Bastırılmış Duygular Nasıl Fark Edilir ve Serbest Bırakılır?

Duygular; insanların çevresel, ruhsal, fiziksel ve benzeri birçok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkan karmaşık psikofizyolojik durumlardır. İnsanların günlük yaşamlarındaki en önemli unsurlardan biri, duyguları ve onları nasıl yönettikleridir. Bu sebeple "duygu" birçok farklı bilimsel araştırmanın başlıca konusu olmuştur. Zira duygular; kişilerin düşüncelerinden ve algılarından etkilenen, kişiyi harekete geçiren en önemli araçlardan birisidir. Peki, bastırılmış duygular nelerdir? Nasıl ortaya çıkarlar? Dilerseniz, fazla vakit kaybetmeden bu gibi soru işaretlerini açıklığa kavuşturalım. Öncelikle duygular, her zaman özgür bir şekilde tecrübe edilmez. Bazı durumlarda insanlar sağlıksız bir şekilde duygularını bastırabilirler. Bu duruma toplumda yaygın bir şekilde görülen toplumsal güzellik algısı, başkaları tarafından kabul edilme isteği ya da alay konusu olmamak için kendini geri çekme gibi durumlar örnek verilebilir. Kişi, diğer insanlar tarafından dışlanacağı, yargılanacağı ya da kabul görmeyeceği gerekçesiyle hissettiği duyguları doğal bir şekilde dışarıya yansıtmak yerine bunları bastırır. Bu durumun sonucu olarak içine kapanık bir karaktere bürünebilir. Hatta hiç istemediği bir şekilde davranabilir. Bu durum da anlaşılabileceği üzere hiç sağlıklı değildir. Uzun vadede kişinin hem ruhsal ve fiziksel sağlığını hem de diğer insanlarla olan ilişkilerini ciddi bir şekilde etkileyebilir.

Bastırılmış bazı duyguların ortaya çıkmasında en önemli sebeplerden biri, çocukluk travmaları olarak görülmektedir. Zira birçok psikolojik hastalığın ya da olumsuz alışkanlığın kökeninde küçük yaşta karşılaşılan şok edici olumsuz olaylar ya da tepkiler yer almaktadır. Bastırılmış duygular özelinde ise bazı yaşanmışlıklar bu durumu tetikleyebilir. Ebeveynlerin ya da diğer otorite figürlerinin (öğretmen, bakıcı vs.) kişiye çocuk yaşlardayken baskıcı ve yargılayıcı davranması, bu tetikleyici faktörlere örnek verilebilir. Duygularını açığa vurduğunda karşıdan hiç beklemediği türden olumsuz tepkiler alan çocuk, bir yerden sonra benzeri bir tepkiden kaçınmak amacıyla hissettiklerini içinde tutmak isteyebilir. Bu da düzeltilmediği takdirde kişinin bu davranışı içselleştirmesine ve bir yaşam tarzı haline getirmesine yol açabilir. Sonuç olarak kişi, duygularını ifade etmekten ve yansıtmaktan çekinir. Yahut duygularını diğer kişilerle paylaşmayı "gereksiz" bir iş olarak görerek bundan kaçınır. Bastırılmış duyguları açığa çıkarmak konusunda bir diğer engel ise kişilerin bir yerden sonra bazı duyguları önemsizleştirme işini karizmatik olarak görmeleridir. Zira kişi, normalde herhangi birinin ciddi bir üzüntü ya da stres hissedeceği bir olaya karşı tepkisiz kalarak, daha karizmatik olduğunu düşünebilir. Tepkisiz kalamadığı durumlarda ise minimal düzeyde tepki vermeye çalışabilir. Bu tepkisizliğin çevredeki kişiler tarafından çok karizmatik görüldüğü düşüncesine kapılabilir. Ancak bu davranış, sadece kişinin gerçek hissettiklerini örtmek için kullandığı bir maskedir. Bu maske ise kişinin savunmasız olduğu bir anda tekrar ortaya çıkmak için zaman kollar. Dolayısıyla kişi olumsuz bir durum karşısında her ne kadar pozitif ve etkilenmemiş görünse bile, aslında duygularını dışarıya vurmadığı için normalden daha fazla ızdırap duyar. Bastırılmış duyguların dışa vurumu bu tip durumlarda çok daha sert olabilir.

Duygularını bastırmak, birçok kişinin muzdarip olduğu bir sorundur. Özellikle günümüzde toplumsal yaşam eskiye kıyasla çok daha bireysel hale gelmiştir. Yine de insanlar; okulda, iş yerlerinde, aile içinde veya arkadaş ortamlarında bilinçli ya da bilinçsizce bazı duygularını bastırma eğilimine girmektedir.

