1. Uzman
  2. Sinem ÇİBAŞ KARLIKLI
  3. Blog Yazıları
  4. HİPNOZ VE HİPNOTERAPİ HAKKINDA HER ŞEY

HİPNOZ VE HİPNOTERAPİ HAKKINDA HER ŞEY

Hipnozun tarihçesi: Hipnozun tarihi oldukça eski dönemlere dayanır. İnsanlar binlerce yıldır, derin trans hallerine girerek zihinlerini değiştirme ve iyileştirme amaçlı çeşitli ritüeller uygulamışlardır. Ancak modern hipnozun tarihi, 18. yüzyıl Avusturya'sında doğan Franz Anton Mesmer ile başlar.

Mesmer, "mesmerizm" olarak da bilinen bir teknik geliştirdi. Bu teknikte, hipnotik transa girmek için etkileyici bir ritüel kullanıyordu. Mesmer, demir çubuklar ve renkli camlar gibi nesneler kullanarak, vücuttaki "manyetik akımı" yönlendirdiğini iddia ediyordu.

Mesmerizm, sonradan bilim adamlarının dikkatini çekti ve Avrupa'da birçok hipnotik çalışmanın temelini oluşturdu. 19. yüzyılın sonlarında, Paris'teki Salpêtrière hastanesinde Jean-Martin Charcot, hipnozu "histerik nöbetlerin" tedavisinde kullanmaya başladı. Charcot'un öğrencilerinden biri olan Hippolyte Bernheim, hipnozu psikolojik bir fenomen olarak kabul etti ve "telkin" terimini kullanarak hipnozun bilimsel bir açıklamasını yaptı.

20. yüzyılın başlarında, hipnoz psikoterapide yaygın bir kullanım alanı buldu. Sigmund Freud, hipnozun bir psikanaliz aracı olarak kullanılmasına yardımcı oldu. Ancak, hipnozun rolü konusunda bazı tartışmalar yaşandı ve hipnoz yerini çeşitli psikoterapi tekniklerine bıraktı.

1960'ların sonlarında, hipnoz yeniden popülerlik kazandı ve tedaviye yardımcı olmak için kullanılan bir teknik haline geldi. Hipnoz, birçok psikolojik ve fiziksel rahatsızlıkta etkili bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir.

Hipnoz nedir? Hipnoz, kişinin zihinsel farkındalığını değiştiren, derin bir trans hali yaratmak için kullanılan bir terapidir. Hipnozun amacı, bilinçaltındaki engelleri aşarak kişinin zihinsel sağlığını iyileştirmektir.

Hipnoz, bir hipnoterapist tarafından yönlendirilen rahatlatıcı bir ortamda gerçekleştirilir. Hipnoterapist, kişinin zihinsel farkındalığını değiştirmek için çeşitli yöntemler kullanır, örneğin sakinleştirici müzik, görselleştirme ve telkinler gibi. Bu yöntemler, kişinin derin bir trans haline girmesine yardımcı olabilir.

Hipnozun aşamaları: Hipnoz, genellikle aşağıdaki dört aşamadan oluşur:

1. İndüksiyon aşaması: Bu aşama, hipnotize edilecek kişinin gevşemesini sağlamak için kullanılır. Kişi, bir hipnoterapistin yönlendirmesiyle, rahat bir pozisyonda oturur veya yatar ve sakinleştirici bir ses tonuyla konuşan hipnoterapistin yönergelerini takip eder.

2. Derinleştirme aşaması: İndüksiyon aşamasından sonra, kişinin zihni derinleştirilir. Hipnoterapist, kişinin hayal gücünü kullanarak, onu daha da derin bir transa sokar. Bu aşamada, kişinin farkındalığı azalır ve rahat bir durumda olması sağlanır.

3. Tedavi aşaması: Hipnoterapist, kişinin bilinçaltına mesajlar göndererek, tedavi amaçlı hedefleri gerçekleştirmeye yardımcı olur. Bu mesajlar, kişinin kendine güvenini arttırabilir, olumsuz düşüncelerini değiştirebilir ve sağlığına yönelik olumlu davranışlar sergilemesine yardımcı olabilir.

