Zümrüt Yaren SERT - Blog Yazıları
Ne zamandır yazmayı düşündüğüm bir konuyla karşınızdayım. Son yıllarda oldukça popüler olan ve ruh sağlığı alanındaki farkındalığı arttırmada önemli rolü alan dizilerden biri ''Masumlar Apartmanı ‘’ . Her bir karakterin bambaşka bir öyküsü var dizide. Bu karakterler arasından ‘’İnci’’nin aile bağlarına ve ilişkilerine bağlanma stilleri penceresinden kısaca bir göz atalım. Göz atmadan öncede bağlanma kuramından ve ilişkilerimize etkilerinden biraz bahsedelim.‘’ Bağlanma Kuramı kişiler arası ilişkilerin kısa ve uzun dönem dinamiklerini tarif eden psikolojik bir modeldir. Bu kuram insanların sevdiklerinden ayrıldıklarında her türlü sosyal ilişki içinde canları yandığında ya da bir tehdit algıladıklarında buna verdikleri tepkilerin doğasını inceler. Anne ile bebek arasındaki bağlanmanın niteliğini bebeğin fiziksel ve duygusal ihtiyaçları ve bu ihtiyaçlara nasıl cevap verildiği belirler. Göz teması, dokunma ve ses tonu bu bağı oluşturur. Bağlanma davranışları güvenli ve güvensiz bağlanma olarak ikiye ayrılır. Bebeğin sinyallerini duyup hızlıca cevap vermek güvenli bağlanmayı desteklerken bu sinyalleri ısrarla anlamamak ya da yanlış yorumlamak güvensiz bağlanmaya neden olabilir.‘’ Peki yetişkin ilişkilerimizde bağlanma stillerimiz neden bu kadar önemli ? Ebeveyn-çocuk bağlanması, duygusal ihtiyaçlarımızın karşılanacağı konusunda partnerlerimize ‘’güvenme yeteneğimize’’ zemin hazırlayan bir konumda. Ayrıca bağlanma stilimiz eş seçimini ve ona nasıl bağlandığımızı da etkiler. Bağlanma biçimimizi, kendimiz hakkındaki inançlarımıza kanıt bulma umuduyla yeni insanlarla defalarca dener dururuz. Bu yüzdendir ki sıklıkla aynı ilişki düzenlerine saplanmış hissederiz kendimizi. Örnek verecek olursak , aşağıda da anlatacağım gibi çoğu kaygılı bağlanan kişi yani İnci’nin annesi gibi , onlara hiçbir zaman yeterli yakınlık ve güven vermiyor gibi görünen kaçıngan bağlanan kişilerle yani İnci’nin babası gibi kişilerle ilişki kurar veya evlenirler. Bu durum kaygılı bağlanan kişilerin terk edilme korkularını ve kusurlu ya da sevilmeyen biri oldukları inancını doğrular. Kısacası bağlanma stillerimiz bizim ilişkilerimizdeki rolümüzü , partner seçimlerimizi oldukça etkilemekte ve kısır döngüde olduğunu düşündüğümüz ilişki örüntülerimizi de oldukça iyi açıklamakta bizlere.Şimdi gelelim diziye..İncinin bağlanma hikayesine gelmeden önce anne ve babasının sahip olduğu bağlanma stillerini bir inceleyelim. Nedenine gelecek olursak ; bağlanma öyle bir zincir ki nesilden nesile bir şekilde etkilerini sürdürüyor. Ve bizi yetiştiren anne ve babamızın nasıl bir bağlanma türüne sahip olduğu bize davranış ve yakınlık derecesini doğrudan etkiliyor. İnci’nin anne ve babasının çocuklukları hakkında çok bir fikrimiz olmasa da yetişkinliklerindeki bağlanma stili örüntüleri bizlere önemli ipuçları veriyor dizide . İncinin babası alkol ve kumar bağımlılığı olan, ailesiyle yakın ilişki kurmaktan kaçınan , duygusal olarak yüzeysel , empatik girişimi ve diğerlerine ( ailesine, eşine , çocuklarına ) ihtiyacı olduğu fikrini reddeden bir karakterle karşımıza çıkıyor. Kaçınmalı/ kaçıngan bağlanma stiline sahip kişilerde sıkça gördüğümüz daha bağımsız olma , kendine güvenme, değişken, insanlara bağlanmak istememe gibi özellikleri babada da görüyoruz. Aile ilişkileri ve yakınlık, boğuyor gibi hissettirmekle beraber bu tarz yakın ve yoğun ilişkiler bağımsızlıklarının tehlikeye girdiği düşüncesini doğurabiliyor bu kişilerde. İnci’nin babasının da ilişkilerindeki samimiyet düzeyi arttığında evden uzaklaşma ve bir süre ortadan kaybolma davranışlarını sık sık gösterdiğini