1. Uzman
  2. Bensu ERKİŞİ
  3. Blog Yazıları
  4. PSİKOTERAPİYE NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR ?

PSİKOTERAPİYE NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR ?


PSİKOTERAPİYE NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR ?


Psikoterapi, bireylerin duygusal, zihinsel ve davranışsal sorunlarını anlamalarına, çözmelerine ve daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olmayı amaçlayan bir süreçtir. İnsanlar farklı nedenlerle psikoterapiye ihtiyaç duyabilir ve bu nedenler genellikle kişisel, sosyal veya çevresel faktörlere bağlı olarak değişir. İşte terapiye başlama gerekliliğini açıklayan bazı durumlar :


Duygusal Zorluklar :


  • Sürekli üzüntü, kaygı, korku, öfke veya suçluluk duyguları.
  • Duygusal dalgalanmalar veya kontrol edilemeyen hisler.
  • Travma sonrası stres belirtileri (örneğin kazalar, kayıplar, şiddet veya doğal afetler sonrası).


Zihinsel Sağlık Sorunları :


  • Depresyon, anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) veya travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi teşhis edilmiş psikolojik rahatsızlıklar.
  • Düşük benlik saygısı, kendilik algısı veya kimlik sorunları.


Davranışsal Sorunlar :


  • Kendine zarar verme, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı gibi davranışlar.
  • Öfke kontrolü sorunları veya zarar verici davranışlar.


İlişki ve Sosyal Sorunlar :


  • Aile, arkadaşlık, romantik ilişki ya da iş yerindeki çatışmalar.
  • Sosyal izolasyon, yalnızlık veya bağ kurma zorlukları.


Hayat Değişiklikleri :


  • Ayrılık, boşanma, yeni bir iş, taşınma gibi yaşam olaylarının getirdiği stres.
  • Kayıp ve yas süreci.



        Terapiye Ne Zaman ve Neden Başlamak Gerekir ?


Uzun Süreli Rahatsızlık Hissi : Eğer kendinizi haftalar ya da aylarca mutsuz, endişeli veya umutsuz hissediyorsanız, bu durum terapiye başlama sinyali olabilir.


Günlük İşlevsellikte Zorluk : İş, okul veya günlük sorumlulukları yerine getirmekte zorlanıyorsanız, terapi faydalı olabilir.


Destek İhtiyacı : Kendinizi yalnız, anlaşılmamış veya çaresiz hissediyorsanız, bir terapist size destek olabilir.


Kendi Çabalarınızın Yetersiz Kalması : Sorunlarınızı kendi başınıza çözmeye çalıştıysanız ve hala bir ilerleme kaydedemediyseniz, profesyonel yardım almanın zamanı gelmiş olabilir.


Kronik Fiziksel Belirtiler : Psikolojik kaynaklı olabilecek baş ağrısı, mide rahatsızlıkları veya uyku sorunları gibi fiziksel belirtiler yaşıyorsanız.

 


                        Psikoterapi ile Neler Kazanılır ?


  • Daha iyi bir kendilik farkındalığı.
  • Sağlıklı baş etme mekanizmalarının geliştirilmesi.
  • İlişkilerde ve iletişimde iyileşme.
  • Duygusal yüklerin hafiflemesi.
  • Daha anlamlı ve tatmin edici bir yaşam.


Psikoterapiye başlamak için illa "büyük bir sorun" yaşamanız gerekmez. Kendinizi tanımak, yaşam kalitenizi artırmak veya kişisel gelişim için de terapi alabilirsiniz. Terapiye başlamak, kendinize yapabileceğiniz en önemli yatırımlardan biridir.



               DUYGUSAL ZORLUKLARLA BAŞ ETMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR ?


Duygusal zorluklarla başa çıkmak, hayatın doğal bir parçasıdır. Bu süreçte sağlıklı yöntemler kullanmak, duygusal dayanıklılığınızı artırabilir ve zor zamanların üstesinden gelmenizi kolaylaştırabilir. İşte duygusal zorluklarla baş etmek için bazı etkili yöntemler :


Kendinizi Anlamaya Çalışın


  • Duygularınızı Tanımlayın : Ne hissettiğinizi anlamaya çalışın. Hüzün, öfke, korku, hayal kırıklığı gibi duyguları isimlendirmek, onların üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmanıza yardımcı olacaktır.


  • Kendi Tepkilerinizi İnceleyin : Hangi durumların bu duyguları tetiklediğini fark etmeye çalışın. Bu farkındalık, başa çıkma stratejilerinizi geliştirmenize yardımcı olur.


Kendinize Şefkat Gösterin


  • Kendinizi Eleştirmekten Kaçının : Hatalar yapmak insanidir, bunu aklınıza getirmeye çalışın. Kendinizi yargılamak yerine anlayışlı olmayı deneyebilirsiniz.


  • Kendinize Zaman Tanıyın : Duygularınızın geçmesi için zaman gerektiğini kabul etmelisiniz. Zorlayıcı duygular zannettiğiniz şekliyle kalıcı olmayabilir.


Sağlıklı İletişim Kurun


  • Duygularınızı Paylaşın : Güvendiğiniz bir arkadaşınızla, aile üyenizle ya da bir terapistle duygularınızı konuşmak, duygusal yükünüzü hafifletebilir.


  • Sınırlar Koyun : Duygusal zorlanmalara neden olan insanlara veya durumlara karşı sınırlar belirlemek, kendinizi korumanıza yardımcı olabilir.


Fiziksel Sağlığınıza Özen Gösterin


  • Düzenli Egzersiz : Hareket etmek, stres hormonlarını azaltır ve ruh halinizi iyileştirir.


  • Yeterince Uyuyun : Kaliteli uyku, duygusal dengeyi korumanızda önemli bir rol oynar.


  • Sağlıklı Beslenin : Yeterli besin alımı, bedeninizin ve zihninizin daha iyi çalışmasını sağlar.


Olumlu Düşünme Alışkanlığı Geliştirin


  • Minnettarlık Pratiği : Gün içinde size iyi gelen şeylere odaklanmak, pozitif bir bakış açısı kazandırabilir.


  • Gerçekçi Hedefler Belirleyin : Küçük ve ulaşılabilir hedefler belirlemek, kendinizi daha güçlü hissetmenize yardımcı olacaktır.


Rahatlama Tekniklerini Kullanın


  • Nefes Egzersizleri : Derin nefes alıp vermek, kaygıyı ve stresi azaltmanızda yardımcı olacaktır.


  • Meditasyon veya Yoga : Zihni sakinleştirmek ve beden farkındalığını artırmak için etkili araçlardır.


  • Sanatsal İfade : Resim yapmak, yazmak veya müzikle uğraşmak gibi yaratıcı aktiviteler, duygularınızı ifade etmenize yardımcı olabilir.


Profesyonel Destek Alın


Eğer duygusal zorluklar günlük yaşamınızı önemli ölçüde etkiliyorsa ve kendi başınıza üstesinden gelemiyorsanız, bir terapist veya psikolojik danışmandan destek almayı düşünebilirsiniz.