Duygularını bastıran kişi, sonuç olarak kendini birçok şeyden keyif alamayan bir ruh halinde bulabilir. Hatta yer yer zarar verici davranışlar sergileyebilir. Dolayısıyla bastırılmış duygular konusunda bilinçli olmak son derece önemlidir. Peki, bastırılmış duygularınızı nasıl fark edebilirsiniz? Bu durum hangi belirtilerle kendini gösterir? Gelin, hep birlikte öğrenelim!

Bastırılmış Duygularınız Olduğunu Gösteren İşaretler

Duygularını bastırmayı bir yaşam tarzı haline getirmiş kişiler için etrafındaki diğer insanlara nasıl hissettiğini belli etmek oldukça zordur. Bununla birlikte kişi, sadece çevresine değil aynı zamanda kendisine karşı da dürüst davranamaz. Bu durumun bir sonucu olarak bu kişiler şu belirtilerden bazılarını tecrübe edebilir:

●  Kişinin kendisini sebepsiz yere diğer insanlara ya da önemsiz durumlara karşı sinirli ve kızgın hissetmesi.

●  Uyuşuk ve bitkin hissetmek.

●  Başka insanlar tarafından duygularıyla alakalı soru geldiği zaman aşırı endişelenmek, sinirlenmek ya da ne yapacağını bilememek.

●  Özellikle uzun süre boyunca duygularını bastıran kişilerde ortaya çıkan “sakinlik” durumu. Kişi çoğu konuyu içine atıp yansıtmamaya çalıştığı için normalde ciddi tepki verilebilecek olaylara karşı son derece sakin kalabilir.

●  Unutkanlık.

●  Zaman zaman ortaya çıkan aşırı stres.

●  Duygularını ifade etmekte zorlanmak.

●  Diğer insanlarla iletişim kurulsa bile duygu ve hislerin paylaşıldığı yakın ilişkilere girememek. Bu durumun sonucu olarak kişi diğer insanlarla sadece “öylesine” iletişim kurar. Hatta kendisi hakkında önemli olan durumları ya da hissettiği duyguları paylaşmaktan çekinir.

●  Küçük sosyal etkileşimlerin hemen akabinde kişinin yalnız kalmak istemesi.

●  Kişinin duygu ve hisleri ile baş başa kalmamak için çeşitli araçlara yönelmesi. Bunların arasında; aşırı miktarda sosyal medya kullanımı, sürekli oyun oynamak ya da dizi izlemek, alkol, uyuşturucu, sigara ve benzeri zararlı alışkanlıklar edinmek gibi şeyler sayılabilir.

●  Kişinin uzun ya da kısa vadeli fark etmeksizin, herhangi bir konuda plan yaparken son derece zorlanması. Ayrıca bir plan yapmayı başarsa da yapılan planların genelde hayata geçirilememesi.

●  Kişinin okul, iş ya da arkadaş ortamında belirli konular hakkında bir fikri olsa dahi bunu dile getirmekten çekinmesi.

Siz de yukarıda sayılan belirtilerin bazılarından şikayetçiyseniz, bastırılmış duygularınızın olduğunu söylemek mümkündür. Bu noktada bir uzmandan yardım alabilirsiniz. Terapi seansları sayesinde bastırılmış duygulardan kurtulmak da mümkün olabilir. Önemli olan, bilinçli bir şekilde adım atarak profesyonel yardım almaktır.

Bazı kişiler nadiren olumlu duyguları bastırma eğiliminde olsa da, bastırılmış duygular asıl olarak hoş olmayan duyguları kapsar. Bu duyguların sonucunda kişi, uzun vadede ciddi psikolojik ve sosyal sıkıntılar yaşayabileceğinin farkındadır. Diğer yandan geçmişte yaşadığı hayal kırıklığı, korku, öfke ya da mutsuzluk duygularına tanıdık gelen çoğu hissi bastırma eğilimindedir. Bir diğer durum ise kişiye sürekli "nankör olmayı bırak", "her şeyi çok abartıyorsun", "mutsuz olmak için bir sebep yok, şükretmen gerekiyor" gibi cümlelerin kurulmasıdır. Zira duygularını her açığa vurduğunda bu tür tepkilerle karşılaşan kişiler (özellikle de çocukluk çağında) doğal olarak bir yerden sonra dışarıya duygularını açık etmelerinin herhangi bir işe yaramadığını düşünecek ve her şeyi içine atacaklardır. Bu durumun sonucu olarak da kişi, kendi içerisinde yaşadığı buhrandan kaçmak için hissettiği duyguları kendisine bile itiraf edemeyecektir. Ayrıca bu duyguları olabildiğince gizlemeye çalışacaktır. Bu da nihayetinde kişinin ruhsal sağlığını son derece kötü bir şekilde etkileyecektir.

Bastırılmış duygular kişinin bilinçaltında yatar. Bu duygular genellikle söz konusu kişi tarafından görmezden gelinir. Ancak diğer yandan, içten içe kişinin bilinçaltından kolaylıkla uzaklaştırılamaz ve günlük hayatını etkilemeye devam eder.