görüyoruz. Kendine daha çok zaman ayırma , kendisini daha çok düşünme, yakın ilişkilerden kaçınma hepsi bu karakterde oldukça mevcut. Öte yandan İnci’nin annesi kaygılı bağlanma stiline sahip bir yetişkin olarak çıkıyor karşımıza. Eşiyle ilgili onu sevip sevmediğine dair sürekli endişeli düşüncelere sahip ama yine de oldukça zarar gördüğü bu ilişkiden bir türlü kopamıyor. Partnerinin hal ve hareketleri onun mutluluğuyla doğru bir orantı gösteriyor. Yani dünyanın etrafında dönen ay misali o da tüm hareketlerini ve duygu durumunu eşine göre ayarlamış bir durumda. Partnerinden sürekli bir güven ve ilgi arayışı içinde ve tamda endişeli düşüncelerini ve korkularını doğrular nitelikte bir eşe sahip. Buna rağmen de bir bağımlı misali ondan vazgeçemiyor. Ve İnci , yukarıda bahsettiğim gibi güvensiz bağlanma stillerine sahip bu ebeveynlerle olan bir evde büyümüş. Ebeveynlerinin sahip olduğu bu bağlanma şekilleri İnci’nin de ebeveynleriyle kurduğu bağlanma da oldukça etkili olmuş ve bu yetişkinlikte ki partner seçimlerinde de devam etmiş. Kişi bazen tek bir bağlanma stiline sahip olmaz çünkü annemizle ve babamızla kurduğumuz bağlanma tarzları farklı olabilir ve bizimde payımıza farklı parçalar düşer böylece.İnci’nin eski ilişkisindeki partneri alkol bağımlılığına sahip biri olarak karşımıza çıkıyor ve İnci kaygılı bir bağlanma yaşayarak, uzun bir süre mutsuz olsa bile ilişkisinden kendisini bir türlü koparamıyor. Kafasındaki düşüncelere rağmen her seferinde kendisine bu ilişkide kalmak adına türlü bahaneler üretiyor ve bir nevi onun değişebileceğini onu ‘’iyileştirebileceğini’’ kendisine inandırıyor. Tıpkı bir zamanlar annesinin babası için düşündüğü gibi.. Ve onun için bu ilişkide kalmak ‘’evlilik’’ fikri ortaya çıktığı anda artık bambaşka bir anlam kazanıyor. Aslında bir taraftan da içinde bir yerlerde sahip olduğu kaçınmalı taraf ortaya çıkıyor ve bir bıçak gibi kesiliyor ilişkileri. Çünkü İnci annesini gözlemlediği kadar babasını da gözlemledi onların ilişkisinde.. Ve karşısına Han çıkıyor.. Her şey çok hızlı çok anlık gelişiyor. Babası gibi değil sahiplenici ve iş bitirici biri Han.. Ama yine de başlangıçtan beri bazı sinyaller alıyor Han’dan İnci. Ama bunları görmeyi reddediyor. Han’ın ailesi hakkındaki gerçekleri gördükçe ve tanımadığı bazı özellikleriyle karşılaştıkça her ne kadar kaygılansa da onun ‘’iyileştirebileceğini’’ bunu da kendisinin en iyi şekilde yapacağına inanıyor. Çünkü İnci dedesi ve kardeşi arasındaki dengeyi koruyan , dedesinin baskıcı ve kontrolcü kişiliğine karşı uyumlu bir torun ve Han’a kadar ilişkilerinde yatıştırıcı hatta bazen fazla feda edici taraf. Han’la beraber işler biraz daha karışıyor ve dedesiyle, kardeşiyle ve arkadaşlık ilişkilerinde eskisi gibi dengeyi sağlayamıyor. Ve açıkça görülüyor ki romantik ilişkilerinde seçtiği partnerler ve ilişkilerindeki kendine atfettiği rol çok daha derinden daha yaşamının ilk yıllarında ebeveynleriyle kurduğu bağlardan geliyor. Hatırlatmak fayda var ; yetişkinlikteki bağlanma stillerimiz sonrasında da değiştirilebilir Bağlanma stillerimiz kaderimiz veya kurtulamayacağımız bağlar değildir. Değişim ve bağlanmamızı güvenli kısma çekmek her zaman mümkün. Bununda başlıca yolları farkındalık, geçmişten kaçmak değil ondan anlam çıkarmak ve gerekirse bu konuyla ilgili bir uzman desteği almakPsikolog Zümrüt Yaren SertDevamını oku
Yayınlanma: 23.01.2021 14:05
Son Güncelleme: 23.01.2021 14:05