Duygusal Gücünüzü İnşa Edin


  • Sabırlı Olun : Duygusal iyileşme bir süreçtir ve zaman alabilir.


  • Kendi Değerinizi Hatırlayın : Kendinize, duygusal dayanıklılığınızı artırabileceğinizi ve zorlukların üstesinden gelebileceğinizi hatırlatmaya gayret gösterin.

 

Duygusal zorluklarla baş etmek için küçük ama etkili adımlar atmak, kendinizi daha güçlü ve huzurlu hissetmenizi sağlar. Herkesin bu süreçte kendine uygun yöntemler bulması önemlidir. Önemli olan, kendinize iyi bakmayı ve ihtiyaç duyduğunuzda destek istemekten çekinmemeyi öğrenmektir.



             ZİHİNSEL SAĞLIK SORUNLARIYLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ ?


Zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak, hem kişisel hem de profesyonel destek gerektirebilir. Bu süreçte, kişinin kendi çabaları, sosyal çevresi ve gerektiğinde uzman yardımı bir arada çalışarak etkili bir çözüm sunabilir. İşte zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmak için öneriler :


Zihinsel Sağlık Sorunlarını Kabul Edin


  • Kendi Durumunuzu Anlayın : Sorunlarınızı kabul etmek, çözüm sürecinin ilk adımıdır. Kendinizi yargılamadan, ne yaşadığınızı anlamaya çalışın.


  • Utanç ve Stigmayla Mücadele : Zihinsel sağlık sorunlarının fiziksel rahatsızlıklar kadar doğal olduğunu unutmayın. Bu konuda açık olmak, destek almanızı kolaylaştırır.


Profesyonel Yardım Alın


  • Psikoterapi : Bir terapistle çalışmak, sorunların kök nedenlerini anlamanıza ve başa çıkma stratejileri geliştirmenize yardımcı olabilir.


  • Psikiyatri Desteği : Gerekliyse, ilaç tedavisi düşünülmelidir. İlaç tedavisi, depresyon, anksiyete veya diğer rahatsızlıkların belirtilerini hafifletebilir.


  • Gruplar ve Destek Toplulukları : Benzer deneyimleri yaşayan insanlarla bir araya gelmek, yalnız olmadığınızı hissettirebilir.


Günlük Rutin Oluşturun


  • Düzenli Uyku : Her gün aynı saatte yatıp kalkmaya özen gösterin. Kaliteli uyku, zihinsel sağlık üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir, bunu unutmayın.


  • Sağlıklı Beslenme : Dengeli bir diyet, beyninizin daha iyi çalışmasına ve ruh halinizin dengelenmesine katkıda bulunur. (Bu konuda zorlandığınızı düşünüyorsanız bir diyetisyenden destek almayı düşünebilirsiniz.)


  • Fiziksel Aktivite : Düzenli egzersiz, mutluluk hormonu (endorfin) salınımını artırarak stres ve depresyonla başa çıkmada yardımcı olur.


Kendinizi İfade Etmeyi Öğrenin


  • Duygularınızı Yazın : Günlük tutmak, zihinsel yükünüzü hafifletebilir ve düşüncelerinizi organize etmenizi sağlayacaktır.


  • Sanatsal Aktiviteler : Resim, müzik veya el sanatları gibi yaratıcı uğraşlar, duygusal ifade için etkili bir araç olabilir.


Sosyal Bağlantılarınızı Güçlendirin


  • Güvendiğiniz İnsanlarla Konuşun : Aile üyeleri, arkadaşlar veya meslektaşlar duygularınızı paylaşmanız için bir destek ağı oluşturabilir.


  • Yalnızlıktan Kaçının : Sosyal izolasyon, zihinsel sağlık sorunlarını kötüleştirebilir. Toplumsal etkinliklere veya gönüllü projelere katılarak kendinizi bağlı hissedebilirsiniz.


Rahatlama Tekniklerini Kullanın


  • Mindfulness ve Meditasyon : Şimdiki ana odaklanmayı öğrenmek, endişe ve stresi azaltabilir.


  • Nefes Egzersizleri : Derin nefes alıp verme teknikleri, sinir sisteminizi sakinleştirebilir.


  • Gevşeme Egzersizleri : Yoga veya progresif kas gevşetme gibi yöntemler, bedeninizle zihniniz arasında bir denge kurar.


Olumsuz Düşünceleri Yeniden Çerçeveleyin


  • Gerçekçi Düşünme : Kendinizi sürekli eleştiriyorsanız, daha nazik ve gerçekçi bir bakış açısı geliştirmeye çalışın.


  • Minnettarlık Pratiği : Hayatınızdaki olumlu şeylere odaklanmak, ruh halinizi iyileştirebilir.


Sınırlarınızı Bilin ve İhtiyaçlarınızı Tanıyın


  • Hayır Demeyi Öğrenin : Fazla sorumluluk almak, stres seviyenizi artırabilir. Sınırlarınızı belirlemek önemlidir.


  • Kendi İhtiyaçlarınıza Öncelik Verin : Kendinize zaman ayırarak dinlenmeye çalışın ve yenilenin.


Uyarıcı Maddelerden Kaçının


  • Alkol ve Madde Kullanımı : Stresle baş etmek için bu tür maddelere başvurmak yerine, sağlıklı baş etme yöntemleri geliştirmeye çalışın.


  • Kafein ve Şeker : Aşırı tüketim, anksiyete ve ruh hali dalgalanmalarını artırabilir.


Kendinize Zaman Tanıyın


  • Sabırlı Olun : Zihinsel sağlık sorunlarının çözümü zaman alabilir. Kendinizi iyileşme sürecinde yargılamaktan kaçınmaya çalışın.


  • Küçük İlerlemeleri Kutlayın : Attığınız her küçük adım önemlidir ve sizi daha iyi bir yere taşır.


Zihinsel sağlık, fiziksel sağlık kadar önemlidir ve bakımı süreklilik gerektirir. Eğer kendinizi çaresiz hissediyorsanız, yalnız olmadığınızı ve yardım almanın güçlü bir adım olduğunu unutmayın.



              DAVRANIŞSAL SORUN YAŞAYANLAR İÇİN NELER YAPABİLİR ?


Davranışsal sorunlar kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini etkileyebilir. Bu sorunlarla başa çıkmak için kişinin kendine yönelik farkındalık geliştirmesi, sağlıklı alışkanlıklar oluşturması ve gerektiğinde profesyonel yardım alması önemlidir. İşte davranışsal sorunlarla baş etmek için yapılabilecekler :


Sorunu Anlamaya Çalışın

  • Kendi Davranışlarınızı Gözlemleyin : Hangi durumlarda, ne tür davranışlar sergilediğinizi fark etmeye çalışın. Belirli bir tetikleyici, duygu ya da düşünce bu davranışları yönlendiriyor olabilir.


  • Etkilerini Değerlendirin : Davranışlarınızın hem size hem de çevrenizdekilere olan etkisini analiz etmeye gayret gösterin. Bu farkındalık, değişim için önemli bir ilk adımdır.


