PSİKOTERAPİ NEDİR?


Psikoterapi Nedir?


Psikoterapi, Yunanca “therapeuein”, “iyileşmek” ya da “iyileştirmek” anlamlarına gelir, bu sebeple psikoterapi tam anlamıyla “ruh iyileştirmesi” demektir. Genel anlamda ise ötekinin psikolojik açıdan iyiliğinin amaçlandığı sosyal bir uygulama, bir uzman terapistin yardımıyla, hayatın zorluklarıyla baş edebilme yeteneğinin geliştirilmesidir (Sayar, 2017).



Psikoterapi Neyi Amaçlar?


Psikoterapi size, yaşadığınız zorluklar ya da sıkıntılarla ilgili içgörü kazandırmayı, düşünce ve davranışlarınızda değişiklikler meydana getirmek için motivazsyonunuzu arttırmayı ve bu değişiklikler için uygun yollar bulmanıza yardımcı olmayı amaçlar.



Psikoterapi neyi iyileştirmeye taliptir?


Bu soruya verilecek en kolay cevap ruhsal sıkıntı ve hastalığı işaret eder. Ancak günümüzde pek çok birey kimlik karmaşaları, ikilemler, kriz durumları veya ilişkisel zorluklar gibi durumlardan ötürü terapistlere müracaat etmektedirler. Bir toplumda hangi durumun sıkıntı verici olduğu o toplumun kültürünün ürünü olan kuramlarla belirlenir. Bir kültürün belirlediği ahlaki konumdan bakıldığında patolojik sayılabilen bir davranış, başka bir kültürde ruhsal kuvvetin kanıtı olarak görülebilir (Frank ve Frank, 1991).

  • Ruhu iyileştirme, sadece beyin kimyasını değiştiren ilaçlarla gerçekleşecek bir ihtiyaç değildir. Ruhu iyileştirmek pek çok farklı yöntemle mümkün olabilir. Bunlardan başlıcası psikoterapi sürecidir.



Terapist-Danışan İlişkisi


“Terapi, biri diğerinden daha dertli iki insanın buluşmasıdır.” diyor Yalom. Orlinsky ve Howard (1986) etkin terapinin olmazsa olmaz unsuru olarak, terapinin ardındaki kurama değil de terapistlerin danışanlarıyla kurdukları bağa işaret etmişlerdir. Danışanlar “iyi bir terapist”i kendi dünya görüşlerine empatik ve önyargısız olarak yaklaşan kişi olarak tanımlamışlardır. Bir başkasının, seni, derdini, ıstırabını kısmen de olsa anlayabileceğine olan inancın derinden derine iyileştirici bir etkisinin olacağı düşünülmektedir (Sayar, 2017).



"PSİKOTERAPİ YENİ BİR DÜNYANIN DOĞDUĞU EŞSİZ BİR BULUŞMADIR."


 

Psikoterapiyi arkadaş ile dertleşmekten ayıran özellikler nelerdir?


Terapist ile danışan arasındaki ilişki, profesyonel, sınırları belli olan, etik kurallara bağılı ve tedavi edici bir ilişkidir. Terapist, sizi eleştirmez, yargılamaz, yorum yapmaz, nasihatte bulunmaz. Sizin kişisel özelliklerinizin farkına varmanıza yardımcı olur. Sizi bugün buraya getiren nedenleri ve olası çözümleri değerlendirir. Hedeflenen değişimi gerçekleştirebilmeniz için işbirliği içinde çalışır, bilgi ve deneyimini kullanarak değişimi mümkün kılar. Yani sizi gideceğiniz yere doğrudan bırakmaz, bu yolculukta size eşlik eder.



Psikoterapi ne zaman gereklidir?


Depresyon, OKB, Anksiyete Bozuklukları, Panik Bozukluk, Fobiler gibi psikiyatrik sorunlarda,

Ayrıca;

  • Devam eden, yoğun mutsuzluk, çaresizlik ve umutsuzluk duyguları yaşıyorsanız
  • Yaşadığınız duygusal zorluklar, kaygı ve korkularınız yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa
  • Öfke kontrol problemi yaşıyorsanız
  • Yaşadığınız duygusal zorluklar nedeniyle aileniz ya da yakınlarınızla karşı karşıya kalıyorsanız
  • İş performansınızla ilgili kaygınız varsa
  • Sınava hazırlık sürecinde desteğe ihtiyaç duyuyorsanız
  • Dönemsel yahut yaşamsal krizlerle baş etmekte zorlanıyorsanız


psikoterapiye başvurabilirsiniz.

 


Terapi Sırasında Sizi Neler Bekliyor?


İlk seansta, terapist sizi tanımaya ve geliş nedeninizi anlamaya çalışır. Çeşitli sorular sorarak sizinle ilgili bilgi edinir. Bu bilgiler ışığında bir tedavi planı oluşturur.

  • Her birey birbirinden farklı olduğu için sonraki seansların içeriği de kişiye göre değişecektir. Psikoterapistiniz duygularınızı, deneyimlerinizi paylaşmanız ve keşfetmeniz için sizi teşvik edecektir. Uzmanın eğitimine ve bağlı olduğu kurama göre uyguladığı teknikler de farklılık gösterecektir.


 


Hayat meşakkat dolu bir mücadele alanı. Zaman zaman karşılaştığımız problemlerle, duygu ve düşüncelerimizle baş edemediğimizi fark ederiz. Böyle zamanlarda yalnız olmadığımızı bilmek bize güç verir. Kendinize bir iyilik yapmaktan çekinmeyin.


Sevgilerimle,

Psikolog İclal Havva Köprücü Duvar


Sözlerime son verirken sizinle çok sevdiğim bir şiiri de paylaşmak istiyorum:


Ruknettin'in Kalbi İçin Kehanetler - Kemal Sayar

Ruknettin'in aynalarda ağladığı kadar var.

Bir mevsimin kıyısından tutarsan Ruknettin
Kurak ovalara yağmurlar yağar,
Ayak bileklerinden kavrarsan bir harfi,
Kalbin şiir olup vadilerini sular.

Senin de vadilerin vardır Ruknettin!
Kehanetler kurarsın,yağmalarsın kendini
Kurtarıp o yangında ilk önce kalbini
Niyedir,aynalarda azalır sesin.

