Uzmanın Cevabı: Merhaba, acı kaybınız için üzgünüm. Bu tip kayıp ve yas durumlarında sistematik olarak bir süreç yaşanır. Önce ölümün inkârı ile başlayan bu süreç tamamlanırken depresyon ve kabullenme süreci ile son bulur. Kaybın hangi tarihte olduğunu yazmadığınız için bilgi sahibi değilim yalnız bu süreçte kişinin ölümü ve yası kabul etmesi için duygularını yaşaması, üzülmesi ve ağlaması istediğimiz davranış ve duygulardır. Kabullenme ve sürecin normalleşmesi bu acının yaşanması ile gerçekleşir. Eğer bu süreç aynı noktalarda takılı kalıyorsa yas kronikleşebilir. Bize düşen şey ise gerçekçi ve kişiye destekleyici rol oynamaktır. Kişinin duygularını dinlemek, paylaşmak bu süreçte değerlidir. Verdiğiniz cevaplar destekleyici ve realite içerisinde olan cevaplar olarak gözükmekle birlikte karşı taraftan ne şekilde reaksiyon aldığınızda bu süreçte nasıl davranacağınızı belirlemelidir. Bu anlamda yasın kronik ya da değişmeyen bir şekilde aynı duygu ve düşüncelerle devam etmesi profesyonel yardım gerektirirken, olağan yas akışı size ve karşınızdaki kişiye üzüntü ya da acı verebilir ama bilinmesi gereken en temel husus, yasın yaşandığı bu süreçte normal yas akışı düzey olarak çok yüksek olsa bile ileride beklediğimiz kadar acı verici olmayacağı. Kaybının getirdiği üzüntü ya da acı aynı seviyede kalmayıp adapte olabilir bir düşünce-duygu-davranış üçlüsüne dönüşecektir. Bu temelde yas için hafifletici en önemli davranışlarda kişinin kaybettiği kişiye dokunabileceği davranışlardır. Kişi, kaybettiği kişiye dokunmak için o kişiye özgü araçlar seçerek ona yönelik davranışlar sergiler ve iyileştirici özelliği kullanabilir. Örnek olarak kaybedilen kişinin diğer insanlara karşı yaptığı pozitif ve somut bir örneği ardından yas tutan kişinin yapması.
İlginiz ve yazdığınız cevap için çok teşekkür ederim. Sözleriniz benim açımdan çok değerli. Sağolun.
Uzmanlıklar:
Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları , Ölüm/Kriz ve Yas Süreci , Travma ve İlişkili Bozukluklar