4. Çıkış aşaması: Hipnozun son aşaması, kişinin hipnotik trans halinden çıkmasıdır. Hipnoterapist, kişiyi trans halinden çıkarır ve normal bilinç haline dönmesini sağlar. Bu aşamada, kişi uyanık ve dinç hisseder.

Hipnozda kullanılan yöntem ve teknikler: Hipnoz, farklı teknikler kullanılarak uygulanabilen bir terapi yöntemidir. İşte hipnozda sıkça kullanılan bazı yöntemler:

1. Direkt telkin: Bu yöntemde hipnoterapist, kişiye açık bir şekilde telkinler verir. Örneğin, "Sizi rahatlatacağım" veya "Daha iyi hissedeceksiniz" gibi sözlerle kişiye mesajlar gönderir. Bu mesajlar, kişinin bilinçaltına işlenerek pozitif bir etki yaratır.

2. İmajinasyon: İmajinasyon, kişinin hayal gücünü kullanarak hipnozun derinleştirilmesi için kullanılan bir yöntemdir. Hipnoterapist, kişiyi belirli bir senaryoya yönlendirir ve kişi hayalinde bu senaryoyu canlandırır. Örneğin, kişiye güzel bir plajı hayal etmesi söylenebilir. Bu, kişinin zihnini rahatlatarak hipnozun derinleştirilmesine yardımcı olur.

3. Nörolingüistik programlama (NLP): NLP, hipnozda kullanılan bir başka tekniktir. Bu yöntemde, kişinin dil kullanımı ve düşünce kalıpları incelenir ve kişiye özel telkinler verilir. Bu telkinler, kişinin kendi kendini yeniden programlamasına yardımcı olabilir.

4. Göz hareketleri: Göz hareketleri, hipnozun derinleştirilmesinde kullanılan bir başka tekniktir. Bu yöntemde, kişinin gözleri bir noktaya odaklanır ve hipnoterapist, kişinin gözlerini hareket ettirerek hipnozun derinleştirilmesine yardımcı olur.

Hipnozda kullanılan bu yöntemlerin hepsi, kişinin bilinçaltına mesajlar göndererek, olumlu bir etki yaratmayı amaçlar. Hipnoterapist kişinin ihtiyaçlarına göre hangi yöntemi kullanacağını belirler.

Hipnoz, farklı tekniklerle uygulanabilir ve hipnoterapistler, kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre farklı bir yaklaşım benimseyebilirler. Ancak, genel olarak, hipnozun bu dört aşamasından oluştuğu kabul edilir.

Hipnoz hakkında yanlış bilinenler: Hipnoz hakkında birçok yanlış anlaşılmalar ve mitler bulunmaktadır. İşte bazı yaygın hipnoz mitleri ve gerçekler:

MİT: Hipnoz, kontrolü kaybetmek anlamına gelir.

GERÇEK: Hipnoz, kontrolü kaybetmek anlamına gelmez. Hipnoz sırasında bir kişi her zaman kendisini kontrol edebilir ve hipnoterapistin yönlendirmelerine uymak zorunda değildir.

MİT: Hipnoz sadece zayıf ve kolay manipüle edilebilir insanlarda işe yarar.

GERÇEK: Hipnoz herkes üzerinde etkili olabilir; ancak herkes hipnoza yatkın değildir. Hipnoza yatkınlık, kişinin hipnoz öncesi algısal ve kişilik özelliklerine bağlı olabilir.

MİT: Hipnoz insanları tehlikeli hale getirir.

GERÇEK: Hipnoz, insanları tehlikeli hale getirmez. Hipnoz sırasında bir kişi her zaman kontrolünü kaybetmez ve hipnoterapistin yönlendirmelerine uymak zorunda değildir. Ayrıca, hipnoz terapistleri, hipnoz sırasında herhangi bir tehlike durumu yaşanmaması için eğitilmişlerdir.

MİT: Hipnoz sadece sahne gösterilerinde kullanılır.

GERÇEK: Hipnoz, sahne gösterilerinde kullanıldığı gibi, tıbbi ve terapötik amaçlar için de kullanılır. Hipnoterapi, birçok psikolojik ve fiziksel sorunun tedavisinde kullanılan etkili bir terapidir.

MİT: Hipnoz, hatıraları değiştirebilir.

