Dipsomani Nedir? Dipsomani Ne Demek?

Kelime kökeni olarak Eski Yunancadan gelen dipsomani, susuzluk ve çılgınlık kelimelerinin birleşiminden oluşur. 

Dipsomani, kişinin karşı koymakta son derece zorlandığı, periyodik bir biçimde ilerleyen ve nöbetler halinde kendini gösteren bir hastalıktır. Dipsomani hastalığına sahip olan kişiler dipsoman olarak adlandırılır. Hastalıktan muzdarip bu kişiler, belirli zaman aralıklarında yoğun bir şekilde alkol tüketme arzusu duyarlar ve bunun önüne geçemezler. Dolayısıyla bazı durumlarda dipsomani alkolizm olarak da ifade edilebilir. Nöbetlerin arasında yer alan dönemlerde, yani kişinin alkol tüketmediği dönemlerde, ise kişi bu sefer diğer durumun aksine alkole karşı bir nefret besler. Hatta bir önceki geçirdiği alkol içme nöbetinden dolayı kendisine karşı ciddi bir nefret ve hayal kırıklığı hissedebilir. Dipsoman kişilerin geçirdikleri nöbetler standart bir çizgide ilerlemez. Kişinin vücudunu yoğun bir şekilde ele geçiren alkol tüketme dürtüsü kimi zaman birkaç gün sürebilirken kimi zaman ise aylarca devam edebilir. Dipsomani nöbeti boyunca tüketilen alkolün miktarı kişiyi komaya sokacak kadar yüksek olabilir. Bu yoğun içki tüketilen dönemin sonunda ise genellikle kişi birdenbire durulduğunu hisseder. Bu durgunluğun sonucu olarak kişi bu sefer alkol tüketiminden neredeyse tamamen vazgeçer ve alkole karşı ciddi bir isteksizlik ve nefret hissi duyar. Dipsomani nöbetleri arasındaki süre birçok psikolojik faktöre ve kişinin psikolojik durumuna göre değişebilecek olmakla birlikte, genellikle 4 ila 6 ay arasındadır. Yani kişi dipsomani nöbeti bittikten sonra ortalama 5 ay boyunca alkolden uzak duracaktır. Dipsoman hastalarda görülen bir diğer durum ise dipsomani nöbeti başlamadan önce kişinin derin bir sıkıntı, stres ya da depresyon evresine girmesidir. Bu olumsuz duyguları takiben kişide dürtüsel bir şekilde alkol tüketme isteği doğar. Hasta bir süre boyunca sahip olduğu yoğun dürtüyle savaşmaya çalışır ve içki içmemek için çaba gösterir. Fakat kişi eğer halihazırda terapi almıyorsa ya da herhangi bir ilaçlı tedavi yöntemiyle desteklenmiyorsa genellikle bu çabasında başarısız olur. Bu durumun sonucu olarak kişi dürtüsünü kontrol altına alamadığı için adeta "görmemiş gibi" hırslı ve kontrol edilemez bir şekilde alkol tüketmeye başlar. Kişinin tek amacı alkol tüketmek haline gelir. Dolayısıyla zamanla kişinin zihni de bulanıklaşır. Zihnin bulanıklaşması, tüketilen alkol miktarıyla ilişkilidir. Nöbetin ilk vakitlerinde kişinin akli dengesi yerinde iken, alkol tüketimi arttıkça kişi kendisini kontrol edemez ve tamamen kontrolü kaybeder. Dolayısıyla belirli bir eşiği aştıktan sonra birçok dipsoman nöbet esnasında ne yaptığını ya da ne hissettiğini hatırlamaz. 

Dipsomaninin neden ortaya çıktığına dair çeşitli teoriler mevcuttur. Ancak rahatsızlığın asıl sebebi henüz tam olarak bilinmemektedir. Bir teoriye göre kişi kendisini sosyal ilişkilerinde son derece baskılar, fobilere sahiptir ya da ciddi bir anksiyetesi vardır. Dolayısıyla kendi içinde biriktirdiği öfkeyi, üzüntüyü ve diğer düşüncelerini alkol ile dışa vurur. Bir başka teoriye göre ise dipsomani; anksiyete, depresyon, bipolar bozukluk ve benzeri psikolojik hastalıklara sahip olan kişilerin yoğun alkol kullanımına yatkınlık kazanmaları sonucunda ortaya çıkar. Sebebi her ne olursa olsun, dipsomani sorununa sahip olan kişilerin beynin nöroplasitesinde yapısal bozulmalar meydana gelir ve kontrol altına alamadığı bir içki içme güdüsüne sahip olur.