Doktorum
Ben bu kalbimi sarınır örtünürüm
Kış gecelerinde o nu yakar ısınırım
Üşürsem helak olacağımdan korkarım.

Doktorum
Gayya kuyusuna inmek istemem
Bana bir ip uzat,yağmurlar istemem
Aynaları kırarım,suretimi istemem
Mevsimler dönedursun,bu dünyayı istemem
Ben Allah'ı isterim.

Ben hep aynalardan geçerim doktor
Aynalar benden geçer.
Araf'tan bir sepet sarkıtırım aşağı,
Doluşur içine narin böcekler
Yaşamayı yeni öğrenmiş kelebekler
Üşüşür ben kalbimi sarkıtınca aşağı
Ben hep aynalardan geçerim doktor!

Günahları için ağlayan kim varsa
Kanatlarıyla okşar onu melekler

Hep böyle midir
Kalbin hep böyle yavaş mıdır Ruknettin?
Aynalar sana bir savaş mıdır Ruknettin?
Yarin dudaklarından trenler geçer de
Kalbiyin istasyonunda durmaz mı
Sen hiç satrançta yenilmez misin
Atına binip hep gider misin
Bilmez misin,atından ayrı düşen bir vezir
Zehir gibi çoğaltır kanında yalnızlığı
Ve nihayet şahlar da aynalardan geçer
Bir sen mi kalırsın bu rüyada Ruknettin
Herhalde hep böyledir
Bu dünya sevenlere bir tuzaktır Ruknettin!

Buraya kalbinizi kuşatmaya geldiydik
Konuşmayı unuttuyduk,hal diliyle söylediydik.
Dua okuduyduk,yağmur dilediydik
Kalbinizi kuşatmaya geldiydik.

Hoşgeldiniz. Buyrun. İşte kalbim.
Adımı unuttuğum zamanlarda RUKNETTİN'im
Gövdesi ihlal edilmiş bir yetimim.
Şu kapıdan buyurun, az ilerisi kalbim.

Benim kalbim bir ıslahevidir doktor.
Yetim bir çocuk durmadan azarlanır içinde
Benim kalbim gövdesi ıslahevlerine çakılı bir kuştur
Uçmayı bilmeden ölür kenar otellerde
Kalbim ıslah olmaz bir kuştur doktor
Tıkanır, ölür metropollerde.

Bir çiçeği uyandırmak için mi
Söner bu ateşgahlar
Kaldırmak için mi yeraltını
O derin uykusundan
Kurur bu göl
Ne var ve ne oluyor
Neden türkü söylüyor fesleğenler
Uzakta biri mi göründü
Biri İncil okurken düşüp bayıldı mı
Bir rüya mı gördü yalnız keşişler
Ne oldu?
...

Yayınlanma: 18.03.2022 17:35

Son Güncelleme: 18.03.2022 17:35

Psikolog

Eray

ARSLAN

Psikolog

(*)(*)(*)(*)(*)

Uzmanlıklar:

Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları , Depresif Bozukluklar , Depresyon ve Mutsuzluk
Online TerapiOnline Ter...
süre 45 dk
ücret 600
Yüz Yüze TerapiY. Yüze Ter..
süre 45 dk
ücret 1000
Yapay zeka ile, kişiselleştirilmiş destek:
Menta AI
Yapay zeka ile,
kişiselleştirilmiş destek: Menta AI

Şimdi indir, konuşmaya başla

App Store'dan İndirGoogle Play'den İndir
Bunları da sevebilirsiniz...