GERÇEK: Hipnoz, hatıraları değiştiremez. Hipnoz sırasında bir kişinin anılarına erişmek mümkün olsa da, bu anılar değiştirilemez.

Sonuç olarak, hipnoz hakkında birçok yanlış anlaşılma ve mit bulunmaktadır. Hipnozun insanları kontrolsüz hale getirmediği ve tehlikeli olmadığı, herkes üzerinde etkili olabileceği ancak herkesin hipnoza yatkın olmadığı, hipnozun kalıcı etkileri olmadığı ve hipnozun sadece sahne gösterilerinde değil, tıbbi ve terapötik amaçlar için de kullanılabileceği unutulmamalıdır.

Hipnoz hangi durumlarda kullanılabilir? Hipnoz, psikolojik problemlerin tedavisi için kullanılabilir. Bu problemler arasında fobiler, kaygı bozuklukları, depresyon ve post travmatik stres bozukluğu gibi durumlar yer alabilir. Hipnoz ayrıca kronik ağrı, uyku bozuklukları ve bağımlılık tedavisi için de kullanılabilir. Birçok araştırma, hipnoterapinin fobiler, kaygı ve kronik ağrı gibi durumlarda etkili olduğunu göstermektedir. Hipnoterapi, psikolojik problemlerin tedavisi için diğer tedavilerle birlikte kullanılabilir ve birçok kişi için etkili bir seçenek olabilir.

Yayınlanma: 01.05.2023 17:30

Son Güncelleme: 01.05.2023 17:31

Sinem ÇİBAŞ KARLIKLI
Sinem ÇİBAŞ KARLIKLI
Uzman Psikolog(*)(*)(*)(*)(*)
Uzmanlıklar: Depresif Bozukluklar, Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları, Travma ve İlişkili Bozukluklar
Merhabalar, Alanda 16 senedir çalı Devamını oku
Online Terapi
süre 45 dk
ücret 1400
Yüz Yüze Terapi
süre 55 dk
ücret 1400
Bunları da sevebilirsiniz...