Duygular ve Davranışlar Arasındaki Bağlantıyı Anlayın


  • Duygusal Sebepleri Keşfedin : Öfke, hayal kırıklığı, korku ya da stres gibi duygular, olumsuz davranışları tetikleyebilir. Bu duyguların kaynağını bulmaya çalışın.


  • Alternatif Tepkiler Geliştirin : Sorunlu davranış yerine, benzer durumlarda nasıl farklı tepki verebileceğinizi düşünün.


Sağlıklı Alışkanlıklar Geliştirin


  • Öfke Yönetimi : Öfke veya sinir anında derin nefes alıp vermek, kısa bir mola vermek ya da fiziksel bir aktivite yapmak sakinleşmenize yardımcı olabilir, deneyimleyin.


  • Duygusal Düzenleme : Rahatlama teknikleri (nefes egzersizleri, meditasyon, yoga) veya sanatsal aktiviteler (resim yapmak, yazmak) duygusal kontrol sağlar.


  • Hedef Odaklı Davranışlar : Olumsuz alışkanlıklar yerine, hayatınıza pozitif alışkanlıklar katın. (Örneğin, spor yapmak ya da bir hobi edinmek.)


Kendinizi Eğitin ve Bilgi Edinin


  • Kaynak Araştırması : Davranışsal sorunlar hakkında kitaplar, makaleler veya videolar izleyerek bilgi sahibi olun.


  • Davranış Değişimi Modelleri : Özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yaklaşımlarını inceleyerek kendi düşünce ve davranış döngülerinizi anlamaya çalışabilirsiniz.


Sosyal Destek Alın


  • Güvendiğiniz Kişilerle Konuşun : Aile veya arkadaşlarınızdan destek istemek yalnız hissetmenizi önleyebilir.


  • Destek Gruplarına Katılın : Benzer sorunları yaşayan insanlarla iletişim kurarak deneyim paylaşabilirsiniz.


Profesyonel Yardım Almayı Düşünün


Eğer davranışsal sorunlar, yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkiliyorsa ve kendi başınıza başa çıkamıyorsanız, bir uzmandan destek almak önemlidir :


  • Psikoterapi : Terapi, davranışlarınızın kökenini anlamanıza ve alternatif yollar geliştirmenize yardımcı olacaktır.


  • Psikiyatri Desteği : Davranışlarınız biyolojik veya nörolojik bir sorundan kaynaklanıyorsa, bir psikiyatr size uygun bir tedavi planı sunacaktır.


Kendinizi Motive Edin ve Küçük Hedefler Koyun


  • Hedeflerinizi Belirleyin : Değiştirmek istediğiniz davranışları belirleyin ve bunları küçük, ulaşılabilir hedeflere bölün.


  • Başarıları Kutlayın : Olumlu değişiklikler yaptığınızda kendinizi ödüllendirin. Bu, motivasyonunuzu artıracaktır.


Riskli Durumlardan Kaçının


  • Tetikleyicileri Belirleyin : Sorun olduğunu düşündüğünüz davranışları tetikleyen durumları veya insanları belirleyin. Bu tetikleyicilerden mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın.


  • Sınırlar Koyun : Kendinizi zararlı alışkanlıklardan korumak için net sınırlar belirlemeye çalışın.


Sabırlı Olun ve Süreçten Vazgeçmeyin


  • Değişim Zaman Alır : Davranış değişikliği bir süreçtir ve hemen gerçekleşmez. Kendinize zaman tanıyın ve küçük ilerlemeleri kabul edin.


  • Kendinizi Affedin : Hatalar yapsanız bile kendinizi yargılamayın. Önemli olan tekrar denemektir.


Kendinize İyi Bakın


  • Fiziksel Sağlık : Düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve egzersiz, zihinsel ve duygusal dengeyi destekler.


  • Rahatlama : Kendinize keyif aldığınız aktiviteler için zaman ayırın. Hobiler ve eğlence, stres yönetiminde yardımcı olabilir.


Davranışsal sorunlar, destek ve doğru yöntemlerle yönetilebilir. Önemli olan, değişim sürecinde kararlı olmak ve gerektiğinde yardım istemekten çekinmemektir. Bu süreç, kendinizi daha iyi tanımanıza ve yaşam kalitenizi artırmanıza yardımcı olacaktır.



     İLİŞKİDEKİ PROBLEMLER VE SOSYAL SORUNLAR NASIL ÇÖZÜLEBİLİR ?


İlişki ve sosyal sorunlar, kişinin hem duygusal hem de zihinsel sağlığını etkileyebilen karmaşık durumlar olabilir. Ancak bu sorunlarla başa çıkmak ve ilişkileri iyileştirmek mümkündür. İşte ilişki ve sosyal sorunları çözmek ve sağlıklı ilişkiler kurmak için yapılabilecekler :


İletişim Becerilerinizi Geliştirin


  • Açık ve Dürüst İletişim : Hislerinizi, düşüncelerinizi ve ihtiyaçlarınızı net bir şekilde ifade etmeye özen gösterin. Pasif veya saldırgan değil, açık ve saygılı bir ton kullanın.


  • Empati Kurun : Karşınızdaki kişinin bakış açısını anlamaya çalışın. Onun duygularını ve düşüncelerini dikkate almak, karşılıklı anlayışı artırır.


  • Aktif Dinleme : Konuşurken kesintiye uğratmadan, gerçekten anlamak için dinleyin. Sorular sorarak karşınızdakine değer verdiğinizi gösterin.


Kendinizi Tanıyın ve Sınırlarınızı Belirleyin


  • Kendi Değerlerinizi ve İhtiyaçlarınızı Anlayın : İlişkilerde kendinizden ne beklediğinizi ve karşı taraftan ne istediğinizi belirlemeye çalışın.


  • Sağlıklı Sınırlar Koyun : Kendi sınırlarınızı tanımlayın ve bu sınırların aşılmasına izin vermeyin. Aynı şekilde, başkalarının sınırlarına da saygı gösterin.


Çatışmaları Sağlıklı Şekilde Çözün


  • Sorunu Doğru Tanımlayın : Çatışmanın kökenini net bir şekilde belirleyin. Sorunun kişisel değil, davranışsal olduğunu anlamak önemlidir.


  • Savunmacı Olmaktan Kaçının : Eleştiriler karşısında savunmaya geçmek yerine yapıcı bir şekilde çözüm arayın.

 

  • Ortak Çözüm Bulun : Her iki tarafın da ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir çözüm üzerinde uzlaşmaya çalışın.


Güçlü İlişkiler İçin Zaman Ayırın


  • Birlikte Kaliteli Zaman Geçirin : Ortak ilgi alanları bulup, birlikte yapmaktan keyif aldığınız etkinliklere zaman ayırın.


  • Destekleyici Olun : İyi bir ilişki, zor zamanlarda birbirini desteklemeyi gerektirir. Karşınızdaki kişiye duygusal destek sunarak bağlılığı güçlendirin.


