Koronavirüsten Koronafobiye - Koronafobiyle Başa Çıkmak
Dünya insanlık tarihi boyunca, tarihin seyrini değiştiren birçok salgın hastalığa tanıklık etti. Bunlardan sonuncusu da Kovid-19 virüsünün neden olduğu ve içinde yaşadığımız toplumu sosyal, ekonomik ve psikolojik açıdan etkileyen koronavirüs pandemisi.
İçinde bulunduğumuz süreç toplumun her bireyini ister istemez farklı yönlerden etkiledi. Öğrenciler okulların kapanmasıyla beraber uzaktan eğitim sürecine başladı. Bu durum hem aileleri hem de öğrencileri ilk etapta kaygılandırsa da sonrasında birçoğu uzaktan eğitime adapte olmaya başladı. Bu süreçte birçok iş yeri faaliyetini bir süreliğine ya da kalıcı olarak durdurdu. Yaşanılan bu durum birçok çalışanda ekonomik kaygıları tetikledi. Birçoğumuzu koronavirüse yakalanmak ya da bu virüsü sevdiklerimize bulaştırmak ve bununla beraber sevdiklerimizi kaybetme düşüncesi kaygılandırdı ve kaygılandırmaya devam ediyor.
Anormal bir süreçten geçtiğimiz için bu süreçte kaygı ve korku duymak aslında son derece normal. Fakat bu yaşadığınız koronavirüse yönelik kaygılar ve korkular sizi günlük hayatınızı sürdüremeyecek duruma getiriyorsa hayat artık çekilmez olmaya başlayabiliyor. Bir noktadan sonra bireyler yaşadıkları bu kaygılara o kadar çok kapılıyorlar ki artık çözüm yolu üretmeyi bırakıp sadece kaygılanmakla meşgül oluyorlar. İşte tam da burada karşımıza yepyeni bir kavram çıkıyor; koronafobi. Peki, koronafobi nedir? Koronafobi, Kovid-19 virüsünün bulaşma ihtimaline karşı mantık dışı, yoğun, sürekli ve nedensiz korkulardır. Genel olarak fobiler insanların sosyal hayatını kısıtlar, onları kaçınma davranışına iterek günlük rutinlerine devam etmesine engel olabilirler. Koronavirüse yönelik bu korkular bireylerin kontrol edemeyeceği bir hal aldıysa insanlar ‘kaçınma’ davranışlarına yöneliyor ve bu durum günlük rutinlerini kısıtlıyor. Örneğin koronafobiye sahip bireyler tüm önlemler alınmış olsa dahi (doğru şekilde maske kullanımı, siperlik kullanımı, sosyal mesafe, elleri doğru yıkamak/dezenfektan kullanmak, elleri yüze götürmemek vb.) açık havada bile arkadaşlarıyla ya da aileleriyle buluşmaktan kaçınıyorlar.
Koronafobiye karşı farklı bir bakış açısından daha söz etmek mümkün. O da Kovid-19 virüsün henüz tam olarak yan etkilerini bilemediğimiz, kesin tedavisini ve aşısını bulamadığımız için koronavirüsü bilinmez olarak görmemiz. İnsanoğlu yapısı gereği her zaman bilmediğinden ve bilemediğinden korkar. Bunun altında yatan sebep de bilinmeyeni kontrol edemeyeceğimiz düşüncesi. Örneğin karanlık korkusunu ele alalım. Karanlıktan korkan bireyler aslında ışığın yokluğuyla oluşan bilinmezlik hissinden korkar diyebiliriz. Bu nokta da yine bilinmeyeni kontrol edememe, bilinmeyene karşı kendini koruyamama kavramları devreye geliyor.
Koronafobi kavramını açıklığa kavuşturduğumuza göre gelelim asıl soruna. Peki, biz koronafobiyle nasıl mücadele edeceğiz?