Kendine Sarılmak Merhaba güzel kızım,Nasılsın? Öyle herkesin sana sorduğu gibi öylesine bir soru değil bu kez, gerçekten nasılsın?Sanmışlıkların, yanılmışlıkların, arayışların, bulamayışların, çıkmaz sokaklarda kayboluşların, kendi içine bir türlü varamayışların nasıllar? Nasıldı içinde öldürmeye çalıştığın saf küçük kızı toprak altında bırakmak? Başkaları için kendini hiçe saymaklar seni çokluğa götürdü mü?Herkese iyi olmaya çalışmaların kendine nasıl da saf kötülük oldu. Kendinden verdin ama bak hiç kalmadın. Kendini hep erteledin, kendine hiç zamanın yoktu. Hayat zordu, yol uzundu ama yönünü yokuşlara çeviren sendin. Sen yaşamaya değil ancak ölmemeye gücü yeten o solgun çiçek değilsin. Başkalarına can olayım derken kendini susuz bırakma olur mu?Şimdi içinde susan silahların sessizliği. Biten savaşın sükuneti, belki kuzuların sessizliği. Başkalarının savaşlarında kendini onlara siper etmeler bitti küçük savaşçım, artık kendi hayatın için savaşma zamanı. Sen savaş istemezsin bilirim. Ama en azından koşmasan da yürü olur mu. Hep mektuplar yazardın, mektuplar almak isterdin; nasıl da kendini unuttun. Posta kutum acaba çalındı mı, evimin yolları unutuldu mu diye düşündüğün zamanlarda kendi kapını kendi sözcüklerinle çalmayı ihmal etme olur mu.Ben buradayım. Seni bekliyorum, seni arıyorum, seni inşa ediyorum. PervaneYanmalar, sönmemeler... kül oldum bittim sandıkça, hep yeni baştan tutuşmalar... Gözlerin itfaiye ararken bir bardak suya muhtaç kalışlar... Sonra o bir bardak suda boğulmalar... Gördüğün her kıvılcıma yangın tüpüyle koşarken kendi yangınlarında küle karışmalar... O ateşe attığın odunları hatırlayıp yardım istemeye utanmalar... Yanabilen parçaları herkes yakabilir, ben de yanmasaymışım diye hissedilen suçluluklar... Kendi acılarına kendinden prangalı hissedişler... Dört yanın alevken içinde harlanan yangınlar... Bu yangını ben başlattım, ben söndürmeliyim baskısı.Hiçkimse yandığını görmeyebilirmiş, herkes o yangına su tutmak istemeyebilirmiş. Aynı ateşlere pervane olunabilirmiş, bile isteye basılabilirmiş o sıcak küllere. Her ateş aynı yakmazmış herkesi. Her elde yokmuş yangın tüpü, herkesten yardım beklenmezmiş. Su kendinde olsa dahi dökmek zor gelebilirmiş.Güzel kızım,Bitmedi mi ateş böceği gibi pervane oluşların? Yetmedi mi ateşe gözün kapalı atlayışların? Nerede kaldı deneyimlendikçe akıllanmaların? Günebaka-mayışGünebakan penceresindeydi ve bahar bir türlü gelmek bilmezdi. Güneş gidince günlerim kara teslim olmuştu. Kendime giden yollar kapanmıştı. İçimdeki belediye çok iyi çalışmıyormuş meğer. Bir şeylerin yokluğunun grevi ve çalışanların süresiz izni. Ama güneşimi kendi içimden doğurmayı, kendi yolumu aydınlatmayı öğrendim. Meğer bahar, ben pencereden bakmayı reddederken de geliyormuş. Ne tuhaf değil mi aynı şehirde herkesin bir başka mevsimi yaşaması. Meğer güneş saydığım mum, yatsı gelince sönüvermiş.Fark ettim ki ben en ufak parıltıya zamansız çiçekleniveren sonra da kar altında renkleriyle kalakalan ağaç dallarıydım. Ankara ayazında baharı bekleyen bir ağaç olmak çok zor. Ama bahar geldi artık. Çiçeklerin solmuşluğu susuzluktan değilmiş. Yanılmak her şeyi yeni baştan görecek gözlerin bahşedilmesi gibiymiş. Geldim, gördüm, şimdi ışıldıyorum. Ağaç KadınHangi mevsimi yaşamaktayız? Güz