Demanslı Yaşlının Bir Günü

 Bir sabah kalktığınızı ve bazı şeylerin hafızanızdan silindiğini hayal edin. Yanınızdakikiler size yardımcı oluyor fakat neydi sahiden onların isimleri? İsimlerin ve mekanların git gide daha silik bir şekilde hafızada yer alması. Zaman ilerliyor ve gün içerisinde ki yapmanız gerekenleri yapmak zorunda kalıyorsunuz. Genelde yaşlılarda daha belirgin bir şekilde kendini gösteren demans hastalığı kişinin bir takım şeyleri unutmaya başlamasıyla ve bu durumun gündelik yaşantısını etkilemesiyle birlikte ortaya çıkar. Gösterdiği semptomlar zaman içersinde daha belirgin bir hal almaya başlar. Bazı durumlar kişinin yaşadığı olumsuz olayların da etkisiyle demans hastalığının daha ileri bir düzeye taşınmasına neden olabilir. Demans hastalığı beyin hücrelerinin birbiriyle olan işlevselliklerinin zaman içerisinde azalmasıyla kaynaklanan bir hastalıktır. Kişi gün içerisinde öğrendiği yeni bir bilgiyi gün sonuna kadar unutabilir veya bu bilgiyi size defalarca sanki yeniden öğreniyor gibi bir çok kez tekrar ederek sorabilmektedir. Demans hastalığına sahip birisiyle tanıştığınız zaman size adınızı sorduktan bir kaç dakika sonra adınızı unuttuğunu ve adınızı tekrar sanki sizinle yeniden tanışıyormuş gibi sorduğunu fark edeceksiniz. Demans hastalığı bazı durumlarda başlangıç seviyesinde farkedilebilir bir durumken bazı durumlarda çok ileri düzeyde farkedilebilmektedir. 

·   Aile üyeleri, çevresindeki insanları veya akrabalarının isimlerini hatırlamakta güçlük çekmek, isimleri çoğu zaman yanlış söylemek veya isimleri hiç hatırlayamamak, 

·   Evin içerisinde odaların ve eşyaların yerini karıştırmak, eşyaları olduğundan çok farklı yerlere koymak ve eşyaları nereye koyduğunu hatırlamamak. Örneğin diş macununu ve fırçasını banyoya koyması gerekirken mutfağa koyması (Mekanların ve nesnelerin bağlantısız ilerlemesi), 

·   Zamanı takip etmekte zorlanmak, 

·   Aynı soruları bir kaç defa sormak, 

·   İletişim kurarken kelimeleri karıştırmak ve unutmak/İletişim becerilerinin zayıflaması, 

·   Gündelik yaşantısını devam ettirirken başkasının desteğine ihtiyaç duymak, 

·   Daha sinirli ve agresif davranış biçimleri sergileme.Olaylar karşısında daha sinirli tepkiler vermek, 

·   Küfür etmek veya uygunsuz hareketlerde bulunmak, 

·   Sayı sayma veya hesap yapma becerilerinin zayıflaması, 

·   Yeme içme bozukluğu ve uyku bozukluğunun görülmesi, 

·   Gece ve gündüz kavramlarını yitirme, 

·   Yer ve yön bulmada zorluk yaşama, görsel becerilerinin kaybı, 

·   Kaygı bozuklukları yaşama, 

·   Olayları çözmekte, yorumlamakta ve analiz etmekte zorluk yaşamak, 

·   Motor becerilerini kullanmakta güçlük yaşamak, 

Demans sürecinde ki birey gün geçtikçe bazı hatırlarını hatırlamakta zorlanır ve geçmişe dair anılarını zamanla unutmaya başlar. Anılar, mekanlar, isimler.. Bu süreçte bireyin geçmişi hatırlamasına katkı sağlayacak aktiviteler yapmak veya geçmişi anımsatıcı bir takım nesneleri kullanmak onun geçmişle olan bağını anımsamasına yardımcı olabilmektedir. Bireyin bunları anımsamasını sağlayacak unsurlarla ona bu süreçte destek olunması onun bu süreçle daha pozitif bir şekilde ilerlemesini sağlar. Bu onun geçmişine dair fotoğraflarına dair bir albüm yapılması ve ona gösterilmesi olabilir sevdiği bir müziği dinleyerek ona hatırlatmak olabilir veya hoşuna giden bir mekanı onunla birlikte gezmek ve oradaki hatıralarının onun zihninde canlanmasında yardımcı olmak olabilir. Aynı şekilde evin içerisinde unuttuğu eşyaları hatırlaması için isimlerinin yazılması, hatırlatıcı bir takım fotoğrafların belirli yerlerde bulunmasıda ona bu nesleri ve süreçleri hatırlama sürecinde katkı sağlamaktadır. Sağlıklı beslenme ve hareket nasıl ki hayatımızın her aşamasında olduğu gibi bizi daha zinde ve dinamik tutuyorsa aynı şekilde bedensel olarak yaşlandığımız zamanda da fonksiyonel ve bilişsel olarak kendimizi daha dinç ve dinamik hissetmemiz için spor ve sağlıklı beslenme oldukça önemlidir .Her yaş dönemin koşullarına göre belirli hareketliliği ve zamanla daha durağan bir yaşamı getirir. Böyle bir durumda kişi yaşının ilerlemesine bağlı bir şekilde dönemin ve bedeninin ihtiyaçları ölçüsünde belirli aralıklarla da olsa spor yapmayı bedenini ve zihnini hareketli tutmayı ihmal etmemelidir. Demans sürecinde de kişi bulunduğu evreye bağlı bir şekilde sağlıklı yaşam adına tüm sorumluluklarını yerine getirmelidir. Zararlı alışkanlıkların ve sağlıksız beslenmenin aksine spor ve sağlıklı beslenme her süreçte olduğu gibi bu süreçte de pozitif yönde katkı sağlayacaktır. 