İlk olarak doğru tedbir almayı öğrenin ve doğru tedbirleri aldığınızda herşeyin olumlu olacağını düşünün. Maskenizi ağzınızı ve burnunuzu örtecek şekilde takarsanız, sosyal mesafenizi korursanız, ellerinizi doğru ve yeteri kadar yıkayıp dışarıda dezenfektan kullanımına önem verirseniz virüsün bulaşmasına karşı kendinizi oldukça iyi bir şekilde koruyabileceğinizi bilmeniz gerek. Koronavirüse karşı mantıklı yaklaşmaya çalışmalıyız. Örneğin her koronavirüs hastasının entübe edilmediğini, bu hastalığı hastanede atlatmadığını ve sonucunda ölmediğini anlamanız gerek. Bu süreçte kendinizi sürekli dinlemeyin. Bazı koronavirüs hastaları bile semptom göstermeyebiliyorken ya da bu hastalığı çok hafif semptomlarla atlatabiliyorken, hayali semptomlar üretmeyin. Dozunda önlemler alın. Bağışıklığı güçlendirdiğini düşündüğünüz bir yiyeceği aşırı miktarda tüketmeyin. Örneğin bu süreçte sarımsak tüketimindeki artışa şahit olduk. Fakat sarımsak aşırı tüketildiğinde mide sıkıntılarına yol açabiliyor. Koronavirüs ile ilgili arama motorlarında sürekli araştırma yaparak doğruluğu kesin olmayan bilgililere inanmayın. Son olarak yemek ve uyku düzeninize dikkat edin. Düzenli uyumak sizi hem psikolojik olarak iyi hissettirecektir hem de bağışıklık sisteminizi güçlendirecektir. Eğer yapabiliyorsanız günlük rutininize 25-30 dakikalık açık havada hafif tempolu yürüyüşler ekleyebilirsiniz. Yürüyüş yapmak size endorfin yani mutluluk hormonun salgılatacaktır ve stresle baş etmek için oldukça faydalıdır.
Koronafobi baş edemeyeceğimiz bir kavram değil. Fakat uzmanlar eğer bu süreç uzarsa koronafobinin koronavirüs kadar hızlı yayılacağı konusunda bizleri uyarıyor. Eğer sizin de zihniniz sürekli koronavirüs temelli korkularla meşgulse ve bu durum sizi kaçınma davranışına iterek günlük rutininizi yerine getirmenize engel oluyorsa bir uzmandan destek alabilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog
Ayça TÜRKYILMAZ
Yayınlanma: 22.12.2020 23:58
Son Güncelleme: 23.12.2020 09:54
Bunları da sevebilirsiniz...
Panik atak vücutta şiddetli fiziksel belirtiler oluşturmasına rağmen -hızlı kalp atışları gibi- fiziksel bir soruna neden olduğuna dair bir bilgiye literatürde rastlanmamaktadır. Panik nöbet nedeniyle ölmüş ya da panik bozukluk stresi nedeniyle intihar etmiş bir kişiye dair de hiçbir kayıt yoktur. Panik ataklı bireyler sağlık endişesine sahip olurlar ve çoğu zaman bu endişe insanları fiziksel olarak oldukça sağlıklı yapabilen durumdur. Ayrıca birçok panik ataklı birey; panik nöbet geçirme korkusuyla sigarayı, alkolü, tuzu, şekeri kestiğinden ve sık sık sağlık kontrolleri yaptırdıklarından oldukça sağlıklı, uzun bir ömür yaşama şansına sahip olabilirler. Ancak panik atağın psiko sosyal zararı büyüktür.Panik bozukluk, kişinin psikolojik kurgusuna yerleşmeye başladığı andan itibaren birçok davranış ve tutumu etkiler. Birçok kişi panik atak geçirdikten sonra kendini eskisi kadar iradeli ve güçlü hissetmediğini söyler. Bu kişilerde, artan korkular ve öfkeye karşı zayıflık nedeniyle çabuk kaçınma, hızlı tepki gösterme sonra da kendini suçlama ya da pişmanlık gibi davranış ve düşünce dizinleri ortaya çıkabilir. Bu değişiklikler kişilerin özellikle yakınları ile ilişkisine olumsuz yansır. Kaçınmalar gelişmeye başladığı zaman ise kişinin hayat alanı daralır, genel işlevselliği bozulur ve kendine güveni azalır. Gelişen fobileri nedeniyle -örneğin: taşıt fobisi, topluluk önünde konuşma fobisi, uçak fobisi gibi- kişinin iş performansı olumsuz etkilenmeye başlar. Panik atak kalıcılaştıkça kişinin iradesini ve güvenini zedeleyici etkisi belirginleşir; farklılaşmışlık duyguları, yalnızlık duyguları kuvvetlenebilir ve depresyona sürüklenme ihtimali artabilir. Birçok kişi kalıcı panik atağı nedeniyle potansiyelinin altındaki hedefleri kabul etme, kendinden daha yetersiz insanlardan yardım alma ya da etkisi altına girme gibi dramatik durumlara düşebilir. Panik bozukluk uzun süre yaşandıkça kişinin hayatını kendi rengine boyamaya başlayabilir. Yazıyı Oku