olup yapraklarımızı mı döktük birer birer yoksa bahar olup çiçeklendik mi?Hangi düşünce tohumları atıldı da nerelerde yeşerdik? Nerelere uzanır köklerimiz? Kaynağımızı en çok nerelerden alırız? Yağmur suları yeter mi susuzluğumuzu dindirmeye, tamah edenlerden miyiz yoksa düzenli bakım mı gerektiriyoruz? Başkalarını yeşertmek için kendini susuz bırakanlardan mıyız yoksa?Daha yukarılara uzansın diye kollarımız, bizi budayan neler oldu yaşamımızda? Dallarımız ne zaman kahkahalara salıncak, başlara gölgelik oldu? Hangi gönül kuşlarına yuvayız, kimlere nefesiz?Ahlat ağacı gibi şekilsiz miyiz, kaktüs gibi dikenli mi? Çam ağacıysak dört mevsim yeşil oluşumuz mu çarpar gözlere yoksa dört mevsim dikenli oluşumuz mu?Toprak ana doğurgandır derler. Peki biz hangi yeniliklere gebeyiz? Hangi gelişmelerin tohumları saklı içerimizde?İnsan doğadır, doğayla var olandır. Doğada saklı parçamızı, yine doğayla anlamlandıracağımıza inanmaktayım. Kendime nefes olurken başkalarına da nefes olabilmek niyetim, hepsi bu. Kırılan Dallar Göğe Yarasıyla UzanırTutunduğum dallar,Tutunamadığım dallar,Tutunduğumu sandığım dallar,Tutunuyorken kırılan dallar;Dallarımı kıranlar...Oysa ben yalnız çocuklar salıncak kursun isterkenKırılmış dal hüznüyle beni bırakanlar.Beni budayanlar,Budamak isterken tüm bağlarımı koparanlar...Hayatla ve elbette kendimle.Belki en çok da kendimle...Oysa güçlenmem gerekirmiş,Budanıp da göğün de göğüne uzanmalıymış gövdem.Şimdi kendi gölgeme dahi uzanamaz dallarım.Kırılan dallar göğe yarasıyla uzanır.Yaramı soludum, göğsümde büyüdü.Dalım;Kırılan,Yarasını dost belleyip de reçineyle tutturan. Gönlümün Mavi KuşuGönlümüzde saklı o mavi kuş...Her adımımızda bizimle olan ancak herkesten sakladığımız. Ortaya çıkarsa ocağımıza incir ağacı dikeceğinden endişe ettiğimiz yüreğimizdeki mavi kuş hani. Ne kadar dışarı çıkmaya can atsa da yalnızca geceleri yalnız kaldığımızda özgür bıraktığımız, kanat çırpmasına göz yumduğumuz. Kaçıp gider de onsuz ne yaparız bilemediğimizden pencereleri sıkıca kapattığımız.Yaşamın şavkıması sürsün diye gözlerimizde sakladığımız o mavi kuşun ölmesine izin vermeyelim.“Geçti artık göğsümde kuş barınmaz anladım.” dememek için belki.Hangi müziğe kulak verip ritminde kanat çırpıyoruz? Yüzümüzü hangi yöne çevirip mavinin hangi tonunda süzülüyoruz?Kanadımız mı kırıldı, yorgun mu düştük, rotamızı kaybettik de sonsuz mavilikte kendimizi mi yitirdik? Uzaklaşabileceğimiz yerlerde ayağımıza atılan düğümleri kördüğüm mü ettik? Bir kafesi gök belleyip üç karışa özgürlük mü dedik? Kanadımızı çırptığımızda çepeçevre kaygı ve korkularla sarılıp yerleri yurt mu edindik? Pişmanlık ve keşkeler kanadımızı kırdı da ev bellediğimiz kafesin eşiğinden mi geri döner olduk? Uçamayacağımıza inandık/ inandırıldık da kuş olduğumuzu, kanatlarımızın varlığını mı unuttuk?Her neyse ve her nedense. Yer benmişim, gök benmişim. Uçmaklar kadar kalmaklar da bendenmiş. Uçmaklar içindeki açmazlar. Zaten uçmak, bazen de durup soluklanmaktır.Bir kuşsam ve maviliğe aitsem kanatlarımın varlığını hatırlamam gerek. İçimdeki sese kulak, kendime el verip uçmayı seçiyorum. Ait olduğum mavilikte yola çıkıyorum bu sebepten.Kendimden, kendime.Maviliğe varmaklara değil; mavilikte yitirdiğim kendimi, mavilikte bulmaklara. Yazıyı Oku