Online Terapi: Bilmeniz Gerekenler

Online Terapi: Bilmeniz GerekenlerOnline terapi, son yıllarda hem zamandan hem de mekandan bağımsız olarak psikolojik destek almak isteyenler için giderek daha popüler hale geldi. Türkiye'de de bu alanda sunulan hizmetler çeşitleniyor. Ancak, yüz yüze terapiye kıyasla daha yeni bir yöntem olması nedeniyle, akıllarda birçok soru işareti oluşabiliyor. Bu yazıda, online terapiye başlamadan önce bilmeniz gereken en önemli noktaları derledim.Güvenilir Bir Platform ve Terapist Nasıl Bulunur?Online terapiye adım atarken en kritik konulardan biri, doğru ve güvenilir bir platform seçimi yapmaktır. Bu platformlar, genellikle lisanslı psikolog, psikiyatrist veya psikolojik danışmanları bünyelerinde barındırır. Bu platformun veri gizliliği politikalarını ve güvenlik önlemlerini mutlaka inceleyin, güvenilir olduğunu kendi gözlerinizle görün.. Kişisel bilgilerinizin ve seans kayıtlarınızın nasıl korunduğunu net bir şekilde anlamanız önemlidir.Platformun güvenilirliğini sağladıktan sonra, terapistin kendisinin de yetkinliğini sorgulamak gerekir. Türkiye'de bir psikoloğun mesleğini icra edebilmesi için gerekli lisanslara sahip olması şarttır. Terapi alacağınız kişinin diplomasının olduğunu kontrol etmek, çok çok önemlidir.. Çoğu güvenilir platform, terapistlerin eğitim bilgilerini, uzmanlık alanlarını ve lisans numaralarını açıkça paylaşır. Bu platform ise bu bilgileri uzmanlarından e-devlet onaylı mezuniyet belgesi talep edip kontrollerini sağlayarak kayıtlarını oluşturuyor. Yani burada lisanslı terapistler olarak sizlere güvenli hizmet sağladığımızdan emin olabilirsiniz. Fakat elbette terapistlerin yetkinliğini ancak deneyimleyerek anlayabilirsiniz. Bunun için uzmanlık almak istediğiniz konulara dair uzmanınızın ek sertifikalar alıp almadığına bakabilirsiniz. Bu sertifikaları bu platformun sertifikalar kısmından inceleyebilmeniz mümkündür. Seans Ücretleri ve Ödeme YöntemleriOnline terapinin maliyeti, yüz yüze terapide olduğu gibi terapistin deneyimine, uzmanlık alanına ve seansın süresine göre değişebilir. Türkiye'deki online terapi platformları genellikle seans başına ücretlendirme yapar ve bu ücretler geniş bir aralıkta seyredebilir. Terapistin size seans başı alacağı ücreti hangi aralıkta tuttuğu tamamen kendisiyle ilgili bir durumdur. Pahalı olan iyidir gibi bir düşünce doğru olmadığı gibi ekonomik koşulları göz önünde bulundurduğunuzda değerinin çok altında seans ücretleri talep edilmesini de sorgulayabilirsiniz. Bu platform, belirli aralıklarla taban seans fiyatı belirlemektedir. Bundan dolayı ödeyeceğiniz ücretlerin uzmanın kendi eğitim-uzmanlık-titr-mesleki deneyim yılına göre çok çeşitli faktörlerle belirlediğini unutmayınız. Ödeme yöntemleri de platformdan platforma farklılık gösterir. Kredi kartı, banka havalesi veya online ödeme sistemleri en yaygın kullanılan yöntemlerdir. Ödemenin platform üzerinden güvenli bir şekilde yapıldığından emin olmanız, olası sorunların önüne geçmenize yardımcı olur. Bu platform için herhangi bir sorun yaşamadan güvenli bir şekilde ödeme yapacağınız ve 24 saatten fazla olması koşuluyla seanslarınızı iptal etmek ya da değiştirmek istediğinizde yüzde yüz para iadesi alabileceğinizi hatırlatmak isterim. Seanslara gelmeden önce ödeme yapmanız hem sizin seans saatinizi güvence altına almanız hem de terapistinizin o saati size özel kullanmak üzere seans oluşturması için elzemdir. Kimi özel durumlar haricinde son dakika iptalleri terapistleri zor duruma sokabilmektedir. Bundan dolayı katılamayacağınız ihtimali olan seanslar için terapistinizi zor duruma sokmamak adına seansınızı ertelemek ya da yeni seans gün ve saati oluşturmak gibi yollara baş vurabilirsiniz. Online Terapinin Avantaj ve DezavantajlarıOnline terapinin en büyük avantajı, zaman ve mekan esnekliği sunmasıdır. Büyük şehirlerde yaşayanlar için trafik derdini ortadan kaldırır. Aynı şekilde, fiziksel hareket kısıtlılığı olanlar veya yurt dışında yaşayanlar için de psikolojik destek almayı kolaylaştırır. Kendinizi en rahat hissettiğiniz ortamda, evinizin konforunda seanslara katılabilirsiniz.Ancak, online terapinin bazı dezavantajları da olabilir. Teknik aksaklıklar (internet bağlantı sorunları, ses kesintileri) seansın akışını bozabilir. Bundan dolayı lütfen seanslardan önce sessiz, rahatsız edilmeyeceğiniz bir odada olduğunuzdan ve internet hızınızın en az 16 Mbps olduğundan emin olunuz. Görüntünüzün uygun bir şekilde terapistiniz tarafından görülebilmesi için de mümkünse cep telefonunuzdan değil tablet ya da bilgisayarınızdan bağlanmanız ve belinizden yukarısının görünüyor olabildiği bir pozisyonda oturuyor olmanız önemlidir.Bazı insanlar için yüz yüze iletişimin sunduğu beden dili ve mimiklerin tam olarak anlaşılamaması bir eksiklik olarak görülebilir. Bu nedenle, ilk seansı deneme amaçlı kullanarak online terapinin size uygun olup olmadığına karar verebilirsiniz. Şunu akılda tutmakta fayda var. Terapistinizle kuracağınız ya da kuramayacağınız ilişki tamamen yolda belli olacaktır. Kimi zaman terapistin mizacının size uygun olmadığını düşünebilirsiniz. Kimi zaman terapistin uyguladığı terapi ekolünün sizin hayat görüşünüzü yansıtmadığını düşünebilirsiniz. Bu ve benzer tüm durumlar için terapistinizle terapötik ilişki kuramadığınızı ya da yargılandığınızı hiissettiğinizi veya rahatlıkla konuşamadığınızı fark ettiğini düşünüyorsanız başka terapistler aramanız gerektiğini belirtmek gerekir. Bu her zaman terapistin iyi ya da kötü oluşuyla ilgili olmayabilir. Doğru ekol, doğru uzmanlık ve danışan ilişkisi kurulabildiğini ya da kurulamadığını görmek ancak seanslar devam ederken anlaşılabilir.İlk Seansa Nasıl Hazırlanmalıyım?İlk seans, genellikle tanışma ve ihtiyaçlarınızı konuşma seansı olur. Seans öncesi, kendinize sessiz, rahat ve mahremiyetinize özen gösteren bir alan ayarlayın. İyi bir internet bağlantınızın olduğundan emin olun ve kulaklık kullanmak, daha iyi bir ses kalitesi sağlayabilir.Terapistinize kendinizi tanıtın, terapiye başlama nedenlerinizi ve beklentilerinizi açıkça ifade edin. Hatta aklınızdaki soruları (terapinin süreci, yöntemleri vb.) not alarak seansa girmek, daha verimli bir başlangıç yapmanızı sağlar. Fakat bunları yapmanız için zaten terapistiniz size uygun soruları sorup yönledirecektir. Ne anlatacağım diye endişelenmenize hiç gerek yoktur.Unutmayın, terapi bir maraton değil, bir süreçtir. Online terapi, bu süreci size daha ulaşılabilir ve esnek bir şekilde sunar. Önemli olan, kendinize en uygun yolu ve terapisti bulmaktır.SİZ DE ONLİNE TERAPİYLE KENDİNİZE YATIRIM YAPMAYA BAŞLAMAK İÇİN ŞİMDİ TAKVİMİMDE BELİRTTİĞİM SEANS SAATLERİNDEN BİRİNİ AYIRTARAK BENİMLE GÖRÜŞMEYE BAŞLAYABİLİRSİNİZ.
Fatma MISIR 03.09.2025

Cinsel Terapiye İhtiyacım Var Mı?

