Bilişsel Çarpıtmalar ve Farkındalık
Günlük hayatımızda düşüncelerimiz ve algılarımız, duygularımızı ve davranışlarımızı büyük ölçüde etkiler. Ancak bazen düşüncelerimiz gerçeği tam olarak yansıtmaz ve bu da bilişsel çarpıtmalar olarak bilinir.Bilişsel Çarpıtmalar Nelerdir?
Bilişsel çarpıtmalar, zihnimizin olayları mantıksız ve olumsuz bir şekilde yorumlamasıdır. İşte yaygın bilişsel çarpıtmalar:
Siyah-Beyaz Düşünme:
Olayları tamamen iyi veya tamamen kötü olarak görme eğilimi. Örneğin, bir hata yaptığınızda kendinizi tamamen başarısız hissetmek.
Aşırı Genelleme:
Tek bir olumsuz olayı genelleyerek her şeyin kötü olacağına inanma. Örneğin, bir iş görüşmesi kötü geçtiğinde, tüm iş görüşmelerinin kötü geçeceğini düşünmek.
Olumluyu Geçersiz Kılma:
Olumlu deneyimleri veya geri bildirimleri önemsizleştirme. Örneğin, bir övgü aldığınızda bunu şans eseri olduğunu düşünmek.
Felaketleştirme:
Küçük bir olayı büyüterek en kötü senaryoya odaklanma. Örneğin, küçük bir hata yapınca işinizi kaybedeceğinizi düşünmek.
Duygusal Akıl Yürütme:
Duygularınızı gerçekler olarak kabul etme. Örneğin, kendinizi değersiz hissettiğinizde gerçekten değersiz olduğunuzu düşünmek.
Kendini Sabote Etmeyi Durdurmak
Farkındalık pratiği sayesinde bilişsel çarpıtmaları tanımlayabilir ve kendinizi sabote etmeyi durdurabilirsiniz. Unutmayın, zihninizdeki düşünceler her zaman gerçeği yansıtmaz; farkındalık sayesinde bu düşünceleri dönüştürmek ve kendinizi sabote etmeyi durdurmak sizin elinizde.
Kendi kendini sabote etmek ile ilgili detaylı blog yazımıza göz atabilirsiniz:
Kendimizi Sabote Etmeyi Nasıl Durdurabiliriz?
Farkındalık ve Bilişsel Çarpıtmalar
Farkındalık pratiği, bilişsel çarpıtmaları tanımlamak ve onlarla başa çıkmak için etkili bir yöntemdir. İşte farkındalık ile bilişsel çarpıtmaları yönetmenin yolları:
Düşüncelerinizi Gözlemleyin:
Günlük yaşamınızda düşüncelerinizi yargılamadan gözlemleyin. Bu, düşünce paternlerini fark etmenize yardımcı olacaktır.
Çarpıtmaları Tanıyın:
Bilişsel çarpıtmalarınızı tanımak için belirli bir olayda düşüncelerinizin mantıklı olup olmadığını sorgulayın.
Kendinize Meydan Okuyun:
Düşüncelerinizin doğruluğunu sorgulayın. Örneğin, "Bu düşüncem gerçeği yansıtıyor mu?" veya "Başka hangi olasılıklar var?" gibi sorular sorun.
Duygularınızı Kabul Edin:
Duygularınızı yargılamadan kabul edin ve onların geçici olduğunu fark edin. Bu, duygularınızın düşüncelerinizi nasıl etkilediğini anlamanıza yardımcı olur.
Pozitif Alternatifler Üretin:
Olumsuz düşüncelerinizi pozitif ve gerçekçi alternatiflerle değiştirin. Örneğin, "Her zaman başarısız oluyorum" yerine "Bazen hatalar yapıyorum ama bu öğrenmenin bir parçası" gibi düşünceler geliştirin.