Uzman: Aslı Nurhan SEÇİR

Yayınlanma: 30.11.2021

Depresyon nedir? Belirtileri ve tedavi seçenekleri nelerdir?Depresyon dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen ciddi bir zihinsel sağlık durumudur. Haftalarca, hatta aylarca devam eden üzüntü, umutsuzluk ve değersizlik duygularıyla karakterizedir. Depresyon kişinin yaşam kalitesi, ilişkileri ve iş veya okuldaki işlevsellik yeteneği üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Bu yazıda depresyon belirtilerini, tedavi seçeneklerini, risk faktörlerini ve önleyici tedbirleri inceleyeceğiz. Depresyon çeşitli şekillerde kendini gösterebilir ve belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ancak depresyonla ilişkili bazı ortak belirti ve semptomlar vardır. Bunlar arasında kalıcı üzüntü, umutsuzluk ve değersizlik duygularının yanı sıra, bir zamanlar keyif alınan etkinliklere karşı ilgi veya zevk kaybı yer alır. Diğer semptomlar arasında yorgunluk, uykusuzluk veya aşırı uyku, iştah veya kilo değişiklikleri, konsantrasyon güçlüğü ve intihar veya kendine zarar verme düşünceleri yer alabilir. Depresyonlu herkesin bu semptomların tümünü yaşamayacağını ve bazı kişilerin ek semptomlar da yaşayabileceğini unutmamak önemlidir. Bu semptomların bazılarının başka durumların göstergesi olabileceğini de belirtmekte fayda var; bu nedenle, depresyon yaşıyor olabileceğinizden şüpheleniyorsanız profesyonel bir teşhis almanız önemlidir.Depresyon için birçok etkili tedavi seçeneği bulunmaktadır. Psikanalitik-Psikodinamik Psikoterapiler ve Kişilerarası ilişkiyi içeren diğer psikoterapiler, depresyon tedavisinde çok yardımcı olabilir. Bu terapiler, depresyona katkıda bulunan, kişinin kendi öyküsünde etkili olan olayları ve onlara ilişkin bakış açısını değiştirmeyi, terapistle kurduğu ilişki içerisinde yeniden sahnelemeyi içerir. Ayrıca bazı durmlarda psikoterapilerle birlikte Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI'lar) veya Serotonin-Norepinefrin Geri Alım inhibitörleri (SNRI'ler) gibi ilaçlar da depresyon tedavisinde destekleyici tedavi olarak etkili olabilir. Bu ilaçlar beyindeki ruh hali düzenlemesiyle ilişkili bazı nörotransmiterlerin düzeylerini artırarak çalışır.Bir başka seçenek deElektrokonvülsif terapi (ECT) veya transkraniyal manyetik stimülasyon (TMS) gibi beyin stimülasyon tedavileri, diğer tedavi biçimlerine dirençli bazı depresyon vakalarında da kullanılabilir. Bu terapiler, beynin belirli bölgelerini uyarmak ve aktivitelerini arttırmak için elektrik veya manyetik akımların kullanılmasını içerir.Bir kişinin depresyona yakalanma olasılığını artırabilecek çeşitli risk faktörleri vardır. Bunlar genetik yatkınlık ve aile öyküsü, kronik tıbbi durumlar, madde bağımlılığı ve travmayı içerir. Kayıp, boşanma veya mali sorunlar gibi stresli yaşam olayları da depresyonun gelişmesine katkıda bulunabilir. Neyse ki depresyona yakalanma riskini azaltmak için alınabilecek çeşitli önleyici tedbirler vardır. Bunlar arasında düzenli egzersiz ve dengeli beslenme dahil olmak üzere sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, kronik tıbbi durumlar için tedavi aramak, madde bağımlılığından kaçınmak ve depresyonda olmasak da psiloterapiye gitmek koruyucu faktörler arasında yer alır.Depresyon, kişinin yaşamını önemli ölçüde etkileyebilecek ciddi bir zihinsel sağlık durumudur. Bununla birlikte, çeşitli etkili tedavi seçenekleri mevcuttur ve depresyon gelişme riskini azaltmak için önleyici tedbirler alınabilir. Siz