Cinsel Terapi Nedir ve Ne Zaman Cinsel Terapiye Baaşvurmalıyım?Cinsel terapi, bireylerin ve çiftlerin cinsel işlev bozuklukları, cinsel kimlik veya yönelim sorunları, ilişki dinamikleri ve cinsel yaşamla ilgili diğer zorlukları aşmalarına yardımcı olan bir psikoterapi dalıdır. Bu terapi, bireylerin cinsel sağlıklarını ve genel refahlarını iyileştirmeyi hedefler. Cinsel terapi, genellikle alanında uzmanlaşmış bir psikolog tarafından uygulanır. Cinsel terapiye başladığınız ilk seanstan itibaren psikoloğunuz sizden partnerinizle cinsel perhiz uygulamanızı yani uzmanınız söyleyene kadar cinsel ilişkiye kesinlikle girmemenizi söyler. Bu perhize uymanız, psikoloğunuzun sizlere vereceği ev ödevlerini uygulamak ve seansların sizin lehinize gitmesi için çok önemlidir. Cinsel Terapiye Ne Zaman Başvurulmalıdır?Cinsel terapiye başvurmak için birçok sebep olabilir. Eğer cinsel yaşamınızda veya ilişkinizde aşağıdakine benzer sorunlar yaşıyorsanız, bir uzmana danışmayı düşünebilirsiniz:Cinsel İşlev Bozuklukları: Cinsel isteksizlik, sertleşme sorunu, vaninismus, erken veya geç boşalma, orgazm olamama, ağrılı cinsel ilişki gibi durumlar.İlişki Sorunları: Partnerle cinsel uyumsuzluk, cinsel iletişim eksikliği, aldatma sonrası yaşanan güven sorunları veya cinsel yaşamın rutinleşmesi.Psikolojik Faktörler: Cinsellikle ilgili anksiyete, depresyon, özgüven eksikliği, cinsel travma geçmişi veya vücut algısı sorunları.Cinsel Kimlik ve Yönelimle İlgili Sorunlar: Cinsel kimlik veya yönelimle ilgili kafa karışıklığı, kabul görmeme hissi veya toplum baskısı.Cinsel İşlev Bozukluklarının Kısaca TanımıVajinismus: Vajinismus, vajina girişindeki kasların, cinsel ilişki veya vajinal penetrasyonu engelleyecek şekilde istemsiz ve tekrarlayıcı bir şekilde kasılması durumudur. Bu kasılmalar, kişinin kendi kontrolü dışında gerçekleşir ve genellikle ağrı, yanma, batma veya gerilme hissine neden olur. Vajinismus, cinsel ilişkiyi, jinekolojik muayeneyi, tampon kullanımını veya diğer vajinal penetrasyon gerektiren eylemleri imkansız hale getirebilir veya son derece zorlaştırabilir.Vajinismusun psikolojik ve fiziksel olmak üzere birçok nedeni olabilir. Genellikle, cinsel ilişkiye veya vajinal penetrasyona dair korku, kaygı, travmatik deneyimler, yanlış bilgiler veya yetiştirilme tarzından kaynaklanır. Ancak, fiziksel bir rahatsızlık (örneğin enfeksiyon veya kist) nedeniyle ağrı hissetme korkusu da vajinismusa yol açabilir.Tedavisi genellikle cinsel terapi, psikoterapi ve fiziksel egzersizleri içerir. Terapist, bireyin vajinismusa neden olan korku ve kaygılarını anlamasına yardımcı olurken, aynı zamanda vajinal kasları gevşetmeye yönelik özel egzersizler ve teknikler öğretir. Doğru bir uzmandan destek almak, bu sorunun üstesinden gelmek için atılan en önemli adımdır.Erken Boşalma:Erken boşalma (prematüre ejakülasyon), cinsel aktivite sırasında kişinin veya partnerinin istediğinden daha kısa sürede, genellikle penetrasyondan hemen sonra veya hemen önce boşalması durumudur. Bu durum, bireyin kontrol mekanizmasının dışında gerçekleşir ve genellikle cinsel yaşamda sıkıntıya, kaygıya, utanç duygusuna ve özgüven kaybına yol açar.Erken boşalma psikolojik ve biyolojik faktörlerin birleşiminden kaynaklanabilir. Yaygın nedenleri arasında cinsel performans kaygısı, stres, depresyon, ilişki sorunları ve cinsel travma geçmişi yer alabilir. Biyolojik faktörler ise hormonal düzensizlikler, tiroid sorunları veya prostat iltihabı gibi durumları içerebilir.Bu durumun tedavisi genellikle multidisipliner bir yaklaşımla ele alınır. Cinsel terapi, psikoterapi, ilaç tedavisi veya davranışsal teknikler (örneğin dur-başla veya sıkma tekniği) gibi yöntemler uygulanabilir. Önemli olan, bu durumu bir hastalık olarak görmek yerine, uzman bir profesyonelden yardım alarak aşılabilecek bir sorun olduğunu bilmektir.Geç Boşalma:Geç boşalma (gecikmiş boşalma), cinsel aktivite sırasında kişinin arzu etmesine ve yeterli cinsel uyarılmaya rağmen boşalamaması veya boşalmanın normalden çok daha uzun sürmesi durumudur. Bu durum, bireyin veya partnerinin cinsel tatminini engelleyebilir ve hem kişide hem de ilişkide hayal kırıklığına, endişeye ve strese yol açabilir. Geç boşalmanın altında yatan nedenler genellikle psikolojik, fiziksel veya farmakolojik faktörlerin bir kombinasyonudur.Psikolojik Nedenler: Cinsel performans kaygısı, partnerle yaşanan ilişki sorunları, cinsel fantezilere aşırı odaklanma veya cinsel birleşmeyi 'doğru' yapmaya dair mükemmeliyetçi düşünceler bu duruma yol açabilir. Ayrıca, çocuklukta veya geçmişte yaşanan cinsel travmalar da geç boşalmanın psikolojik kökenlerinden biri olabilir.Fiziksel Nedenler: Diyabet, sinir hasarı, hormonal dengesizlikler, prostat ameliyatı gibi tıbbi durumlar geç boşalmaya neden olabilir. Bu nedenle, bir uzmana başvurulduğunda öncelikle tıbbi bir değerlendirme yapılması önemlidir.Farmakolojik Nedenler: Antidepresanlar, yüksek tansiyon ilaçları veya alkol gibi bazı maddelerin kullanımı da geç boşalmaya yol açabilir.Geç boşalma tedavisinde en etkili yöntemlerden biri, duruma özel olarak tasarlanmış bir cinsel terapiprogramıdır. Bu terapi, bireyin cinsel performans üzerindeki kaygılarını azaltmasına, cinsel fantezilerini anlamasına ve partneriyle daha açık iletişim kurmasına yardımcı olur. Gerekli durumlarda, ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri de (alkol tüketiminin azaltılması gibi) tedavi planına dahil edilebilir. Önemli olan, bu sorunun üstesinden gelinebileceğini ve yalnız olmadığınızı bilmektir. Bir cinsel terapistten veya ürologdan destek almak, hem kişisel hem de ilişkisel refahınız için atılacak en doğru adımlardan biridir.Anorgazmi:Anorgazmi, yeterli cinsel uyarılma olmasına rağmen kişinin cinsel ilişki veya mastürbasyon yoluyla orgazm olamaması veya orgazmın belirgin bir şekilde gecikmesi durumudur. Bu durum, bireyin cinsel yaşamında hayal kırıklığına, kaygıya ve tatminsizliğe yol açabilir. Anorgazmi genellikle iki ana kategoriye ayrılır:Birincil Anorgazmi: Bireyin hayatı boyunca hiç orgazm deneyimlememiş olması durumudur.