Uzman: Ömürcan BOZKUŞYayınlanma: 26.10.2020
Ruh sağlığı ve beden sağlığı arasında yakın bir ilişki vardır. Birçok araştırma, ruhsal rahatsızlıkların fiziksel sağlığı olumsuz etkileyebileceğini ve fiziksel rahatsızlıkların da ruh sağlığı üzerinde etkisi olabileceğini göstermektedir. Birçok ruhsal rahatsızlık, kişinin fiziksel sağlığı üzerinde doğrudan etkisi olabilecek semptomlara neden olabilir. Örneğin, anksiyete bozukluğu olan bir kişi, sık sık kalp çarpıntısı, nefes darlığı, mide bulantısı gibi fiziksel semptomlar yaşayabilir. Depresyon ise, uyku sorunları, yorgunluk, kas ağrıları, baş ağrısı gibi fiziksel semptomlara neden olabilir. Diğer yandan, fiziksel rahatsızlıklar da ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir. Kronik ağrı, fiziksel kısıtlamalar, yorgunluk gibi faktörler, kişinin ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Örneğin, kronik ağrısı olan bir kişi, duygusal olarak daha hassas olabilir ve depresyon gibi ruhsal rahatsızlıklara yatkın hale gelebilir. Ruh sağlığı ve beden sağlığı arasındaki ilişki, psikoterapi planlarının oluşturulmasında da dikkate alınmalıdır. Tedavi sırasında, kişinin hem ruhsal hem de fiziksel sağlığına yönelik yaklaşımlar kullanılabilir. Örneğin, bir terapist, anksiyete semptomlarını tedavi etmek için nefes egzersizleri veya meditasyon gibi gevşeme teknikleri önerebilir. Ayrıca, fiziksel egzersizler de ruh sağlığına olumlu etki edebilir ve terapi programının bir parçası olarak önerilebilir. Bu yazıda size psikologlar tarafından kullanılan nefes ve gevşeme egzersizlerinden bahsedeceğim.I. Nefes Egzersizleri: Psikoterapide kullanılan nefes egzersizleri arasında şunlar yer alır:4X4X4 Nefes Egzersizi: Bu teknikte nefes 4 saniyede burundan alınır ve yine 4 saniyede ağızdan üfleyerek verilir. Kişi dilerse nefes alırken ve bırakırken içinden 1001-1002-1003-1004 şeklinde sayarak bu egzersizi gerçekleştirebilir. Özellikle tüm vücut gevşeme egzersizi veya güvenli alan çalışmasından önce sakinleşmeyi ve kalp atış hızını yavaşlatmayı sağlar.Derin Nefes Alma: Bu teknik, sığ nefes alışverişi yerine derin ve yavaş nefes alarak bedenin rahatlamasını sağlar. Bu yöntem, bedenin oksijen seviyesini artırarak kalp atış hızını düşürür ve kan basıncını düzenler. Derin nefes alma egzersizleri, gevşeme ve meditasyon teknikleri ile birleştirilerek daha etkili hale getirilebilir.Nefes Sayma: Bu teknik, yavaş ve ritmik bir şekilde nefes alarak, belirli bir sayıya kadar saymak ve ardından nefesi tutmak ve yavaşça vermekle yapılır. Bu yöntem, zihnin odaklanmasına yardımcı olur ve kişinin rahatlamasına yardımcı olur.Diyafram Nefesi: Bu teknik, derin ve rahat nefes almak için diyafram kaslarını kullanmayı içerir. Bu yöntem, nefes alırken göğüs yerine karın bölgesinin şişmesini sağlar ve daha fazla oksijen almanızı sağlar. Bu egzersiz, solunum problemleri olan kişiler için de faydalı olabilir.Nefes Tutma: Bu teknik, nefesinizi bir süre boyunca tutmanızı ve sonra yavaşça vermenizi içerir. Bu yöntem, bedenin oksijen seviyesini artırmaya ve stresi azaltmaya yardımcı olur. Bu egzersiz, aynı zamanda duygu durum düzenleme için de