veya tanıdığınız biri depresyon belirtileri yaşıyorsa profesyonel yardım almanız önemlidir. Doğru tedavi ve destekle depresyonu yönetmek ve üstesinden gelmek mümkündür.Psikanaliz Sigmund Freud tarafından geliştirilmiş bir terapi ekolüdür. Hatta psikoloji denilince çoğunlukla da psikanaliz akla gelir. Freud, daha önce de çeşitli şekillerde bilinçdışından bahsedilse de onu sistematik bir şekilde ifade eden ve terapide kullanan ilk kişidir. Freud’a göre ruhsal süreçler bilinç, önbilinç ve bilinçdışının etkisinde yaşanır (1. topoğrafik model) . Bilincin ve önbilincin etkisiyle yaşananların farkındalığı mümkündür ama bilinçdışına doğrudan erişmek mümkün değildir. Bilinçdışının farkına varmak için ise farklı yöntemler kullanmak gerekir. Freud serbest çağrışımı, dil sürçmelerini, unutkanlıkları, rüyaları, şakaları bilinçdışının dışa vurumu olarak ele almıştır.Psikanalize göre bilinçdışının şekillenmesini sağlayan en önemli yaşam dönemi çocukluktur. Çocukluk döneminde kişinin yaşadığı zorluklar ve farklı dönemlerde baş etmesi gereken güçlükler kişinin ruhsallığını yöneten bilinçdışını belirler. Bilinçdışının belirlenmesinde gelişimsel olarak ortaya çıkan id, ego ve süperego etkili olmaktadır. Doğuştan var olan id hayvansal dürtüleri ifade eder ve haz ilkesine göre çalışır. Yani haz arar ve hemen gerçekleşmesini ister. Bilinci sembolize eden ego ise daha sonra ortaya çıkar ve arzuları nasıl gerçekleştireceği veya bazı durumlarda onlardan nasıl vazgeçeceği konusunda kişiyi yönlendirir. Ego gerçeklik ilkesine göre çalışır. Sosyalleşmeyle ortaya çıkan üçüncü bileşen olan süperego ise idin tersine çalışır. Bu daha çok toplumsal normları dikkate alır. Bu iki bileşen arasındaki mücadeleyi dengeleyen ego ise kişinin benliğini oluşturur.Kişiliğin gelişiminde beş ayrı evrenin olduğunu ve bu evrelerin herhangi birinde ortaya çıkan bir sorunun farklı şekilde kişinin hayatına yansıyacağını ifade eden psikanaliz günlük yaşamdaki kararların da bilinçdışını belirleyen id, ego ve süperego ile gelişim dönemlerinin nasıl yaşandığına bağlı olarak verildiğini dile getirmektedir. Toplumsal olarak kabul görmeyen arzuların çeşitli savunma mekanizmalarıyla bilinçdışına atılması bilinçdışını tam bir çatışma alanı haline getirir. Bilinçdışındaki çatışmalar aslında günlük kararlarımızı etkiler.Psikanalitik psikoterapi kişinin bilinçdışının farkına vararak yaşadığı çatışmaları görmesini ve dolayısıyla kararlarını da bilinçli bir şekilde vermesini sağlamaya çalışır.Psikanalizin günümüzdeki yeri nedir?Psikanaliz, insan zihninin anlaşılması ve ruhsal hastalıkların tedavisi için kullanılan bir terapi yöntemidir. Farklı düşünce okullarının ortaya çıkmasına rağmen, psikanaliz hala modern psikoterapi alanında önemli bir yer tutmaktadır.Psikanaliz, insanların bilinçaltındaki dürtülerin ve duyguların nasıl davranışlarını etkilediğini anlamaya çalışır. Bu terapi yöntemi, hastaların geçmiş yaşamlarındaki tecrübeleri, aile yapıları, ilişkileri ve benzeri faktörleri analiz ederek, onların davranışlarının kökenlerini keşfetmeye çalışır. Bu sayede, hastaların kendilerini daha iyi anlamaları ve yaşamlarındaki sorunları çözmeleri hedeflenir.Günümüzde, psikanaliz hala birçok psikoterapi merkezinde uygulanmaktadır ve psikoterapi alanındaki birçok yenilikçi yaklaşımın temelinde yatan felsefe olarak kabul edilmektedir. Psikanaliz, insan zihninin anlaşılması konusunda ilerlemelerin yapılmasına yardımcı olmaya devam etmektedir. Yazıyı Oku