İkincil Anorgazmi: Bireyin geçmişte orgazm yaşayabilmişken, daha sonra orgazm olma yeteneğini kaybetmesidir. Bu durum, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, stres, ilişki sorunları veya tıbbi durumlar gibi bir tetikleyici faktörle ilişkilidir.Anorgazmi, tek bir nedene bağlı olmayabilir ve genellikle psikolojik, fizyolojik ve farmakolojik faktörlerin birleşiminden kaynaklanır.Psikolojik Nedenler: Cinsel performans kaygısı, stres, depresyon, cinsel travma, utanç veya suçluluk duyguları, partnerle iletişim sorunları ve cinsel mitler anorgazmiye yol açabilir.Fizyolojik Nedenler: Hormonal dengesizlikler, sinir sistemi rahatsızlıkları, diyabet, pelvik bölgeye uygulanan ameliyatlar veya kronik ağrılar orgazm yeteneğini etkileyebilir.Farmakolojik Nedenler: Antidepresanlar, yüksek tansiyon ilaçları ve bazı antipsikotik ilaçlar gibi maddeler anorgazmiye neden olabilir veya durumu kötüleştirebilir.Anorgazmi tedavisinde, altta yatan nedenlerin doğru bir şekilde teşhis edilmesi çok önemlidir. Tedavi planı, duruma özel olarak tasarlanır ve genellikle şunları içerir:Cinsel Terapi: Bireyin veya çiftin cinsel kaygılarını, yanlış inançlarını ve iletişim sorunlarını ele almasına yardımcı olur. Terapist, cinsel uyarılma ve orgazm hakkında doğru bilgileri sağlayarak danışanın kendi vücudunu keşfetmesine destek olur.İlaç Tedavisi ve Tıbbi Müdahale: Fizyolojik bir neden saptanması halinde, altta yatan tıbbi durumun tedavisi veya kullanılan ilaçların değiştirilmesi gerekebilir.Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Alkol ve sigara kullanımının azaltılması, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme gibi yaşam tarzı değişiklikleri de genel cinsel sağlığı olumlu yönde etkileyebilir.Anorgazminin üstesinden gelmek mümkündür ve bir cinsel terapistten destek almak, cinsel yaşam kalitenizi artırmak için atabileceğiniz en önemli adımlardan biridir.Sertleşme Bozukluğu:Sertleşme bozukluğu (erektil disfonksiyon), cinsel ilişki için yeterli sertliğe ulaşamama veya bu sertliği sürdürememe durumudur. Bu durum, yalnızca penisin fiziksel bir tepkisi olmakla kalmayıp, aynı zamanda bir erkeğin özgüvenini, benlik saygısını ve partneriyle olan ilişkisini de derinden etkileyebilir. Sertleşme bozukluğu, karmaşık bir durumdur ve genellikle tek bir nedene bağlı değildir. Hem fiziksel hem de psikolojik faktörler rol oynayabilir.Fiziksel Nedenler: Bu durumun en yaygın nedenlerinden biri fiziksel sağlık sorunlarıdır. Kalp ve damar hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve hormonal dengesizlikler, sertleşme için gerekli olan kan akışını etkileyebilir. Ayrıca, bazı ilaçların yan etkileri, sigara ve alkol kullanımı da sertleşme bozukluğuna yol açabilir.Psikolojik Nedenler: Stres, anksiyete, depresyon, cinsel performans kaygısı ve ilişki sorunları, sertleşme bozukluğunun önemli psikolojik nedenlerindendir. Bazen sorun, fiziksel bir nedenden başlar ancak zamanla psikolojik bir kaygıya dönüşerek durumu daha da kötüleştirebilir.Sertleşme bozukluğunun tedavisi, altta yatan nedenlere göre değişiklik gösterir. İlk adım, bir ürolog veya androloji uzmanına başvurarak kapsamlı bir tıbbi değerlendirmeden geçmektir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma ve alkol tüketimini azaltma gibi değişiklikler kan akışını iyileştirerek duruma olumlu etki edebilir.İlaç Tedavisi: Oral yolla alınan ilaçlar (fosfodiesteraz-5 inhibitörleri) kan akışını artırarak sertleşmeye yardımcı olabilir.Cinsel Terapi: Sertleşme bozukluğunun psikolojik nedenleri varsa veya durum fiziksel bir sebepten kaynaklansa bile psikolojik kaygılar yaratıyorsa, cinsel terapi çok etkili bir yöntemdir. Terapist, performans kaygısını azaltmaya, özgüveninizi yeniden kazanmaya ve partnerinizle sağlıklı iletişim kurmaya yardımcı olur.Sertleşme bozukluğu, tedavi edilebilir bir sağlık sorunudur ve utanç duyulacak bir durum değildir. Bu sorunla başa çıkmak için doğru adımları atmak, hem cinsel sağlığınız hem de genel yaşam kaliteniz için büyük önem taşır.Cinsel İsteksizlik:Cinsel isteksizlik (hipoaktif cinsel istek bozukluğu), kişinin cinsel aktiviteye karşı devamlı veya tekrarlayan bir şekilde ilginin veya fantazilerin azalması veya tamamen yok olması durumudur. Bu durum, bireyin kendisi veya partneri için önemli bir sıkıntı kaynağı olduğunda klinik olarak tanımlanır. Cinsel istek, oldukça karmaşık bir konudur ve birçok farklı faktörden etkilenir. Bu faktörler psikolojik, fiziksel ve ilişkisel olarak gruplandırılabilir.Psikolojik Faktörler: Stres, anksiyete, depresyon, özgüven eksikliği, geçmiş cinsel travmalar veya vücut algısı sorunları cinsel isteği doğrudan etkileyebilir. Özellikle yoğun iş temposu, finansal sorunlar gibi günlük yaşam stresi, cinsel isteksizliğin yaygın bir nedenidir.Fiziksel Faktörler: Hormonal dengesizlikler (tiroid sorunları, testosteron seviyesindeki düşüş), diyabet, kalp hastalıkları veya kronik yorgunluk gibi tıbbi durumlar cinsel isteği azaltabilir. Ayrıca, bazı antidepresanlar, tansiyon ilaçları veya doğum kontrol hapları gibi ilaçların yan etkileri de isteksizliğe yol açabilir.