Demanslı bir yaşlı gündelik işlerini belirli bir süreden sonra yapmakta zorlanacağı ve bu süreçte kendisine destek sağlayacak birisine ihtiyaç duyacağı için bu süreçte yanında mutlaka ona destek veren birisinin bulunması oldukça önemlidir.Bu süreçte yaşanan fonksiyonel kayıplar beyinle ilişkisel bir şekilde ilerlediği için demansın etkileri farklı alanlarda da kayıplar yaşanmasına sebep olabilmektedir.Bu yüzden demans sürecinde bireye hem bedensel olarak hemde ruhsal olarak destek sağlayacak birinin bulunması ona bu süreçte olabilecek en iyi desteği sağlar.Kişinin gündelik yaşantısında fiziksel ihtiyaçlar ve beslenmeler önemli olduğu kadar ruh sağlığınında iyi olması ve gündelik yaşantısında pozitif bir enerjiye sahip olması kişiye bu süreçte verilecek en önemli desteklerden bir tansesidir. Doğduğumuzda nasıl ki bir şefkat ve gülümseme bize mutluluk ve enerji veriyorsa bizim hayata tutunmamızı kolaylaştırıp bize destek oluyorsa aynı şekilde büyüdüğümüzde ve yaşlandığımızda da aslında bu şefkat ve gülümsemeye ihtiyaç duyarız. Bu yüzden demanslı bir hastanın gün içerisinde geçirdiği olaylarda ki zorluklara karşı en iyi mücadele yöntemlerinden bir tanesi ona destek veren kişinin motivasyonu ve enerjisidir. 

Demans sürecinde yaşlı bakımı yapan kişininde bu süreçte bireyle olan ilişkisi oldukça önemlidir. Birey bu süreçte hem bedensel olarak hemde ruhsal olarak bir desteğe ihtiyaç duyacağı için yanında ki kişininde ona bu süreçte sağlayacağı destek onun bu süreçle başa çıkma becerilerinin gelişmesini sağlar. Bu süreçte yaşlıya bakan kişininde psikolojisi sürece bağlı olarak değişim gösterebilmektedir. Bulunduğu evreye bağlı bir şekilde ilerleyen bakım sürecinde demanslı hastayla ilgilenen kişi demanslı hastaya uygun koşulları sağlamakla sorumludur.İlerleyen evrelerde kişinin gündelik ihtiyaçlarını yapması yanındaki kişinin ona sağladığı destekle gerçekleşmektedir. Bu durumda hasta bakım yapan kişinin bu desteği karşısındaki kişinin gerekliliklerini göz önünde bulundurarak gerçekleştirmesi ve onun bu süreçte duygusal olarak da yıpranmamasını sağlaması önemlidir. Böyle bir süreçte hasta bakım yapan kişi kişinin eşi, ailesinden birisi veya sevdiği birisi olabilmektedir. Bazı gerekliliklerden ötürü bakım yapan kişi aileden veya akraba üyelerinden birisi olmayabilir. Fakat bu durumda da kişi bakım yapan kişiyle yakından bir bağ kuracağı için bu süreçte psikolojik olarak etkilenmesi olağandır. Bu sürecin hasta bakım yapan kişi tarafından daha sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için şartların ve koşulların hem hasta bakım yapan kişi için hemde demanslı yaşlı birey için sağlanması ve uygulanması gerekir.Bu süreçte kişi duygusal olarak ve ruhsal olarak bir takım zorluklar yaşayabilir ve bu zorlukların üstesinden nasıl gelemeyeceğiyle karşı karşıya kalabilir. Böyle bir durumda uzman bir psikolog desteği almak ve bu süreçle sağlıklı bir şekilde mücadele etmenin yollarını öğrenmek oldukça önemlidir.İçinizdeki ışık ne kadar parlak olursa çevrenizdeki insanlara o kadar ışık saçarsınız. 

Psikolog desteği bu yüzden önemlidir.