kullanılabilir.Nefes Kontrolü: Bu teknik, nefes alışverişinin hızını ve ritmini kontrol etmeyi içerir. Bu yöntem, bedenin sakinleşmesine ve zihnin odaklanmasına yardımcı olur. Bu egzersiz, özellikle panik ataklarında kişinin rahatlamasına yardımcı olabilir.II. Gevşeme Egzersizleri: Psikoterapide kullanılan gevşeme egzersizleri arasında şunlar yer alır:Otojenik gevşeme terapisi: 1920'lerde Alman psikiyatrist Johannes Heinrich Schultz tarafından geliştirilmiştir. Bu yöntem, Schultz tarafından hipnozun bir türü olarak tanımlanmıştır. Ancak, otojenik gevşeme terapisi, kişinin hipnoz durumuna girmesi gerekmeden uygulanabilir. Bu terapi türü, kişinin kendisini zihinsel olarak rahatlatmak için belirli bir dizi yönergeyi takip etmesini gerektirir. Otojenik gevşeme terapisi, beş farklı konsantrasyon seviyesine dayanır. Bu seviyeler, kişinin bedenini rahatlatmasına ve zihinsel olarak gevşemesine yardımcı olmak için kullanılır. İlk seviye, ağırlık hissi olarak adlandırılır ve kişinin bedeninin ağırlaştığını hissetmesini sağlar. İkinci seviye, sıcaklık hissi olarak adlandırılır ve kişinin vücudunun ısındığını hissetmesini sağlar. Üçüncü seviye, kalp atış hızı hissi olarak adlandırılır ve kişinin kalp atışlarını yavaşlatmasını sağlar. Dördüncü seviye, nefes alma ve verme hissi olarak adlandırılır ve kişinin nefes alışverişini düzenler. Son seviye, karın bölgesi hissi olarak adlandırılır ve kişinin karın bölgesinin genişlediğini hissetmesini sağlar.Tüm Vücut Gevşeme Egzersizleri: Bu yöntemde kişi tüm vücut kaslarını sırasıyla yavaş yavaş kasar, belli bir süre kasılı bir pozisyonda tutar ve nefes vererek gevşetir. Bu egzersiz zihinsel ve fiziksel olarak rahatlamayı sağlar. Görselleştirme (İmajinasyon): Bu yöntem, kişinin zihninde rahatlatıcı bir sahne veya durum hayal etmesini sağlar. Bu sahne, plaj, orman veya bahçe gibi doğal ortamlar olabilir. Görselleştirme, zihinsel olarak rahatlama sağlar ve stresi azaltır.Progresif kas gevşetme: Bu yöntem, bedenin kaslarını kasılıp gevşeterek zihinsel ve fiziksel olarak rahatlamayı sağlar. Bu yöntem, bir terapist eşliğinde veya kendi kendine uygulanabilir.Meditasyon: Bu egzersiz, odaklanma ve zihinsel disiplin yoluyla zihni ve bedeni rahatlatmaya yönelik bir uygulamadır. Meditasyon, farkındalık ve bilinçli bir yaşam sürme konusunda da faydalı olabilir.Yoga: Yoga, beden ve zihin arasındaki bağlantıyı güçlendirmek için kullanılan bir egzersizdir. Yoga, bedeni esneterek, nefes kontrolü yaparak ve zihni sakinleştirerek, kişinin rahatlamasına yardımcı olur.Otomatik yazma: Bu teknik, kişinin duygu ve düşüncelerini serbestçe ifade etmesine olanak tanır. Bu yöntem, kişinin stresi azaltmasına ve duygularını anlamasına yardımcı olur.Nefes ve gevşeme egzersizleri özellikleri aklınıza hücum eden, zihninizden atamadığınız ve size kendinizi kötü hissettiren düşünceler yoğunlaştığında yapılabilir. Uzman bir psikolog ya da terapist tarafından uygulandığında etkisini hemen fark edeceğiniz bu egzersizler, stres, kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunların üstesinden gelmenize ve daha sağlıklı bir hayat yaşamanıza yardımcı olacaktır. Siz de terapi sürecinizde psikoloğunuz size uyguladığı nefes ve gevşeme egzersizlerini evinizde ya da iş yerinizde kendi kendinize uygulayarak iyileşme sürecinize katkı sağlayabilirsiniz. Yazıyı Oku
Uzman: Sinem ÇİBAŞ KARLIKLIYayınlanma: 03.05.2023