İlişkisel Faktörler: Partnerle yaşanan iletişim eksikliği, çatışmalar, aldatma veya cinsel yaşamın monotonlaşması, cinsel isteksizliğe neden olabilir. İlişkideki sorunlar, genellikle cinsel isteğe de yansır.Cinsel isteksizlik, doğru yaklaşımla üstesinden gelinebilecek bir durumdur. Öncelikle bir uzmana (ürolog, jinekolog veya cinsel terapist) başvurmak ve altta yatan tıbbi veya psikolojik nedenleri belirlemek önemlidir. Tedavi genellikle şunları içerir:Cinsel Terapi: Bir cinsel terapist, bireyin veya çiftin cinsel isteksizliğin altında yatan psikolojik veya ilişkisel nedenleri anlamasına yardımcı olur. Terapist, açık iletişimi teşvik eder, cinsel mitleri yıkar ve cinsel yaşama dair yeni yaklaşımlar sunar.İlaç ve Hormon Tedavisi: Tıbbi bir neden saptanması durumunda, doktorunuz uygun ilaç tedavisine başlayabilir veya hormon seviyelerini düzenlemeye yönelik tedaviler önerebilir.Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga), düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve yeterli uyku gibi yaşam tarzı değişiklikleri de cinsel isteği artırmaya yardımcı olabilir.Cinsel isteksizlik, bireysel veya ilişkisel bir problemden kaynaklanabilir. Önemli olan, bu durumu açıkça konuşmak ve bir uzmandan yardım alarak cinsel yaşam kalitenizi artırmak için adımlar atmaktır.Cinsel Terapi Süreci Nasıl İşler?Cinsel terapi süreci, danışanın ihtiyaçlarına göre şekillenir. Terapi genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:İlk Görüşme ve Değerlendirme: Terapist, danışanın veya çiftin sorunlarını, cinsel geçmişini ve beklentilerini anlamak için kapsamlı bir değerlendirme yapar. Bu aşamada, sorunların fiziksel mi yoksa psikolojik mi olduğunu anlamak için gerekli durumlarda tıbbi muayeneye yönlendirme de yapılabilir. Bundan dolayı eğer orgazm olamama, vajinismus, erken ya da geç boşalma ve ağrılı ilişkiden yakınıyorsanız önce üroloji/jinekoloji doktoruna görünmeniz; doktorunuzu organik sebepli değil psikolojik kaynaklı bir sorununuz olduğunu belirttiğinde cinsel terapi için psikoloğa başvurmanız uygun olacaktır. Terapi Planı: Terapist, elde ettiği bilgilere dayanarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturur. Bu plan, bireysel veya çift seanslarını içerebilir ve çeşitli terapi tekniklerini kapsar. Sizlere çift olarak hem ilişkinizdeki uyumu hem cinsel hayatınızdaki uyumu bulmanız yolunda danışmanlık verilir.Terapi Seansları: Seanslar sırasında, terapist ve danışan, sorunların kökenlerini anlamaya çalışır. Bu, cinsel mitleri ve yanlış inançları yıkmak, cinsel iletişim becerilerini geliştirmek veya travmatik deneyimlerle yüzleşmek gibi konuları içerebilir.Ev Ödevleri: Terapist, seanslar arasında danışanlara cinsel yaşamlarına yönelik "ev ödevleri" verebilir. Bu ödevler, partnerle daha fazla iletişim kurmayı, yeni cinsel deneyimler denemeyi veya rahatlama egzersizleri yapmayı içerebilir. Fakat planlanmış bu ödevlerde cinsel perhiz kuralını unutmamanız gerektiği de hatırlatılır. Cinsellik yalnızda cinsel organların birleşimi değildir ve bunu kavramak, bedenlerinizi keşfetmekle başlayacaktır.Cinsel Terapide Neler Yapılır ve Neler Yapılmaz?Neler Yapılır:Gizlilik ve Güven: Cinsel terapi seansları tamamen gizlidir. Terapistinizle açık ve dürüst bir şekilde konuşmaktan çekinmemelisiniz. Bilgileriniz kesinlikle başka taraflarla paylaşılmaz.Eğitim ve Bilgilendirme: Terapist, cinsel işlevler, vücudun anatomisi ve cinsel tepki döngüsü hakkında doğru bilgileri sağlar. Bunları bilmiyor olmanız gayet doğaldı. Ülkemizde cinsel anatomi dersleri verilmemektedir. İletişim Becerileri: Çiftler arasındaki cinsel iletişim eksikliğini gidermek için danışanlara pratik yöntemler öğretilir.Kabul ve Adanmışlık Terapisi Teknikleri: Sorunlara yol açan olumsuz düşünce kalıpları ve inançlar üzerinde çalışılır; onlar dönüştürülmeye çalışılmaz. Bedensel farkındalıkla onlara verilen tepkileri dönüştürme üzerinde çalışılır. Neler Yapılmaz:Fiziksel Temas: Terapist ve danışan arasında hiçbir şekilde fiziksel temas yaşanmaz. Cinsel terapi, konuşmaya dayalı bir süreçtir. Çiftler birbirine ancak oturur pozisyonda temas edilecek kadar temas eder. Terapistiniz sizden cinsel terapi esnasında cinsel temasa dair pratikleri sergilemenizi kesinlikle isteyemez.Yargılama: Terapist, danışanların cinsel tercihleri, deneyimleri veya sorunları hakkında yargılayıcı bir tutum sergilemez. Cinsel yöneliminiz ve bu doğrultuda deneyimlediğiniz bozukluklar için de terapistinize başvurmaktan çekinmemelisiniz.Sihirli Çözüm Beklemek: Cinsel terapi, sorunları bir anda çözen sihirli bir yöntem değildir. Başarı, danışanın sürece olan katılımına ve çabasına bağlıdır. Belirlenmiş formülasyonlar olsa bir bozukluğun tedavisi; çiftlerin ne kadar dönüşmeye gönüllü olduğuyla ilgili olarak kısa ya da uzun sürebilir. Net bir seans sayısı vermek pek mümkün değildir.SİZDE YUKARIDA SIRALADIĞIM SORUNLARDAN BİRİNE SAHİP OLDUĞUNUZU DÜŞÜNÜYORSANIZ ÇİFT OLARAK CİNSEL TERAPİ İÇİN BİREYSEL OLARAK CİNSEL DANIŞMANLIK İÇİN İLK SEANSINIZI OLUŞTURABİLİRSİNİZ.
Fatma MISIR 03.09.2025