Kendi Duygularınızı Yönetmeyi Öğrenin


  • Stres ve Öfkeyi Kontrol Edin : Kızgın veya stresliyken tepki vermek yerine, sakinleşmek için zaman ayırın.


  • Duygusal İfade : Hissettiklerinizi bastırmak yerine yapıcı bir şekilde ifade edin. Örneğin, "Sen hep böylesin" yerine, "Bu davranış beni üzüyor" diyebilirsiniz.


Sosyal Bağlantılarınızı Genişletin


  • Yeni İnsanlarla Tanışın : İlgi alanlarınıza uygun etkinliklere veya gruplara katılarak yeni bağlantılar kurabilirsiniz.


  • Farklı Perspektifler Edinin : Çeşitli insanlarla ilişki kurmak, sosyal becerilerinizi geliştirir ve sizi daha esnek bir birey yapar.


Kendi Özsaygınızı Güçlendirin


  • Kendinizi Sevin : Sağlıklı bir ilişki kurabilmek için önce kendinizi sevmeniz ve değer vermeniz önemlidir.


  • Bağımlılıktan Kaçının : İlişkilerinizde kendi kimliğinizi koruyun. Kendi ilgi alanlarınız ve hedefleriniz olsun.


Geçmiş Sorunlardan Öğrenin


  • Geçmişteki Hataları İnceleyin : Daha önce yaşadığınız ilişki veya sosyal sorunlardan ders çıkararak gelecekte aynı hataları tekrar etmemeye çalışın.


  • Affetmeyi Öğrenin : Hem kendinizi hem de başkalarını affetmek, duygusal yüklerden kurtulmanıza ve yeni başlangıçlara yer açmanıza yardımcı olur.


Geri Bildirim Almaktan Çekinmeyin


  • Açık Olun : Sosyal becerileriniz veya davranışlarınız hakkında güvendiğiniz insanlardan yapıcı geri bildirim isteyebilirsiniz.


  • Kendinizi Geliştirin : Aldığınız geri bildirimleri kullanarak daha sağlıklı ilişkiler kurmaya çalışın.


Gerektiğinde Profesyonel Destek Alın


  • Çift ve Aile Terapisi : İlişkisel çatışmalar, uzman rehberliğiyle daha etkili bir şekilde çözülebilir.


  • Sosyal Beceriler Eğitimi : Sosyal ilişkilerde zorlanan bireyler, bu konuda profesyonel destek alarak becerilerini geliştirebilir.

 

İlişki ve sosyal sorunlar, sabır ve kararlılıkla çözülebilir. Kendinizi ve çevrenizi daha iyi anlamaya çalışmak, sağlıklı ve güçlü ilişkiler kurmanın temel taşlarıdır. Önemli olan, değişime açık olmak ve gerekirse yardım istemekten çekinmemektir.



       BİRTAKIM HAYAT DEĞİŞİKLİKLERİNDEN DOLAYI ZORLANMA KARŞISINDA


                                                      NELER YAPABİLİR ?


Yaşam olayları, ister olumlu ister olumsuz olsun, önemli değişiklikler getirebilir ve duygusal, zihinsel, hatta fiziksel bir yük oluşturabilir. Bu durumlarla başa çıkmak, uyum sağlamak ve süreci kolaylaştırmak için stratejik adımlar atmak önemlidir. İşte bu tür değişikliklerle başa çıkmak için öneriler :


Duygularınızı Kabul Edin ve İfade Edin


  • Duygularınızı Tanıyın : Kaygı, üzüntü, heyecan veya öfke gibi duygular normaldir. Kendinizi kötü hissettiğiniz için suçlamamaya çalışın.


  • Duyguları Paylaşın : Güvendiğiniz bir arkadaşınızla, aile üyesiyle veya bir terapistle duygularınızı paylaşarak yükünüzü hafifletin.


  • Kendi Kendinize Yazın : Bir günlük tutmak, karmaşık duygularınızı anlamanıza ve ifade etmenize yardımcı olabilir.


Değişimi Anlamlandırmaya Çalışın


  • Değişimin Getirdiklerini Değerlendirin : Bu değişikliğin hayatınıza neler kattığını ve neleri götürdüğünü düşünün. Zorluklarla birlikte gelebilecek fırsatlar üzerinde düşünün.


  • Kendi Hikayenizi Yazın : Bu olayın hayatınızdaki yerini anlamlandırarak, gelecekte sizi nasıl daha güçlü yapabileceğini düşünün.


Yapılandırılmış Bir Plan Oluşturun


  • Hedefler Belirleyin : Yeni bir işe başlamak veya taşınmak gibi değişiklikler için kısa ve uzun vadeli hedefler oluşturun.


  • Adımları Belirgin Hale Getirin : Büyük değişiklikler karşısında küçük, yönetilebilir adımlar atın. Bu, kontrol hissinizi artırır.


  • Esnek Olun : Planlarınızı gerektiğinde değiştirmeye açık olun.


Kendinize Zaman Tanıyın


  • Uyum Sürecini Kabul Edin : Büyük değişikliklerin ardından hemen normale dönmek mümkün olmayabilir. Kendinize duygusal ve zihinsel olarak uyum sağlamak için zaman tanıyın.


  • Kendi Hızınızda Hareket Edin : Diğer insanların değişim süreçlerini kendinizle karşılaştırmaktan kaçınmaya çalışın. Herkesin süreci kendine özeldir.


Destek Arayın


  • Sosyal Destek : Aile, arkadaşlar veya bir destek grubundan yardım isteyin. Yalnız hissettiğinizde, birine ulaşmak önemli bir fark yaratabilir.


  • Profesyonel Yardım : Eğer değişim sürecinde aşırı zorlanıyorsanız, bir uzman duygusal yükünüzü hafifletmenize yardımcı olabilir.


Sağlıklı Alışkanlıklar Oluşturun


  • Fiziksel Sağlık : Yeterli uyku, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme, stresle baş etmenize yardımcı olur.


  • Rahatlama Teknikleri : Nefes egzersizleri, meditasyon veya yoga gibi uygulamalar, zihinsel sakinlik sağlar.


  • Yeni Rutinler : Hayatınızdaki değişikliklere uygun yeni alışkanlıklar ve rutinler geliştirmeye gayret edin.


Olumlu Bir Perspektif Geliştirin


  • Minnettarlık Pratiği : Hayatınızdaki olumlu yönlere odaklanarak zihninizi dengeleyebilirsiniz. Her gün birkaç şey için şükretmek bile fark yaratabilir.


  • Zorluklarda Fırsat Görün : Yaşadığınız değişimlerin sizi nasıl büyütebileceğini ve geliştirebileceğini düşünün.


Kendinize Yatırım Yapın


  • Yeni Şeyler Öğrenin : Yaşam değişikliklerini, kendinizi geliştirme fırsatı olarak görebilirsiniz. Yeni bir dil öğrenmek, kurslara katılmak veya hobi edinmek faydalı olabilir.


  • Kendi Kendinize Zaman Ayırın : Kitap okumak, yürüyüş yapmak veya yaratıcı aktivitelerle uğraşmak, kendinizi yenilemenize yardımcı olabilir.