Belirsizlik DuygusuNe Zaman ve Neden Olur?Belirsizlik duygusu, hayatın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir ve çoğu insanın hissettiği yaygın bir duygudur. Bazen, belirsizlik duygusu belli bir durumla ilgili net bir cevap veya sonuç alamadığımızda ortaya çıkar. Diğer zamanlarda, hayatımızda büyük bir değişiklik olacağı zamanlarda, belirsizlik duygusu daha da baskın hale gelebilir.Belirsizlik duygusu, endişe, stres ve hatta korkuya neden olabilir. Örneğin, bir iş değişikliği yapmak, bir ilişkiyi sonlandırmak, mahkeme süreçleri veya kendimizin veya sevdiğimiz bir kişinin sağlık sorunları yaşaması gibi hayatımızı önemli ölçüde etkileyecek herhangi bir durumda, belirsizlik duygusu yaşamak oldukça yaygındır.Belirsizlik duygusuyla mücadele etmekte zorlanan kişilerin genel özellikleri arasında şunlar yer alır:Kontrol ihtiyacı: Belirsizlik duygusu hissedildiğinde, kişi olayların kontrolünü kaybettiğini hisseder. Bu nedenle, bu duyguyu hisseden kişiler, yaşanan durumlar üzerinde kontrol sağlama ihtiyacı hissedebilirler.Riskten kaçınma: Belirsizlik duygusu yaşayan kişiler, riskli durumlardan kaçınma eğiliminde olabilirler. Çünkü riskli durumlar, belirsizlik duygusunu daha da artırabilir.Kararsızlık: Belirsizlik duygusu, karar verme sürecini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, bu duyguyu hisseden kişiler karar vermede zorlanabilirler.Endişe: Belirsizlik duygusu, gelecek hakkında endişe duymaya neden olabilir. Bu endişeler, kişinin günlük hayatında işlevselliğini azaltabilir.Duygusal tepkiler: Belirsizlik duygusu, kişilerde duygusal tepkilere neden olabilir. Örneğin, kaygı, korku, öfke gibi duygular belirgin hale gelebilir.Bu özellikler, belirsizlik duygusu yaşayan kişilerde farklı şekillerde kendini gösterebilir. Ancak, belirsizlik duygusu normal bir duygu olduğu için, bu özelliklerin ortaya çıkması da normaldir. Önemli olan, bu duyguyu yönetebilmek ve yaşam kalitesini koruyabilmektir.Belirsizlik Duygusuyla Nasıl Başa Çıkılır?Belirsizlik duygusuyla başa çıkmak herkes için farklı olabilir, ancak bazı yöntemler insanların genellikle hissettikleri stresi azaltmalarına yardımcı olabilir.Kendinize güveninizi yeniden inşa edin: Belirsizlik duygusu, kendimize olan güvenimizi sarsabilir. Kendimize ve yeteneklerimize güvenmek, stresi azaltmanın bir yoludur. Olumlu düşünceler geliştirerek ve kendimize başarılı olduğumuz konularda hatırlatmalar yaparak kendimize olan güvenimizi yeniden kazanabiliriz.Kontrol edebileceğiniz şeylere odaklanın: Kontrol edemediğimiz şeyler üzerinde düşünmek yerine, elimizde olan şeylere odaklanmak bize daha fazla kontrol duygusu verir. Kendimizle ilgili kararlar vermek ve belirli hedeflere odaklanmak, belirsizlik duygusunu azaltabilir.Meditasyon ve nefes egzersizleri yapın: Meditasyon ve nefes egzersizleri, stresi azaltmanın etkili yollarıdır. Bu teknikleri kullanarak zihninizi sakinleştirebilir, stresi azaltabilir ve belirsizlik duygusundan kurtulabilirsiniz.Kendinize zaman tanıyın: Belirsizlik duygusu, hayatımızdaki değişikliklerden dolayı kaygılandığımız zamanlarda ortaya çıkabilir. Kendinize zaman tanıyarak ve yeni duruma uyum sağlamak için yavaşça ilerleyerek, belirsizlik duygusunu azaltabilirsiniz.Sosyal destek arayın: Aile, arkadaşlar veya profesyonel bir danışman gibi güvenilir kişilerle konuşmak, belirsizlik duygusundan kurtulmanın etkili bir yoludur. Bu kişiler size destek olabilir, farklı perspektifler sunabilir ve endişelerinizi hafifletebilirler.Geçmişteki deneyimlerden öğrenin: Hayatımızda daha önce belirsizlik duygusu yaşamışızdır ve bu deneyimlerden öğrenebiliriz. Önceki deneyimlerimizi hatırlayarak, benzer durumlarda nasıl başa çıktığımızı ve nelerin işe yaradığını düşünebiliriz.Kendinize zaman ayırın: Belirsizlik