Psikolojik Sorunlar: Nasıl Hissettiriyorlar ve Çözüm Önerileri

Psikolojik Sorunlar: Nasıl Hissettiriyorlar ve Çözüm ÖnerileriPsikolojik sorunlar, modern yaşamın karmaşık yapısında bireylerin sıkça karşılaştığı bir durumdur. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya nüfusunun önemli bir kısmı hayatlarının bir döneminde ruh sağlığı sorunlarıyla mücadele eder [1]. Bu sorunlar, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarını etkileyerek sosyal, mesleki ve kişisel yaşamını sekteye uğratabilir. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, yılların deneyimine dayanarak, bu sorunların erken fark edilmesinin ve uygun müdahalelerle ele alınmasının önemini vurgular. ÇALIŞKAN’a göre, psikolojik sorunlar genellikle bastırılmış duygusal yaralar veya bilinçdışı çatışmalarla bağlantılıdır ve doğru yaklaşımlarla yönetilebilir. Bu makalede, psikolojik sorunların bireyde nasıl hissettirdiğini bilimsel temellerle açıklayacak ve özellikle bütüncül psikoterapi odaklı çözüm önerilerini detaylı bir şekilde ele alacağız. Çocuk, ergen, genç, yetişkin, aile ve çiftler için uygulanabilecek yöntemleri tartışarak, Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN’ın uzman görüşlerinden yararlanacağız.Psikolojik Sorunlar Nasıl Hissettiriyor?Psikolojik sorunlar, bireyde geniş bir yelpazede duygusal ve fiziksel belirtilerle kendini gösterir. Anksiyete bozuklukları, örneğin, sürekli bir kaygı hali, huzursuzluk, konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik ve hatta fiziksel semptomlar (terleme, çarpıntı) ile karakterizedir [3]. Bu durum, bireyi adeta bir “tehlike çanları” çalan zihinsel durumda bırakır; her an kötü bir olay olacakmış gibi bir his yaratır. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, bu tür kaygıların genellikle çocuklukta yaşanan güvensizlik, reddedilme veya travmatik deneyimlerden köken aldığını belirtir. Örneğin, ebeveynlerden gelen tutarsız davranışlar, yetişkinlikte anksiyete olarak ortaya çıkabilir.Depresyon, bir başka yaygın psikolojik sorundur ve yoğun üzüntü, enerji kaybı, motivasyon eksikliği ve günlük aktivitelerden zevk alamama gibi belirtilerle kendini gösterir [6]. Birey, kendini değersiz hissedebilir, iştah ya da uyku düzeninde değişiklikler yaşayabilir ve hatta intihar düşünceleriyle karşı karşıya kalabilir [0]. Dünya Sağlık Örgütü, depresyonun küresel olarak en yaygın ruh sağlığı sorunlarından biri olduğunu ve sosyal izolasyon, iş kaybı veya ilişkisel problemler gibi ciddi sonuçlara yol açtığını vurgular [1]. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, depresyonun bireyi “boşlukta sürüklenen bir gemi” gibi hissettirdiğini ifade eder; bu durum, kişinin yaşam enerjisini tüketerek ilişkilerini ve üretkenliğini olumsuz etkiler.Kişilik bozuklukları da önemli bir psikolojik sorun kategorisidir. Örneğin, borderline kişilik bozukluğu, yoğun duygusal dalgalanmalar, terk edilme korkusu ve impulsif davranışlarla kendini gösterir [10]. Bu, bireyin sürekli bir “duygusal fırtına” içinde olmasına neden olur ve özellikle yakın ilişkilerde çatışmalara yol açar. Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ise, geçmiş bir travmanın yeniden yaşanması gibi hissettiren flashback’ler, kabuslar ve hipervijilans (aşırı tetikte olma) ile karakterizedir [9]. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, bu tür sorunların sadece zihinsel değil, fiziksel etkiler de yarattığını belirtir; uyku bozuklukları, kronik yorgunluk ve iştah değişiklikleri sıkça görülür [8].Çocuklarda psikolojik sorunlar, aşırı ağlama, okul reddi veya agresif davranışlar gibi şekillerde ortaya çıkarken, ergenlerde kimlik bunalımları, sosyal çekilme veya riskli davranışlar görülebilir. Yetişkinlerde ise iş stresi, ailevi sorumluluklar veya ekonomik baskılarla birleştiğinde, tükenmişlik sendromu gibi durumlar sıkça yaşanır. Ulusal Akıl Sağlığı İttifakı’na göre, bu sorunlar bireyin sosyal ve mesleki işlevselliğini ciddi şekilde bozar, yalnızlık ve umutsuzluk hislerini derinleştirir [4].Çözüm Önerileri: Bütüncül Psikoterapi ve Diğer YaklaşımlarPsikolojik sorunların çözümünde bütüncül yaklaşımlar, en etkili yöntemler arasında yer alır. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, çocuk, ergen, genç, yetişkin, aile ve çiftler için bütüncül psikoterapiyi öncelikli olarak önerir. Bütüncül psikoterapi, bilişsel-davranışçı terapi (BDT), psikoanalitik yaklaşımlar, mindfulness ve somatik deneyimleme gibi teknikleri entegre ederek bireyi zihin, beden ve ruh bütünlüğü içinde ele alır [14]. Bu yaklaşım, stresin azaltılmasında, travma tepkilerinin hafifletilmesinde ve genel iyilik halinin artırılmasında etkili olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır [29].Tetikleyicileri TanımlamakPsikolojik sorunların yönetiminde ilk adım, tetikleyicileri tanımlamaktır. BDT teknikleri, bireyin duygusal tepkilerini tetikleyen durumları (örneğin, belirli bir kişi, ortam veya anı) fark etmesine yardımcı olur [39]. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, hastalarına duygusal tetikleyicileri kaydetmek için günlük tutmayı önerir; bu, farkındalığı artırarak bireyin hangi durumlarda tepki verdiğini anlamasını sağlar. Örneğin, bir tartışma sonrası yaşanan öfke, aslında altta yatan bir değersizlik hissinin tetiklenmesi olabilir.Sağlıklı Başa Çıkma StratejileriSağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmek, psikolojik sorunlarla mücadelede kritik bir adımdır. Derin nefes egzersizleri, ilerleyici kas gevşetme ve mindfulness meditasyonu gibi yöntemler, anksiyete ve öfke gibi yoğun duyguları yönetmede etkilidir [44, 40]. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, hastalarına bu teknikleri günlük rutinlerine entegre etmelerini önerir. Örneğin, 5 dakikalık bir nefes egzersizi, sinir sistemini sakinleştirerek anksiyete krizlerini hafifletebilir. Ayrıca, fiziksel aktiviteler (yürüyüş, yoga) ve düzenli uyku, zihinsel sağlığı destekler [32].İlaç TedavisiBazı durumlarda, psikoterapiyi desteklemek için ilaç tedavisi gerekli olabilir. Antidepresanlar veya anksiyolitikler, semptomları hafifleterek bireyin terapiye katılımını kolaylaştırır [53]. Araştırmalar, psikoterapi ve ilaç kombinasyonunun, özellikle depresyon ve anksiyete bozukluklarında, tek başına tedavilerden daha etkili olduğunu göstermektedir [54]. Ancak Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, ilaçların yalnızca gerektiğinde ve psikososyal müdahalelerle birlikte kullanılması gerektiğini vurgular; çünkü ilaçlar, sorunun kökenine inmez, yalnızca semptomları hafifletir.Farklı Gruplar için YaklaşımlarÇocuk ve ergenlerde bütüncül psikoterapi, oyun terapisi ve aile entegrasyonunu içerir [20]. Oyun terapisi, çocukların duygularını ifade etmelerine olanak tanır; aile terapisi ise ebeveyn-çocuk ilişkisini güçlendirerek davranış sorunlarını azaltır [15]. Yetişkinlerde, bütüncül yaklaşım stres yönetimi için yoga ve meditasyonu entegre eder [32]. Çiftler için ise iletişim becerileri ve empati egzersizleri, ilişkisel çatışmaları çözmede etkilidir [17]. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, her bireyin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş bir yaklaşımın önemini vurgular.Psikoterapinin FaydalarıPsikoterapi, bireyin duygusal sorunlarını anlamasında ve yönetmesinde temel bir rol oynar. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN, terapinin sunduğu faydaları dört ana başlıkta özetler:Sebep Araştırma: Psikoterapist, duygusal sıkıntının altında yatan nedenleri (örneğin, çocukluk travmaları veya bilinçdışı çatışmalar) belirlemede yardımcı olur [45].Strateji Geliştirme: Bireye, duygusal zorluklarla başa çıkmak için araçlar ve teknikler sunar; örneğin, olumsuz düşünce kalıplarını değiştirme [45].Duygusal Destek: Terapi, yargılanmadan duyguların ifade edilebileceği güvenli bir alan sağlar [45].Düşünce Kalıplarını Değiştirme: Olumsuz düşünce döngülerini kırarak daha sağlıklı bir zihinsel bakış açısı geliştirilir [45].SonuçPsikolojik sorunlar, bireyi duygusal ve fiziksel olarak yıpratan karmaşık durumlardır; ancak bütüncül psikoterapi gibi bilimsel temelli yaklaşımlarla yönetilebilir. Psikolog Hidayet ÇALIŞKAN’ın vurguladığı gibi, erken müdahale ve bireye özgü yöntemler, kalıcı iyileşme için kritik öneme sahiptir. Çocuk, ergen, yetişkin, aile veya çift fark etmeksizin, herkes için uygun bir terapi yaklaşımı vardır. Eğer siz de bu tür sorunlar yaşıyorsanız, profesyonel destek almak için bir adım atabilirsiniz – profilinizden seans oluşturarak başlayabilirsiniz. Sağlıklı, huzurlu ve mutlu bir yaşam için kendinize bu şansı verin.Kaynaklar:Dünya Sağlık Örgütü, mental sağlık sorunlarının küresel yaygınlığı.Anksiyete bozukluklarının semptomları ve etkileri.Depresyonun duygu durum bozuklukları üzerindeki etkisi.İntihar düşünceleri ve depresyon bağlantısı.Borderline kişilik bozukluğu belirtileri.Travma sonrası stres bozukluğu semptomları.Psikolojik sorunların fiziksel yansımaları.Ulusal Akıl Sağlığı İttifakı, psikolojik sorunların yaşam üzerindeki etkileri.Bütüncül psikoterapinin temel prensipleri.Bütüncül psikoterapinin stres azaltıcı etkileri.Bilişsel-davranışçı terapide tetikleyici tanımlama.Mindfulness ve nefes egzersizlerinin anksiyete yönetimindeki rolü.Sağlıklı başa çıkma stratejilerinin etkinliği.İlaç tedavisi ve psikoterapi kombinasyonu.Kombine tedavilerin etkinliği üzerine araştırmalar.Çocuk ve ergenlerde oyun terapisi.Aile terapisinin davranış sorunları üzerindeki etkisi.Yetişkinlerde yoga ve meditasyonun stres yönetimi.Çift terapisinde iletişim teknikleri.Psikoterapinin duygusal destek ve düşünce kalıplarını değiştirme faydaları.