Geçmişi Kabul Edin ve Geleceğe Odaklanın


  • Geçmişten Öğrenin : Yaşananları bir kayıp değil, bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirin.


  • Şimdiki Ana Odaklanın : Gelecek için plan yaparken, içinde bulunduğunuz anı yaşamayı unutmayın.


Gerekirse Hayır Demeyi Öğrenin


  • Fazla Yük Almaktan Kaçının : Hayatınızdaki değişiklikler sırasında kendinize fazla sorumluluk yüklemeyin.


  • Önceliklerinizi Belirleyin : Enerjinizi ve zamanınızı en önemli şeylere odaklamaya çalışın.


Sabırlı Olun ve Süreci Kabullenin


  • Değişimin Bir Süreç Olduğunu Hatırlayın : Her değişim zaman alır ve bu süreçte iniş çıkışlar normaldir.


  • Kendinizi Yargılamayın : Duygusal iniş çıkışlar yaşamak normaldir. Kendinize karşı nazik olmaya gayret edin.


Bu tür yaşam olayları, kişisel büyüme ve dayanıklılık geliştirme fırsatları sunar. Sabırlı olun, yardım istemekten çekinmeyin ve kendinize iyi bakmayı unutmayın. Her zorluk, sizi daha güçlü bir birey yapma potansiyeline sahiptir.


Yayınlanma: 24.03.2025 11:53

Son Güncelleme: 24.03.2025 11:53

Bensu ERKİŞİ
Bensu ERKİŞİ
Uzman Klinik Psikolog
Uzmanlıklar: İlişki / Evlilik Problemleri , Güven Kaybı / Aldatma / Aldatılma , Çocuk ve Ergenlik Dönemi Ruhsal Sorunları
İstanbul Gedik Üniversitesi Psikolo Devamını oku
Online Terapi
süre 45 dk
ücret 850
Yüz Yüze Terapi
süre 45 dk
ücret 1000
Bunları da sevebilirsiniz...
romantizmin-sonu-mu-uzun-sureli-iliskilerde-heyecani-korumak-icin-7-kritik-adim

Bir zamanlar tutkulu başlayan bir ilişkinin zamanla monotonlaştığını hissetmek birçok çiftin yaşadığı ortak bir deneyimdir. Peki, aşkın ilk günlerindeki heyecan gerçekten kaybolmak zorunda mı, yoksa onu yeniden canlandırmak mümkün mü? Uzun süreli ilişkilerde romantizmi canlı tutmanın yollarını keşfetmek için işte 7 kritik adım ve güncel diziler ile çeşitlendirilmiş örnekleri !1. Yenilikçi Olun ve Rutinleri Kırın : İlişkilerde monotonluk en büyük heyecan öldürücülerden biridir. Günlük rutinler, sürekli aynı aktiviteleri yapmak ve tahmin edilebilirlik, ilişkide duygusal bir durgunluğa yol açabilir. Bunun önüne geçmek için ilişki içerisinde yeni deneyimler keşfetmeye uygun bir alan oluşturmak kıymetlidir. Hiç gitmediğiniz bir yere seyahat edin, birlikte yeni lezzetler deneyin, farklı hobiler edinin veya sıradan bir akşamı beklenmedik bir sürprizle özel hale getirin. Yeni ve heyecan verici aktiviteler çiftler arasındaki bağı güçlendirmektedir. Örneğin, Emily in Paris dizisinde Emily ve Gabriel'in rutinlerinden sıyrılarak Paris'te spontane keşifler yapmaları, ilişkilerinde heyecanı artıran bir faktör olarak gösterilebilir.2. Fiziksel Teması İhmal Etmeyin : Romantizmin azalmasının en önemli nedenlerinden biri de ilişki içerisinde fiziksel temasın azalması durumudur. El ele tutuşmak, sarılmak,küçük dokunuşlar ve göz teması, partnerinizle olan bağınızı güçlendirir. Oksitosin hormonu fiziksel temas ile salgılandığı için yakın ilişkilerin heyecanını kaybetmemesi için fiziksel temas önemli bir kriterdir. Örneğin, Bridgerton dizisinde Daphne ve Simon'un dokunsal yakınlığı, aralarındaki tutkunun ve romantizmin güçlenmesine katkı sağlar.3. Kaliteli Zaman Geçirin :Birlikte geçirilen zamanın kalitesi, miktarından daha önemlidir. Telefonlarınızı bir kenara bırakın, televizyonu kapatın ve gerçekten birbirinize odaklanın, çünkü romantizmin azalma nedenlerinden biri ise geçirline zamanın kalitesini kaybetmesidir. Fiziksel olan aynı alanda olsak bile ruhsal olarak birbirimizden kopuk olduğumuz anlar ilişkilerin en büyük katilidir. John Gottman’ın çalışmalarına göre, çiftlerin düzenli olarak derinlemesine sohbetler yapması, birbiriyle zaman geçirmesi asıl olarak birbirlerini hayatlarına dahil etmesi uzun vadede ilişkileri güçlendirmektedir. This Is Us dizisinde de Jack ve Rebecca'nın birlikte kaliteli zaman geçirmeye verdiği önemle ilişkilerindeki derinliği korumalarına yardımcı olduğu görülmektedir.4. Duygusal Bağınızı Güçlendirin :Romantizmin kaybolmasının