Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte neredeyse bir çoğumuz sosyal medya kanalları üzerinden bir çok şey paylaşıp iletişim kanallarını oldukça etkili bir biçimde kullanır olduk. Sabah çayımız, yoldaki trafik, akşam yapılan yemek tarifleri. Hemen hemen her alanda bir çok yerde elimize telefonumuzu ya da yanımıza bilgisayarımızı alır almaz saatler nasıl geçiyor farketmiyoruz bile. Bu sosyal medya bağımlılık yapıyor bir türlü bırakamıyorum cümlesini kullananlarımız olmuştur.
Telefonlarımız ve bilgisayarlarımız Covid sürecinin de etkisiyle birlikte bizimle bir tık daha hemdem olmuş gözüküyor. Peki ama bu bizi gündelik işlerimizi yapmamızdan alıkoyuyor hatta bizde bir bağımlılık etkisi oluşturuyorsa? ”Bir saat sonra bırakacağım. Bir saat doldu ama bir saat daha fazla oyalansam sanırım bu işimi de bitirmeme engel olmaz. Bir saat daha ve son bir saat daha..” (İnternet Bağımlılığı/Davranışsal)
Telefonlarımızdan az biraz kafamızı kaldırdığımız zaman sosyal alanlara yöneldiğimizde o beğendiğimiz ürünün reklamlarını her yerde görüyorsunuzdur. Dolabınızda belki alıp etiketinin üzerinde durduğu bir diğer ürünü düşünmek dahi istemiyorsunuzdur. Sanki içinizde bir güç sizi onu sürekli almaya ikna etmek için sizinle kavga ediyor gibidir. ”Bir kere alayım bu ürünü. Bu rengi de güzelmiş. Bir kere daha.
Bir kere daha da olsa ne zararı olur ki? Ve son bir kez daha. Bir çok kez daha.” (Alışveriş Bağımlılığı/Davranışsal)
“Bir kereden bir şey olmaz!” deme.
Bir kereden bir şey olmaz bazen teknoloji ve kıyafet gibi davranışsal alanın zarar vereninden çıkıp biyolojik alanın zarar verenine geçebiliyor ne yazık ki. “Bir paketten bir şey olmaz!” cümlesi bir balıkçının kurduğu ağ gibi sizi etkisine almaya başlamıştır bile. Daha sonra bir paketin size verdiği mutluluk ve hazzın artık yeterli olmadığını düşünürsünüz ve bir paket yerini bir kaç pakete bırakır. Bir paket daha bir paket daha ve bir paket daha… (Sigara Bağımlılığı/Maddesel)
“Bugün kendimi şanslı hissediyorum sanırım. İlk tur olmadı fakat ikinci tur için kendimi şanslı hissediyorum. İkinci tur olmadı ama üçüncü turda ki şansıma güveniyorum. Bir diğer tur daha.." (Kumar Bağımlılığı/Davranışsal) Bunlar bizim sosyal yaşamda bir çok zaman karşılaştığımız ve çevremizde gördüğümüz belki de yaşadığımız ailemizde belki yakın arkadaş çevremizde şahit olduğumuz örneklerden sadece bir kaç tanesi.
Bir maddenin veya davranışın sizin gündelik hayatınızın akışına engel olacak şekilde size zarar veriyorsa, (tüm gün işe gitmek yerine bilgisayar oyunu oynamak gibi) sizin sosyal ve bireysel ilişkileriniz bu davranışsal yada maddesel sonuçlamaların ardından olumsuz bir şekilde etkileniyorsa, kişi kendisine zarar vermesini bilmesine rağmen maddeyi ve davranışı tekrarlamayı bırakamıyorsa, tehlikeli olabilecek durumlarda bile kullanmaya devam ediyorsa, bir çok kez denemiş olmasına rağmen hala daha bırakamıyorsa ve kendini maddeden alıkoyamıyorsa yoksunluk belirtisi gösteriyorsa mutlaka bir uzmana başvurması gerekmektedir.
Kişinin maddesel olarak alımını kontrol edemediği bir şekilde sürekli olarak alımını tekrar ettiği ve belirli bir süreden sonra kendisine ve çevresine zarar vermeye başladığı kullanımın etkisiyle birlikte vücudun fiziksel ve psikolojik olarak zarara uğradığı hastalık türüdür. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
Alkol,
Kafein,
Kenevir,
Halüsinojenler,
Uçucular (Tiner,benzin,gazolin,bali vb.) / Opiyatlar (Morfin,Eroin,Kodein,Metadon ),
Dinginleştirici,uyutucu ve kaygı gidericiler (Diazepam,klorazepat vb),
Uyarıcılar (amfetamin,ekstazi,kokain vb),
Tütün,
Diğer maddeler.