Kişinin duygularını bastırmaktan vazgeçmeyi öğrenmesi, hayat kalitesini çok büyük miktarda geliştirecek bir durumdur. Bu yüzden bu sorunu çözmek için harekete geçmek gerekir. Doğru adımlar atarak hayat kalitenizi yükseltmeniz mümkündür. Bastırılmış duyguları açığa çıkarmak ve onlardan kurtulmak için şu adımları takip edebilirsiniz:

Psikolojik Destek Alın

Kişi kendi başına çabalayarak bu durumun üstesinden gelebilir ve zihninde ördüğü bazı duvarları yıkabilir. Ancak genellikle bunu tek başına yapmak kolay değildir. Dolayısıyla bastırılmış duyguların dışa vurumu konusuna çözüm bulmak için bir profesyonelden yardım istemek alınacak en doğru karar olacaktır.

Profesyonel yardım almak, bastırılmış duyguların dışa vurumu için önemlidir. Terapist, öncelikle kişiyi tanımak ve genel duygu durumunu anlamak için birçok soru sorar. Ardından kişinin hangi duyguları hangi gerekçeye dayanarak bastırdığını sorgular. Terapist, sihirli bir şekilde kişinin bastırılmış duygularını açığa çıkaramaz. Aksine, yapılacak olan düzenli terapi sonucunda kişiye hissettiklerini içine atmasının doğru olmadığı bilgisi zamanla aşılanacak ve bu sorunu kendi başına çözmesi öğretilecektir.

Ayrıca normalde açığa vuramadığı duygularını terapistine karşı açık yüreklilikle anlatan kişi, ister istemez bir yerden sonra kendisini duygularını dışarıya yansıtmak konusunda daha rahat hissedecektir. Buna ek olarak, terapistin kendisine verdiği tavsiyeleri de düzenli şekilde uygulayan kişiler, yaşadıkları psikolojik sorunlar karşısında ciddi ilerleme gösterebilirler. Bu da hayat kalitelerinin çok daha artmasını sağlayacaktır.

Kendinizle İletişim Kurun

Profesyonel yardım almaya ek olarak, kişinin "kendisiyle" iletişim kurması da oldukça önemlidir. Bu öneri, kişinin oturup saatlerce kendi kendine konuşması anlamına gelmez. Ancak kişinin bir süre kendisiyle baş başa kalıp hissettiği duyguların bir muhasebesini yapması ve gerçekten ne düşündüğünü fark etmesi son derece yararlı olacaktır. Bunu gerçekleştirmenin en faydalı yollarından birisi de günlük tutmaktır.

''Ben'' Diye Düşünmekten Çekinmeyin

Ruh haline uygun müzik dinlemek, film izlemek ya da benzeri aktiviteler yapmak da kişinin en azından içerisinde bulunduğu ruh halini reddetmemesini ve her ne kadar üzücü ya da olumsuz olsa da kabullenmesini sağlar. Dolayısıyla kişi sürekli "ben" özelinde düşünmelidir. Yani belirli bir konu hakkında iyi ya da kötü hissettiğini, kafasının karışık olduğunu, gergin ya da rahatsız olduğunu en azından öncelikle kendisine rahatça itiraf edebilmelidir. Bu tür küçük adımlar atarak zamanla duygularınızı kabullenmeyi öğrenebilirsiniz. Böylece bastırılmış duygulardan kurtulmak için önemi bir adım atabilirsiniz.

Kendinizi Yargılamaktan Vazgeçin

Bastırılmış duyguların en önemli sebeplerinden biri, kişinin diğer insanlar tarafından yargılanmaktan çekinmesidir. Bununla birlikte, kişinin kendisini olumsuz şekilde yargılaması da son derece önemli bir faktördür. Öz eleştiri her ne kadar sağlıklı ve yapılması gereken bir şey olsa da, kişinin her olayı kendi özelinde düşünüp tüm yükü kendisinde görmesi, kişinin psikolojik olarak kendisini son derece yorgun ve özgüvensiz hissetmesine yol açabilir. Söz konusu kişi; yargılanmaktan çekinmeden, başta küçük adımlar atarak, hissettiği duyguları önce kendisiyle sonra da çevresindeki insanlarla paylaşmalıdır. Eğer çevredeki insanlar bu duruma karşı ters ya da alaycı tepkiler veriyorsa, bu durumda sorun kişide değil kişinin çevresindedir. En azından bu durumun farkında olmak önemlidir. Zira bu bilinç, sosyal çevresinde kendisine psikolojik olarak yük bindiren kişilerle daha fazla iletişimde kalınmaması konusunda farkındalık sağlar. Kişi olabildiğince duygularını ve hissettiklerini paylaşmaktan keyif aldığı ve bu konuda rahat olduğu insanlarla iletişim kurmalıdır. Böylece çevreye ve sosyal ilişkilere karşı çok daha açık olabilir. Bu da bastırılmış duygulardan kurtulma konusunda büyük avantaj sağlar.