Yayınlanma: 06.09.2021 14:11

Son Güncelleme: 06.09.2021 14:11