Uzman: Hakan YÜKSEL

Yayınlanma: 10.10.2023

Kriz hayatın normal işleyişinin kesintiye uğradığı dönemdir. İşten çıkarılmak, deprem olması, romantik ilişkinin sonlanması, eşlerin ayrılması gibi durumlar krize örnektir. Bir bireyin krizi diğer bireyin krizi olmayabilir. Kişinin başa çıkmasıyla ve o durumu nasıl anlamlandırdığıyla ilgilidir. Kriz hayatımızın içinde var olan ve var olacak da olan bir durumdur. Peki travma nedir ? Travma bireyin tehlikeli bir olayı yaşaması ya da tanık olması gibi zorlayıcı ve bireyin başa çıkma yeteneğini aşan durumlar sonrasında yaşadığı tepkilerdir. Krizlerin bazıları travmatik olayken bazıları değildir. Yani kriz anı yaşandıktan sonra bu kriz kişide travmaya sebep olabilir ya da olmayabilir. Kişi durumla başa çıkarsa kriz travmaya dönüşmeyebilir.Krizin travmaya dönüşmemesi çok bireyseldir. Kişinin yaşı, yaşantısı, kişisel özellikleri gibi birçok değişken işin içerisindedir. Psikolojik yılmazlık travmatik yaşantıya maruz kalındığında etkili ve hızlı bir şekilde durumun üstesinden gelmektir. Bu kavram bireyin kişilik özelliği olarak yılmaz/dirençli olmasıdır. Yılmazlık kavramı travmadan iyileşme olarak düşünülmemelidir, kişilik özelliği/bireyin başa çıkma stratejisidir. Herkesin dirençli olma özelliği ya da potansiyeli vardır. Dirençli olmak her bireyde farklı yollar/yöntemler izleyebilir, kişi bu yolları deneyimleyerek kendisi keşfeder. Anonovsky'nin kişinin 'Bütünlük Algısı' diye adlandırdığı kavram kişinin yılmaz/dirençli olmasında güç veren kavram olarak karşımıza çıkıyor. Nedir bütünlük algısı ? Bireyin bütünlük algısını kurmasında bazı maddeler vardır. İlkmaddebireyin yaşadığı dünyayı anlamlandırıyor olması, anlamlı olmak kişiyi dirençli olmaya yaklaştırır çünkü yılmamak için neden bulmaya yardımcı olur. İkinci madde anlaşılabilir olmak, bireyin diğer insanlarla olan ilişkilerinin düzenli, kuvvetli olması ve bu sayede birey anlaşılabilir olduğunu hisseder. Üçüncü madde ise yönetilebilirlik, bireyin stresli durumlarda içsel ya da dışsalkaynaklarını (stresi kontrol edebilme, sakinleşebilme, güvenli bir ortam bulabilme) yönetebilir olması da bireyi dirençli olmaya yaklaştıracaktır. Peki kriz yaşadık, travmaya dönüştü dirençli de davranamadık. Bu durumda baş edebilmek için neler yapabiliriz? Mooli Lahad'ın 'Basic Ph' modelinden bahsedeceğim. Bu model bize baş edebilmek için bizlerde var olan bazı kanallarımızı kullanmayı bize hatırlatıyor. İnanç Kanalı: Eğer dini inanç, değer sistemi, kendimize inanç, siyasi ideoloji gibi inandığımız kaynaklar varsa bunlar durumla başa çıkmamızda bize yardımcı olacaktır. Çünkü inandığımız bir sistem var ve bu bizim hayatı anlamlandırıp devam etmemize yardımcı olacaktır. Duygu Kanalı: Duygularımızı ifade etmemiz, travmatik yaşantılarımızdan kaçmak değil de anlatmamız yükten kurtulmamıza yardımcı olacaktır. Sosyal Kanal: Hepimizin de bildiği gibi biz insanlar sosyal varlıklarız. Travmatik yaşantımız olduğunda da bir gruba ait olmamız, destek almamız, mesleğimize dönmemiz bu yaşantılarla başa çıkmada bize yardımcı olur. Yaratıcılık Kanalı: Resim yapmak, yazı yazmak gibi yaratıcılığımızı ortaya çıkarabileceğimiz aktivitelerle uğraşmak da zihnimizdeki yükün azalmasına yardımcı olur. Bilişsel Kanal: Konuyla ilgili araştırma yapmak, bilgi edinmek durumun üstesinden gelmemize yardımcı olur. Fiziksel Kanal: Spor yapmak, hareket etmek hem zihnimizi hem de bedenimizi harekete geçirecektir. Bahsettiklerime benzer ya da farklı şekilde kendi başa çıkma stilini geliştiren kimi bireyler travma sonrasında büyüme yaşadıklarından söz etmişlerdir. Nedir 'Travma Sonrası Büyüme'?Travma yaşamanın bireyde fayda ya da pozitif değişimler ortaya çıkarmasıdır. Bireylerin yaşadığı travmadan sonra gelişim/büyüme göstermesi tek bir alanda değil, birçok farklı alandaki değişimler ile kendini gösterebilir. Olumlu değişim yaşamın daha fazla kıymetinin bilinmesi, daha anlamlı kişilerarası ilişkiler, artan kişisel güç duygusu, değişen öncelikler ve daha zengin varoluşsal ve manevi hayat gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu anlamda genel bir büyümeden bahsediyoruz. Büyüme kavramı kişinin deneyimiyle açığa çıkabilir. Yazıya son verirken okuduğum bir kitaptaki travma sonrasının tükenişten ziyade heyecan olduğunu belirten bir cümleye yer vermek isterim. 'Dünya parçalanmıştı ama tam da bu nedenle şimdi onunla hemen hemen her şey yapılabilirdi.'.( Sarah Bakewell, Varoluşçular Kahvesi) Yazıyı Oku

Uzman: Melva ŞENOCAK

Yayınlanma: 16.11.2020