Regülasyon diğer bir adıyla duygu düzenleme , kişide doğuştan gelen bir yetenek olmaktan ziyade doğum sonrası kazanılan ve bakım veren kişinin oldukça etkin rol aldığı bir beceridir. Duygu düzenleme becerisi, yoğun hisler içindeyken dengede kalabilmeyi , kendimize ve çevremize zarar vermeden duygularımızı sağlıklı bir şekilde ifade edebilmeyi kapsar. Aynı zamanda bireylerin hedeflerine ulaşabilmeleri ve sosyal hayata uyum sağlayabilmeleri için duygusal uyarılmanın başlaması, sürdürülmesi ve yönetilmesini içerir. Kişi tüm bunları yaparken, duygu düzenleme stratejilerini kullanır. Duygu düzenleme becerisi çocuklara , duygularını ve tepkilerini daha sağlıklı ifade edebilmelerini ve problemleriyle daha iyi baş edebilmelerini sağlar. Bebekler ilk doğduklarında duygu düzenleme becerisi tekniklerinden yoksun oldukları için ‘’ağlamak’’ kendilerini regüle edebilmeleri için ilk başvurdukları yöntem oluyor. Yaşamın diğer yıllarında ise ebeveyn regülatör görevinde karşımıza çıkıyor. Örnek verecek olursak , çocuk yere düşüp her ağladığında bakım veren kişi kısa zamanda yanına gelip onu teselli ettiği için , sevgisini ve güvenini hissettirdiği için bundan sonraki diğer benzer anlarında çocuk bekleme süresini artık tolere edebiliyor. Çünkü o zaman çocuk için dünya bilinir ve güvenilir bir hale geliyor ve bu durum çocuğun duygu düzenleme becerisi kazanmasında önemli bir adım olmuş oluyor.Çocukların regülasyonları için yardımcı olabilecek bazı teknikler :Fiziksel temasta bulununSarılın.Çocuğunuzu bir battaniye ile sarıp sarmalayabilirsiniz ve kucağınızda sallarken ona ninni söyleyebilirsiniz ya da dinlendirici bir müzik açabilirsiniz. Gıdıklama ve boğuşmanın olduğu oyunlarda regülasyon için değerli yöntemlerden biri.Fiziksel egzersiz yapmasını sağlayınÇocuğunuzun fiziksek olarak egzersiz yapmasını, hareket etmesini sağlayın.Doğada yapacağınız uzun yürüyüşler, beraber oynayacağınız zıplamalı oyunlar ve egzersizler çocuğunuzun duygu düzenlemesine yardımcı olacaktır.Duygularını ifade etmesine olanak tanıyın ve rol model olun.Çocuğunuzun o anda ne hissettiğini, hangi duygular içinde olduğunu ifade etmesine yardımcı olun. Bunun için onu cesaretlendirin. Arkadaşları oyununa katılmadığında ‘’ Seninle oynamamaları seni üzdü, bunu görebiliyorum.. Seninle oynamalarını isterdin. ‘’ gibi ifadelerle onu anladığınızı kelimelere dökün. Bu ona sonraki seferde duygularını daha rahat ifade edebilmesi için cesaret verecektir. Ayrıca sizin de günlük hayatta üzgün hissettiğiniz durumlarda bunu cümlelerle ifade edebilmeniz çocuğunuziçin rol model olacaktır.Birlikte nefes egzersizi alıştırmaları yapınNefes , durup düşünmek , sakinleşmek ve regüle olabilmek için bize yardımcı olan en önemlitekniklerden. Doğru nefes almak, kendimizi regüle edemediğimiz anlarda, öfkeli olduğumuzda duygularımızı düzenlememizde aktif rol oynar. Çocuğunuz öfkelendiğinde veya yoğun duygular ile boğuştuğu sırada , durup nefesini dinlemesini sağlamak, nefese odaklanmasına yardımcı olmak, birlikte nefes alıştırmaları yapmak duygu regülasyonunda önemli bir nokta.Devamını oku
Yayınlanma: 11.01.2021 19:28
Son Güncelleme: 11.01.2021 19:28
Zümrüt Yaren SERT
PsikologUzmanlıklar: Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları, Travma ve İlişkili Bozukluklar, Çocuk Eğitimi İle İlgili Sorunlar
Online Terapi
süre 50 dk
ücret 250 ₺
Yüz Yüze Terapi
Hizmet vermiyor
ŞARTLAR VE GİZLİLİK
UYARI
Online Terapi Hizmetleri, yaşanan tüm problemlere cevap veren bir hizmet değildir. Kendinize zarar verme, şiddet ya da intihar gibi his ve düşüncelere sahipseniz, uygulamamızdaki Online Terapi Hizmetleri probleminizin çözümüne uygun olmayabilir. Bu tür durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanızı ya da Sağlık Bakanlığı 112 Acil Servis birimi ile iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.