temel sebeplerinden biri, çiftlerin birbirlerine duygusal olarak uzaklaşmasıdır. Partnerinizin hislerine ve düşüncelerine gerçekten ilgi gösteriyor musunuz, onu gerçekten samimi şekilde dinliyor musunuz yoksa alışkanlık haline gelmiş bir ilişki içinde mi yaşıyorsunuz gibi mi hissediyorsunuz ?Modern Love dizisinde farklı bölümlerde işlenen derin duygusal bağlar, romantik ilişkilerin temel taşlarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Derin duygusal bağın oluşması için partnerlerin birbirini aktif şekilde dinlemesi, bir önceki madde de bahsettiğim gibi hayatlarına dahil etmesi gerekmektedir.5. Küçük Jestlerle Büyük Etkiler Yaratın :Romantizmi canlı tutmanın en güzel yollarından biri, küçük ama anlamlı jestler yapmaktır. Sevgi gösterisi için pahalı, uzun uğraşlar sonucu oluşturulan, fazlasıyla planlı davranışlar kadar sabah kahvesini/çayını hazırlamak, küçük notlar bırakmak, beklenmedik bir şekilde sevdiğiniz bir şeyi paylaşmak gibi basit ama etkili davranışlar da ilişkinize sevgi ve şefkat katacak ve mutluluğunuzu arttıracaktır. Örneğin, How I Met Your Mother dizisinde Marshall'ın Lily'ye sürekli küçük jestlerle sevgisini göstermesi, ilişkilerinde romantizmin korunmasına yardımcı olur.6. Birbirinizin Bireysel Alanına Saygı Gösterin : Her ilişki iki bireyin birlikteliği üzerine kurulur. Ancak bazı çiftler zamanla birbirine fazla bağımlı hale gelebilir ve bu durum ilişkiyi boğucu bir hale getirebilir. Partnerinizin bireysel alanına ve ilgi alanlarına saygı göstermek, onun kişisel gelişimine destek olmak ilişkinizi daha sağlıklı bir seviyeye taşıyacaktır. Sağlıklı şekilde biz olmayı başarabilmek için öncelikle sağlıklı bir bene sahip olmamız gerektiği unutulmamalıdır.Yine bir dizi üzerinden örneklendirmek gerekirseThe Marvelous Mrs. Maisel dizisinde Midge'in kendi kariyerine odaklanması, kişisel alanın bir ilişkide nasıl önemli olduğunu gösteren güzel bir örnektir.7. Ortak Hedefler Belirleyin :İlişkilerde heyecanın kaybolmasının bir diğer sebebi, çiftlerin zamanla ortak bir amaç etrafında birleşememesidir. Gelecek planlarınız var mı? Beraber bir hedefe yönelmek, sizi bir ekip olarak daha güçlü kılar. Uzun vadeli ortak hedefler belirleyen çiftlerin, ilişkilerinde daha fazla tatmin yaşadığı araştırmalarla kanıtlanmıştır. Örneğin, Parks and Recreation dizisinde Leslie ve Ben’in ortak projeler ve hedefler doğrultusunda birlikte çalışmaları, ilişkilerini güçlü tutmalarına yardımcı olur.Sonuç: Romantizm Yeniden Canlandırılabilir mi?Evet, romantizm kaybolmak zorunda değil! Ancak onu canlı tutmak için çaba göstermek gerekiyor. Uzun süreli bir ilişkiyi yürütmek, tıpkı bir bahçeye bakmak gibidir. Sulamazsanız, ilgilenmezseniz solmaya başlar. Ancak doğru adımları atarak, heyecanı ve sevgiyi her zaman canlı tutabilirsiniz.Partnerinizle ilişkinize dışarıdan bir gözle bakarak, bu 7 adımı uygulamaya başlamak için bugün güzel bir fırsat olabilir. Unutmayın, romantizm sadece büyük jestlerden değil, günlük hayatta gösterilen küçük ama anlamlı çabalardan beslenir!Sizler de ilişkinizi canlı tutmakla ilgili zorlandığınızı ya da ilişkinizin monotonlaşmaya başladığını düşünüyor ve bu konuda profesyonel bir destek almayı düşünüyorsanız bana ulaşabilirsiniz. Randevu takviminden istediğiniz zaman seans alabilir ya da soru sorabilirsiniz.Sevgilerle,UZMAN PSİKOLOG VE AİLE DANIŞMANI FATMA İZEL ŞAHİN KAYAKaynakça:Aron, A., Norman, C. C., Aron, E. N., & McKenna, C. (2000). "Couples' shared participation in novel and arousing activities and experienced relationship quality." Journal of Personality and Social Psychology.Feldman, R., et al. (2014). "The Role of Oxytocin in Romantic Relationships." Journal of Social Neuroscience.Gottman, J. (1999). "The Seven Principles for Making Marriage Work." Harmony Books.Reis, H. T., & Aron, A. (2008). "Love and intimacy: Their role in close relationships." Handbook of Relationship Science.Bu yazıda yapay zeka desteği kullanılmıştır. Yazıyı Oku