 Dipsomani nöbetler şeklinde ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Tıpkı bu özelliğe sahip olan diğer rahatsızlıklar gibi dipsomanide de iki nöbet arasında yaşanan normal bir dönem ve onun üzerine başlayan şiddetli nöbet dönemi görülür. Kişinin geçireceği iki nöbeti birbirinden ayıran süre ve halihazırda geçirilen nöbetin devam ediş süresi tam olarak bilinmemektedir. Zira bir kişi dipsomani atağına yakalandığında bu durum saatler, günler, haftalar ve hatta aylar boyunca sürebilir. Bu durum kişinin bedeninin sınırlarını tamamen zorlayana kadar alkol tüketmek istemesine sebep olur. Yoğun alkol tüketimi sonucunda kişinin sosyal yaşamı, iş hayatı ya da akademik hayatı ciddi bozulmalara uğrar. Hatta kişi yanlışlıkla tüm mal varlığını kaybedebilir, komaya girebilir ya da ölüme kadar giden ciddi sonuçlarla karşılaşabilir. Dipsomani nöbetinde olan bir kişi hem psikolojik olarak olarak kendisini alkol tüketmekten başka bir şeye odaklamadığı için hem de genel olarak alkol tüketmenin zihni bulandırıcı bir etkisi olduğu için mantık dışı kararlar verebilir. Örneğin kişi evini terk edebilir, işinden istifa edebilir, yolda gördüğü insanlara küfür edebilir, diğer insanlara karşı şiddet gösterebilir ya da çocuğunun geleceği için biriktirdiği paraları içki almak için harcayabilir. Bu kişiler, çoğu zaman sokakta bir kenara sızmış ve yarı baygın bir şekilde bulunurlar. Dipsomani hem kişinin kendisi hem de yakın çevresi için oldukça yıkıcı bir rahatsızlıktır. Ancak tedavi edilmediği sürece nöbetlerin şiddeti daha da artar. Başta hem nöbetlerde tüketilen miktarı daha düşüktür hem de iki nöbet arasında geçen süre daha uzundur. Ancak kişi dipsomani ataklarını yaşayıp tedavi olmadan devam ettiği takdirde hem nöbetler daha da şiddetlenir hem de iki nöbet arasındaki süre birkaç aydan birkaç haftaya kadar düşebilir. Bu da kişinin sürekli alkol tüketmesine sebep olur. 

 Dipsomani kişinin nöbetler halinde aşırı miktarda alkol tüketmesi durumudur. Bu sebeple “alkolik” olarak sınıflandırılabilecek kişilere kıyasla daha ağır sorunlar yaşayabilirler. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir: 

●   Kişinin karaciğer fonksiyonlarında bozulma görülebilir. Karaciğer yağlanması ya da siroz gibi yaşamı tehdit eden hastalıklar ortaya çıkabilir. 

●   Kişinin kan basıncı yükselebilir (hipertansiyon) ve bu da kalpte çeşitli hastalıklara sebep olabilir ve beyin kanaması görülme ihtimalini arttırır. 

●   Kan pıhtılaşmasında kayda değer bir azalma görülür. 

●   Kişinin gözlerinde tahribat meydana gelebilir. Bununla birlikte sürekli devam eden yoğun bir baş ağrısı görülür. 

●   Kişinin uyku düzeni tamamen raydan çıkabilir. Kişi uzun süre boyunca uyuyabilir ya da tam tersi uykuya dalmakta büyük güçlükler çekebilir. Aynı zamanda uyku bölünmesi problemine de sık sık rastlanır. Ya da kişi alakasız yerlerde uyuya kalabilir. Örneğin aniden bir banka ya da kaldırım köşesine uzanıp uyuyabilir.

●   Kişi alkol tüketiminin etkisiyle hayatında mantıklı kararlar veremez. Sosyal hayatında, partneriyle olan ilişkilerinde ya da profesyonel iş hayatında ciddi problemler yaşar ve büyük bir yıkıma uğrayabilir. 

●   Kişinin denge mekanizmasında problemler ortaya çıkabilir. Bunun sonucunda araba kazası, yüksek bir yerden ya da merdivenden düşme gibi durumlar yaşanabilir. 