Kişinin davranışsal olarak yapmaktan kendini alıkoyamadığı günlük yaşamını etkileyecek bir şekilde davranış örüntüsünün hayatına zarar vermeye başladığı sosyal ve bireysel olarak kişiye yakından zarar vermeye başladığı bilinçli bir şekilde hareket edemediği davranış örüntülerine davranışsal bağımlık diyoruz.
Bunlar nelerdir:
İnternet Bağımlılığı,
Alışveriş Bağımlılığı,
Kumar Bağımlılığı,
İlişki Bağımlılığı,
Yeme Bağımlılığı.
Aslında bunun bir değil bir çok sebebi vardır. Kimi zaman birey sadece kendi bir şeye bağımlı olmaya yönelirken kimi zamanda içerisinde bulunduğu sosyal koşullar ve sosyal çevre onun bağımlı olmasında etkili olabiliyor. Bulunulan sosyal çevrenin öneminin bir kere daha altını çizmekte fayda var. Eğer çevrenizdeki bireyler sizi bu yönde olumsuz bir şekilde etkiliyorsa bulunduğunuz çevreyi revize etmeniz size büyük bir yarar sağlayacaktır. Bulunduğunuz çevrenin değişmesiyle sadece çevrenizdeki bireyler ve sosyal yaşam değişmeyecek aynı zamanda bu sizin değişiminiz içinde size önemli bir adım sağlayacaktır.
Kişi ilgi ve merak duyduğu şeye karşı belki kullanabilirim düşüncesini de birleştirmesiyle birlikte aslında bu döngüye yavaş yavaş adım atıyor demektir. Başlayayım ne de olsa ben bağımlı olmam düşüncesi onu yavaş yavaş bu döngünün içerisini almaya başlamıştır atık. İstersem bırakırım ondan sonraki bir diğer aşamadır. Daha sonra birey bağımlı olduğu şeye karşı mutluluk ve haz duygusunun verdiği istekle birlikte bağımlılık hissetmeye başlar ve bunu bir daha bırakamayacağı düşüncesine kapılır. Daha sonra bağımlı olduğu şeyin ona verdiği fiziksel ve psikolojik zararların etkisiyle birlikte bırakmak zorundayım artık bırakmalıyım aşamasına gelir ve artık bırakacağım aşamasında aslında birey kullandığı şeye karşı belirli bir bağımlılık kazanmıştır aslında. Bıraktım bir daha başlamam zincirin son halkası gibi gözüksede bir kereden bir şey olmaz döngüsüyle bu süreç döngüsel olarak devam etmektedir. Unutma ki, bu döngünün zincirlerini kırmak senin elinde. Hangi aşamada olursan ol mutlaka bir uzman yardımı bulunduğun döngüden çıkıp seni sağlıklı olana götürmeye yardımcı olacaktır.
İçerisinde bulunduğun süreçte bir uzman yardımı almak mutlaka senin kararlarında daha sağlıklı ve emin adımlarla yürümeni sağlayacaktır. Bu tamamen basamak basamak gidilmesi gereken sağlıklı bir şekilde adımların atılmasının gerekli olduğu bir süreçtir. Her basamakta yanınızda size yol gösteren ve sizi bu doğrultuda aydınlatan birisinin olması bu bağımlılık türünden kurtulmanızda size yol açacak ve çözüme daha hızlı bir şekilde ulaşmanızı sağlayacaktır. Sizin kararlı ve istekli olmanız bu durum için anahtar faktörlerdendir. Hem fiziksel olarak hem de psikolojik olarak sağlıklı bir şekilde ilerlemek sizin motivasyonunuzu ve direncinizi artıracaktır. Nasıl ki bir şeye bağımlılık bir süreç ve ilerleme gerektiriyorsa aynı şekilde bundan kurtulmanız içinde uzman bir terapist yoluyla sağlıklı bir süreç ve ilerleme sağlamalısınız.
İçerisinde bulunduğumuz uzman kadromuzla size yardımcı olmaya hazırız. Erken tedavi teşhis bu bağlamda oldukça önemli. Unutmamalıdır ki hangi aşamaya geldiğiniz kadar hangi aşamada farkındalık kazanıp sağlıklı bir süreç izlemeye başlamaya karar verdiğinizde önemlidir. Bir çok uzman psikoloğumuz size bu konuda önemli kazanımlar sağlayacaktır. Her birey farklıdır. Her bireyin içerisinde bulunduğu sosyal koşullar aile koşulları yaşadıkları ve yaşam biçimleri farklıdır. Olayların bu ölçüde değerlendirilmesinde her bireyin kendi özelinde konuya bakılmasında ve buna uygun bir perspektifle değerlendirmesinde sizinle beraber olacağız.
Hadi gelin beraber kıralım zincirleri..