Uzman: Fatma İzel ŞAHİN KAYA

Yayınlanma: 16.03.2025

orman-ve-toplum-uyum-ve-farkliliklar-arasindaki-derin-bag

Hayatını ormanda geçiren bir ağaç, yalnızca kendi köklerine ve çevresine odaklanmaz. Onun varlığı, ormanın tamamıyla, diğer ağaçlarla ve tüm ekosistemle iç içe, bir uyum içinde sürer. Orman bir bütün olarak, tek tek ağaçların varlıklarıyla şekillenir ve her bir ağaç, ormanın dengesine katkı sağlar. Peki ya toplum? İnsanlar, her biri kendi bağımsızlıklarıyla hareket eden, fakat aynı zamanda birbirleriyle etkileşimde bulunan canlılar. İnsanlar da, ormanın ağaçları gibi, toplumda belirli bir dengeye ve uyuma katkıda bulunur. Ancak, ormanın ağaçları ile toplumun insanları arasında bazı benzerlikler ve önemli farklar vardır.Bir ormanı ve toplumu karşılaştırarak, uyumun nasıl şekillendiğine ve her bir bireyin bu uyumdaki rolüne daha yakından bakalım.Orman ve Toplum: Her Ağaç Bir BireyBir ormanı hayal edin: Her ağaç, kendi özelliklerine sahip, fakat aynı zamanda büyük bir ekosistemin parçası olan bir varlık. Her bir ağaç, kendi köklerine dayanarak hayatta kalır ve büyür, ancak diğer ağaçlarla, hayvanlarla ve bitkilerle bir etkileşim içinde var olur. Ormanda her şey, bir denge üzerine kuruludur. Ağaçlar, birbirlerinin gölgesinde büyür, kökleri yerin derinliklerine uzanır ve birlikte suyu, ışığı, besinleri paylaşırlar. Bir ağaç tek başına hayatta kalabilir ama ancak diğer ağaçlarla birlikte yaşamaya devam ederse tam potansiyeline ulaşabilir.İnsanlar da benzer şekilde, toplumu oluşturan bireylerdir. Her birey, kendi hayatta kalma mücadelesini gösterir, kendi düşünceleri ve arzularıyla hareket eder ve var oluşunu sürdürür. Fakat toplum, bireylerin birbirleriyle etkileşimiyle var olur. Her bir birey, toplumun ekosisteminde bir yer edinir ve diğer bireylerle etkileşimde bulunarak toplumsal dengeyi şekillendirir. Tıpkı ormanda bir ağacın köklerinin birbirine yakın olması gibi, toplumdaki bireyler de bir araya gelir ve bir bütünün parçası olurlar.Ağaçların Pasif Uyumu ve İnsanların Aktif HareketleriOrmanlar, genellikle pasif bir uyumdan beslenir. Ağaçlar, toprağa köklerini salarken, hava ve suyla etkileşimde bulunurlar; büyürler ve çevrelerine uyum sağlarlar, fakat bu uyum, aktif bir hareketten ziyade doğanın bir gerekliliğidir. Bir ağaç, kendi başına yalnızca var olamaz; ancak ormanla uyum içinde olduğunda hayatta kalır. Ağaçların bu pasif tutumu, diğer ağaçlarla ve çevresindeki doğal öğelerle bir bütün haline gelir. Orman, bu pasif uyumu besler ve sürdürülebilir bir denge sağlar.Toplumda ise işler biraz daha farklıdır. İnsanlar, sadece çevrelerine uyum sağlamakla kalmazlar, aynı zamanda aktif bir şekilde toplumu şekillendirirler. İnsanlar, toplumsal düzenin, normların, değerlerin ve kuralların yaratıcılarıdır. Ağaçlar gibi pasif şekilde var olan bir insan toplumu, sağlıklı ve verimli bir toplum haline gelmez. İnsanlar, bireysel hareketleriyle, bilinçli seçimleriyle ve toplumsal değişimlere karşı koyma ya da adapte olma şekilleriyle toplumu şekillendirir. Bir toplumun var olması ve gelişmesi için bireylerin sadece var olması yetmez; aktif bir şekilde katkı sunmaları, fikirlerini paylaşmaları ve toplumu dönüştürmeye yönelik adımlar atmaları gerekir.Bununla birlikte, insanlar arasındaki etkileşimlerin çoğu, ağaçlar arasındaki etkileşimlerden çok daha karmaşıktır. İnsanlar sosyal varlıklardır ve bu yüzden toplumu sadece pasif bir uyum içinde görmek, toplumsal yapıyı anlamak için yetersiz kalır. Her birey, etrafındaki insanlar ve diğer bireylerle yaptığı etkileşimlere ve de toplumsal koşullara göre değişim gösterir. Bu, ormandaki ağaçlardan daha farklı bir dinamik oluşturur; bir toplum, her bireyin kendi içsel özellikleri ve dışsal koşulları ile şekillendiği bir ağ yapısıdır.Denge: Ağaçların Gölgeleri ve İnsanların KatkılarıOrmanın dengesini sağlayan şey, ağaçların birbirine olan bağlılıklarıdır. Ağaçlar, büyüyüp genişledikçe, birbirlerine gölge yapar ve bu şekilde büyümeleri engellenen bazı türler, zeminlerinde güneş ışığını daha rahat alabilirler. Ormanda her ağaç, çevresindeki ekosistemle olan ilişkisini sürekli olarak göz önünde bulundurur. İleriye doğru büyüdükçe, çevresindekilere nasıl etki edeceğini, onları nasıl etkileyeceğini düşünür.Toplumda içinde de benzer bir denge gereklidir. Fakat toplumda bu dengeyi kurabilmek, insanların sürekli çabası ile mümkündür. İnsanlar, birbirlerini hem şekillendirir hem de bu şekillendirme sürecinde diğerlerine etki eder. Bir toplum, sadece bireylerin kendi arzularına odaklanarak sağlıklı bir şekilde işleyemez. Her birey, diğer bireylerle uyum içinde olmak için katkı sağlar. Bir ormandaki her ağaç, diğer ağaçlarla ve çevreyle uyum içinde büyürken, insan toplumu da benzer bir uyumu sağlamak için sürekli olarak çaba sarf eder.Sonuç: Orman Gibi Bir ToplumSonuç olarak, ormanlar ve toplumlar arasında güçlü bir paralellik vardır. Her ikisi de, tek tek bireylerin uyumlu bir şekilde bir arada yaşamalarını gerektirir. Ormanlar, ağaçların pasif uyumuna dayanarak var olurken, toplumlar insanların aktif katkılarıyla gelişir. Ancak her ikisi de bir bütün olarak, bireylerin bir araya gelmesiyle güç kazanır. Ağaçlar, çevrelerine uyum sağlar, ancak insan toplumlarında bu uyum, bilinçli bir çaba ve sürekli bir değişimle sağlanır.Toplum, ormandaki ağaçlar gibi birbirine bağlıdır ve her birey, toplumsal ekosistemi şekillendirir. Bir orman ne kadar çeşitli ağaçlarla doluysa, bir toplum da o kadar güçlü olur. Fakat bu çeşitliliğin uyum içinde işleyebilmesi için, her bireyin katkısı önemlidir. Ağaçlar gibi, bazen pasif bir uyumdan faydalanmamız gerekebilir, ama çoğu zaman aktif bir hareket, düşünce ve değişimle toplumu daha güçlü bir hale getirebiliriz.Eğer siz de toplumsal denge içinde kendi yerinizi daha iyi anlamak, farkındalığınızı artırmak ve bireysel katkılarınızı daha bilinçli hale getirmek istiyorsanız, seans almak ya da soru sormak için benimle iletişime geçebilir ve bireysel danışmanlık alabilirsiniz.Sevgilerle,UZMAN PSİKOLOG VE AİLE DANIŞMANI FATMA İZEL ŞAHİN KAYAKaynakça:Durkheim, É. (1893). Toplumsal İşbölümü Üzerine. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (Türkçeye Çev.: Mehmet Küçük).https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/300036-Bu yazıda yapay zeka desteği kullanılmıştır. Yazıyı Oku