●   Yemek borusu, gırtlak, mide ya da pankreas gibi bölgelerdeki hücrelerin yapısı bozulabilir. Bunun sonucu olarak kişide kansere sebebiyet veren mutasyon geçirmiş hücreler ortaya çıkabilir. 

Bu durumların haricinde söz konusu kişi, etraftan içki bulmak için aklına gelen her yola başvurabilir. Bu da kişinin diğer insanlara karşı fiziksel şiddet uygulamasına, kumar oynamasına, elindeki maddi varlığını çar çur etmesine ya da hırsızlık, gasp ve soygun gibi suçları işlemesine sebep olabilir. Dolayısıyla dipsomani sebebiyle kişi yasal, sosyal, maddi, psikolojik ve fiziksel olmak üzere birçok farklı alanda olumsuz sonuçlarla yüzleşebilir. 

Tedaviye erken bir aşamada başlamak, dipsomani rahatsızlığının tedavi sürecindeki en önemli faktörlerden birisidir. Kişi dipsomaniye ne kadar uzun süre sahipse, tedavi süreci de o kadar sancılı geçer ve daha fazla vakit alır. Fakat yine de dipsomani tedavi edilebilen bir psikolojik rahatsızlıktır. Kişi öncelikle bir ruh sağlığı hastalıkları doktoruna başvurmalı, hissettiği tüm duyguları ve sergilediği tüm davranışları açık yüreklilikle doktoruna anlatmalıdır. Buna ek olarak, doktor tarafından kişinin dipsomaniye eşlik eden başka psikolojik rahatsızlıkları olup olmadığına dair incelemeler yapılır. Eğer kişide dipsomaninin ortaya çıkmasına sebep olabilecek sosyal fobi, bipolar bozukluk, depresyon, anksiyete ve benzeri psikolojik rahatsızlıklar varsa, dipsomani ile birlikte bu hastalıkların da tedavi edilmesi için çalışılır. Altta yatan diğer hastalıkların tedavisine ek olarak, dipsomaniye özel bir terapi programı da uygulamaktadır. Dipsomaninin şiddeti kimi zaman kontrol edilemez boyutlara varabilir. Bu da kişinin bir psikiyatri servisine yatırılarak tedavi edilmesini gerektirebilir. Ancak yine de el verdiğince kişi ayaktan tedavi edilmeye çalışılır. Fakat eğer kişi ayaktan tedaviye uyum gösteremiyorsa, alkolü bıraktıktan sonra çok ciddi ve kontrol edilemeyen yoksunluk belirtilerine sahipse, beraberinde sahip olduğu psikolojik rahatsızlıkların etkisi altında kalıyorsa, kendisiyle ilgilenecek yakın bir sosyal çevresi yoksa ya da basitçe kişi yatarak tedavi olmaya istekli ise kişiye yatılı tedavi programı uygulanabilir. Yatılı bir şekilde tedavi alması kararlaştırılan kişilerin tüm tedavi süreçleri 24 saat boyunca özel bir şekilde takip edilir. Kişiye hem psikolojik terapi hem de ilaç tedavisi uygulanır. Ayakta tedavi yapılması mümkün olan kişilerde ise kişinin tedavi olmaya istekli olması gerekmektedir. Zira dipsomaniye sahip olan birçok kişi nöbet geçirmediği dönemlerde kendilerine karşı sinirli olabilirler ve yaptıkları davranışlardan utanabilirler. Bu sebeple ilk adım kişiyi kendisiyle barışık bir hale getirmek üzerine olmalıdır. Kişinin öncelikle tedaviye karşı olan motivasyonu artırılmalı ve tedaviye aktif bir şekilde katılması sağlanmalıdır. Kişiye uygulanacak olan tedavi ise grup terapisi, bireysel terapi, ilaç tedavisi ya da çeşitli yaşam tarzı değişikliklerini kapsar. Bununla birlikte, tıpkı alkol bağımlılığında olduğu gibi dipsomanide de kişinin "alkol tüketmemesi" tedavideki en önemli unsurdur. Vücut alkolden tamamen uzak kalmalı ve bir nevi kendisini alkolden arındırmalıdır. Ancak bu da tek başına yetmez. Kişinin mümkün olduğunca sosyal hayata entegre edilmesi ve sağlıklı bir düşünce yapısına sahip olması sağlanmalıdır. Kişiye alkol tüketimi yerine edinebileceği çeşitli hobiler, sosyal beceriler ya da alışkanlıklar kazandırılmaya çalışılır.