duygusuyla başa çıkmak zaman ve sabır gerektirir. Kendinize zaman ayırın, kendinizi tanıyın ve hangi yöntemlerin size en uygun olduğunu belirleyin. Kendinize şefkatli olun ve kendinizi zorlamayın.Olumlu düşünceler geliştirin: Olumsuz düşünceler ve endişeler, belirsizlik duygusunu artırabilir. Bunun yerine, olumlu düşünceler geliştirerek, olaylara daha iyimser bir bakış açısıyla yaklaşabilirsiniz. Bu, zihninizi sakinleştirebilir ve stresi azaltabilir.Belirsizlik duygusu herkesin hayatında bir kez bile olsa ortaya çıkan yaygın bir duygudur. Ancak, belirsizlik duygusundan kurtulmak için yukarıda bahsedilen yöntemleri kullanarak stresi azaltabilir, kendinize güveninizi yeniden inşa edebilir ve daha olumlu bir bakış açısı geliştirebilirsiniz. Kendinize zaman tanıyın, sabırlı olun ve kendinize şefkatli olun. Unutmayın ki, bu duygular normaldir ve sizinle aynı duyguları yaşayan birçok insan var.Hangi aşamada uzman desteğine başvurulmalıdır?Belirsizlik konusunda sıkıntı yaşayan kişiler terapi veya psikolog desteğine başvurmayı düşündüklerinde, genellikle belirsizlik duygusunun yaşam kalitelerini önemli ölçüde etkilemeye başladığını veya belirsizlik duygusunu yönetmede güçlük yaşadıklarını fark ederler. Terapi veya psikolog desteği, belirsizlik duygusuyla başa çıkmakta zorlanan kişilere destek sağlamak, bu duyguyla ilgili kaygılarını hafifletmek ve yaşam kalitelerini artırmak için etkili bir yöntem olabilir.Terapi ya da psikolog desteği, belirsizlik konusunda kişilere yardımcı olmak için bir dizi yöntem kullanabilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:Bilişsel davranışçı terapi: Bu terapi, belirsizlik duygusunu yönetmek için düşünce ve davranış değişikliği yoluyla çalışır. Bu terapi, kişinin düşünce ve inanç kalıplarını belirlemeye ve değiştirmeye odaklanır. Kişinin duygu ve davranışları üzerinde olumsuz bir etkisi olan düşünce ve inanç kalıpları, bu terapi ile değiştirilerek, belirsizlik duygusu daha iyi yönetilebilir.Kabul ve farkındalık terapisi: Bu terapi, belirsizlik duygusunu kabul etmek ve farkındalık yaratmak için çalışır. Kişiye, belirsizlik duygusunu inkar etmek yerine, kabul etmeyi ve farkındalık yaratmayı öğretir. Bu terapi, kişinin belirsizlik duygusuyla daha iyi başa çıkmasına ve stresi azaltmasına yardımcı olabilir.Duygusal odaklı terapi: Bu terapi, kişinin belirsizlik duygusuna neden olan duygusal yaraları ve sorunları keşfetmesine ve ele almasına yardımcı olur. Bu terapi, kişinin kendini daha iyi anlamasına ve belirsizlik duygusunu yönetmesine yardımcı olabilir.Terapi ya da psikolog desteği, belirsizlik konusunda kişilere farklı yöntemlerle yardımcı olabilir. Terapi süreci, kişinin ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir ve kişinin belirsizlik duygusunu daha iyi yönetmesine yardımcı olmak için tasarlanabilir. Terapi veya psikolog desteği, kişinin belirsizlik duygusuyla başa çıkmasında etkili bir yöntem olabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.KAYNAK:Hassler, C. (2018). The power of not knowing: How to thrive in uncertainty. New World Library.Fleming, J. E., & Kocovski, N. L. (2007). Mindfulness and acceptance-based group therapy for social anxiety disorder: A treatment manual. New Harbinger Publications.Center for Research on Environmental Decisions. (2013). The uncertainty handbook: A practical guide for climate change communicators. Columbia University.Tan, V. (2021). The uncertainty mindset: Innovation insights from the frontiers of food. Columbia University Press. Yazıyı Oku
Uzman: Sinem ÇİBAŞ KARLIKLIYayınlanma: 12.04.2023