Uzman: Fatma İzel ŞAHİN KAYA

Yayınlanma: 12.03.2025

tukenmislik-sendromu-nedirbelirtileri-asamalari-ve-tedavisi

Tükenmişlik çok uzun süre fiziksel, duygusal ve ruhsal bitkinlik halini ifade etmektedir. Daha çok işle ilgili olsa da farklı konularda da kendisini gösterebilir ve sağlığı olumsuz etkileyebilir. Uzun süreli stres hissettiğinizde tükenmişlik ortaya çıkabilmekle birlikte, bu durum herkesin başına hayatının bir dönemde gelebilmektedir.Stresten kaynaklı olsa da tükenmişlik stres ile aynı anlamı taşımamaktadır. Tükenmişlik daha çok bir süre birikmiş olan stresin bir sonucu olarak deneyimlenir. Tükenmişliği bu nedenle stresin daha büyüğü ve var olmak için strese ihtiyaç duyan bir durum olarak düşünebilirsiniz. Stres geçicidir, stres faktörü ortadan kalktığında veya durumla baş edildiğinde problem ortadan kalkar. Tükenmişlik ise daha uzun süreli olabilir, stres sona erse de devam edebilir. Tükenmişlik üretkenliğinizi engeller, umutsuzluğa neden olur. Duygusal olarak daha tükenmiş olup neşe veya tatmin duygusunu deneyimleyemezsiniz. Ancak stres daha çok kaygı ve sinirlilik duyguları ile deneyimlenmektedir. Fiziksel olarak da etkileri farklı olabilmektedir. Stres daha çok kas ağrısı, baş ağrısı ve sindirim sorunlarına neden olabilirken tükenmişlik kronik yorgunluk, bağışıklık sisteminde zayıflama veya kardiyovasküler hastalık gibi problemlerle karşılaşmaya neden olmaktadır.Tükenmişlik Sendromunun Belirtileri Nelerdir?Tükenmişlik sendromu zamanla ve aşama aşama ilerleyen bir süreçtir. Tükenmişlik sendromunun belirtileri stres, depresyon veya kaygı ile karıştırılabileceğinden fark edilmeyebilir ve ele alınamayabilir. Belirtileri tanımak için aşağıdaki kriterler size yardımcı olabilir:Fiziksel Belirtiler:Çoğu zaman yorgun veya bitkin hissetmekTekrarlayan uykusuzluk ve uyku bozukluklarıSık sık baş ağrısıKas veya eklem ağrısıMide bulantısı veya iştahsızlık gibi sorunlarBağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle sık sık hastalanmaYüksek tansiyonNefes alma sorunlarıDuygusal Belirtiler:Çaresiz, sıkışmış hissetmekKendinden şüphe duyma, başarısız veya değersiz hissetmeDünyada kopuk ve yalnız hissetmekBunalmış hissetmekMotivasyon eksikliği hissetmek, alaycı/olumsuz bir bakış açısına sahip olmakTatmin ve başarı duygusunun eksikliğiİlgi ve zevk kaybıSürekli korku, endişe ve kaygı duygularıDavranışsal Belirtileri:Erteleme ve bir şeyleri tamamlamanın daha uzun sürmesiKonsantrasyon zorluğuİnsanlardan, sorumluluklardan vb. uzaklaşmak ve izole olmakBaşa çıkmak için yiyeceğe, maddeye veya alkole bağımlı olmakSinirli ve çabuk sinirlenen, patlamaya meyilli ve hayal kırıklıklarını başkalarından çıkaranArtan geç kalma, işe geç kalma ve/veya daha yüksek devamsızlıkTükenmişlik Sendromunun Aşamaları:Tükenmişlik sendromu birden ortaya çıkmamakta, yavaş yavaş ilerlemektedir. İki psikolog Freudenberger ve Gail North başlangıçta tükenmişliğin gelişimini 12 aşamalı bir modelde özetlemiş olsalar da basitleştirilmiş 5 aşamalı bir model artık günümüzde araştırmalarda yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır:Balayı Evresi: Yeni bir işe, göreve veya role başlarken yüksek enerji ve coşku hissedebilirsiniz. Bu aşamada iyimser olmak daha kolaydır. İşe olan bağlılık, heyecan ve kendinizi kanıtlama isteği bazen daha fazla sorumluluk üstlenmeye ve daha fazla çalışmaya yol açabilir. Uykusuzluk, stres önemsiz görünebilir.Stresin Başlangıcı: Balayı aşaması azaldıkça bazı günler daha zorlu gelmeye başlar. İş hala ödüllendirici gelir ancak stres kendini göstermeye başlar. İyimserliğinizin üretkenliğinizin azaldığını fark edebilirsiniz. Bununla birlikte yorgunluk, sinirlilik, kaygı , odaklanmayı daha kolay kaybetme, iştahta değişiklikler, uyku sorunları ve baş ağrısı gibi hoş olmayan stres semptomlarını da fark edebilirsiniz . Bazı stresler sizi motive etmek ve harekete geçirmek için iyi olsa da, yönetmek için negatif başa çıkma stratejilerine başvuruyorsanız ve kendi ihtiyaçlarınızı ihmal etmeye başlarsanız, bu aşama bir sonrakine yol açabilir.Kronik Stres: Stres kalıcı hale gelir. Küçük şeylere öfkelenebilir, sürekli yorgun hissedebilir ve daha sık hastalanabilirsiniz. Kronik stres, ilgisizlik, kızgınlık, alaycılık ve güçsüzlük duygularına yol açabilir. Sosyal ilişkilerden uzaklaşabilirsiniz. Sorunu inkar edebilir ve tükenmişliğe doğru ilerleme görülebilir.Tükenmişlik: Tükenmişlik belirtileri kritik hale geldiğinde bu gerçekleşir. İş ve yaşam sorumlulukları ile başa çıkmak ve içinde bulunduğunuz koşullardan bir çıkış yolu bulmak daha zordur. Fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak bitkinlik hissedebilirsiniz. Hayata veya işe karşı giderek daha fazla karamsar olabilirsiniz. Boşluk hissi, kendinden şüphe etme ve başkalarından izole olma isteği artabilir. Fiziksel belirtileriniz de yoğunlaşabilir veya artabilir. Çevrenizdeki insanlar davranışlarınızda değişiklikler fark edebilir. Bu aşamada gerekli değişiklikleri yapmazsanız, belirtiler devam ettikçe iyileşmeniz daha da zor olabilir.Alışkanlık Halindeki Tükenmişlik: Tedavi edilmezse tükenmişlik belirtileri hayatınıza yerleşebilir. Kronik üzüntü veya depresyon gibi önemli ve devam eden zihinsel, fiziksel ve duygusal sorunlar yaşarsınız. Yaşadığınız kronik zihinsel ve fiziksel yorgunluk, çalışmayı ve kendinizi toparlamayı bırakmanıza neden olabilir. Bir uzmandan destek alma ihtiyacı meydana gelebilir.Tükenmişliğin Nedenleri Nelerdir?Olumsuz duygu, düşünceler ve davranışlar stresin şiddetlenmesine neden olabilir ve bu da tükenmişliğe yol açabilir. Olumsuz içsel konuşma, gerçek dışı beklentiler ve mükemmeliyetçilik, sürekli bir baskı hissi yaratarak ve öz saygıyı zayıflatarak tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Yalnızlık ve sosyal bağlantı eksikliği umutsuzluğa ve yorgunluğa neden olabilir. Duygusal destek sunabilen aile üyelerinden, arkadaşlardan uzak kalmak tükenmişliğin tetiklenmesine ve sürmesine neden olabilir. Güçlü bir destek sistemi ise tükenmişliğe karşı koruyucu bir rol oynamada önemlidir. Yanı sıra gergin ilişkiler de tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Diğerlerinin ihtiyaçlarını düşünürken kendi ihtiyaçlarını göz ardı etmek bir süre sonra yorgunluğa ve zamanla tükenmişliğe yol açabilir.İş yerinde mutsuz hissetmek kronik strese yol açabilmektedir. Aynı zamanda amaç eksikliği yaşamak, desteklenmediği ve değer görmediği düşüncesine sahip olmak tükenmişliğe neden olabilir.Sevdiğiniz birinin ardından üzüntü yaşamanız normaldir. Yas sürecinin depresyon, kendini suçlama veya kronik strese dönüşmesi duygusal ve fiziksel olarak yorucu olabilir ve tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Kronik bir hastalıkla mücadele etmek umutsuz ve stresli hissetmeye yol açabilir. Bu sebeple kişinin tükenmişlik sendromuna yakalanma ihtimali vardır.Tükenmişlik Sendromu İle Mücadele EtmekTükenmişlikle mücadele etmek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz:Kendinize zaman ayırın, egzersiz, meditasyon, doğada yürüyüşe çıkmak gibi aktivitelere yönelebilirsiniz.Sınırlarınızı belirleyerek üstesinden gelemeyeceğiniz görevleri başkasına devredin veya hayır diyebilin. Gerçekçi hedefler belirlemek ve iş yükünüzü önceliklendirmek önemlidir.Biri ile nasıl hissettiğinizi konuşmak bazen iyi gelebilir. Bu nedenle sevdiklerinizle iletişim halinde olun.Yeterince uyumak, dengeli beslenmek, alkol ve kafeini sınırlamak gibi sağlıklı alışkanlıklar kazanmak ktükenmişliği önlemenize yardımcı olabilir.Tükenmişlik sendromu ile baş etmek için terapi desteği almak yardımcı olabilir. Psikolog ile sorunlarınızı konuşabilir ve üzerinde çalışabilirsiniz. Yazıyı Oku

Uzman: Pelin KABAR

Yayınlanma: 03.03.2025