Çocuklarda Tuvalet Eğitimi

Çocukların hem fizyolojik hem psikolojik gelişimine olumlu etki sağlayan tuvalet eğitimi, temelde idrar ve dışkının bez yerine tuvalete yapılması sürecini kapsar. Her çocuk için tuvalet eğitimine hazır olma zamanı değişkenlik gösterse de genel olarak 18-24 ay arasındaki dönem, eğitim için uygun bir dönem olarak öne çıkar. Çocukların bireyselleşme noktasında en önemli yardımcıları arasında yer alan tuvalet eğitimi benlik saygısının kazanılmasına, özgüvenin artmasına yardımcı olur. 

Tuvalet eğitimi, temel yaşam ihtiyaçları arasında yer alan idrar ve dışkılamanın tuvalet ortamında sorunsuz bir şekilde tamamlanıyor olması anlamına gelir. Temelde mesane ve kas kontrolüne ihtiyaç duyduğundan çocukların eğitim sürecini başarılı bir şekilde tamamlayabilmeleri için fizyolojik olarak hazır halde olmaları gerekir. Tuvalet eğitimi, kimileri için oldukça zorlayıcı bir süreç olarak öne çıktığından bu uygulamanın hassas ve sabır gerektiren bir dönemi kapsadığı bilinmelidir. 

Çocuğa tuvalet eğitimi vermek, bakım verenlerin titizlikle yürütmesi ve takip etmesi gereken bir uygulamadır. Bu süreçte yaşanan olumsuz deneyimler, gelecek yaşam kazanımlarını etkileyeceğinden, çocuklarına bu alışkanlığı kazandırmak isteyen ebeveynlerin süreç başında dikkat etmeleri gereken detayları araştırmaları önerilir. 

Çocuğuna tuvalete gitme alışkanlığı kazandırmak isteyen bakım verenlerin dikkat etmeleri gereken ilk nokta, çocuğun içinde bulunduğu gelişim dönemidir. 18-24 ay aralığındaki çocukların, bu alışkanlığı kazanmak için uygun dönemde bulunduğu bilinse de her çocuğun gelişim süreçleri birbirinden farklı olduğundan ebeveynlerin çocuklarını iyi bir şekilde takip etmesi gerekir. Tuvalet eğitimi, her çocuk için özel bir süreçtir. İçinde bulundukları evre gereği benmerkezci yaşam anlayışına sahip olan çocuklar için tuvalet eğitimi başlatılması, özgürlüklerinin kısıtlanması anlamını taşır. Bu nedenle işbirlikçi olmayan, karşıt bir tutum sergileyen çocuk için ebeveynlerin hoşgörülü ve anlayışlı bir tavra sahip olması gerekir. Sürecin, çocuğun anlayabileceği ortak bir dille anlatılması önemlidir. Bu noktada sade, yalın ve net ifadeler kullanılması, çocuğun kavrama noktasında yaşayacağı zorluğu ortadan kaldırır. 

Çocuk ve ebeveyn arasında kurulan ortak dilin kullanılması, sürece hakim olmak isteyen çocuklarda güven duygusunun gelişmesine olanak tanır. Çocuğunuzu anladığınızı ve ona yardımcı olmaya çalıştığınızı hissettirmeniz, sürecin başarılı bir şekilde tamamlanabilmesi için önem taşır. Bu sebeple tuvalet eğitimine başlamadan önce hem çocuğun hem ebeveynin bu sürece hazır olduğundan emin olunmalıdır. 

Çocuğun hem sosyal hem fiziksel gelişimine katkı sağlayan tuvalet eğitimi, sağlık ve hijyen kriterlerinin de yerine getirilmesinde etkin rol oynar. Çocuklarda kimlik gelişimini doğrudan etkileyen tuvalet eğitimi, kimi kişilik kuramcılarının önde gelen kuramlarının temelini oluşturur. 18-24 yaş aralığında tuvalet eğitimi için hazır hale geldiği öngörülen çocuklar, bu süreci sağlıklı bir şekilde tamamladıkları takdirde yaşadıkları güven ve huzur duygusunu daha iyi hisseder. Bezinden rahatsız olan, tuvalet ihtiyacını karşılamak için tuvalete giden aile fertlerini gözlemleyen bazı çocuklar, bu alışkanlığı kazanmada daha istekli olabilir. Her çocuğun sürece katılımı ve bu eğitime olan isteği farklı olacağından ebeveynlerin bu farklılıkları yakından takip etmesi ve çocuğa özel bir plan oluşturması önerilir. Eğitim sürecinin hoşgörülü, anlayışlı ve işbirliği içinde başarıyla tamamlanması, çocukların benlik saygısının gelişmesine katkı sağlar. 

Çocukların bez kullanımını ortadan kaldırmak ve idrar ve dışkılama ihtiyacını tuvalet ortamında karşılamasını sağlamak, başarılı bir tuvalet eğitimi ile mümkündür. Bu bağlamda birçok ebeveyn, en kolay tuvalet eğitimi nasıl verilir sorusunun cevabını merak eder. Tuvalet eğitimi vermek sabır, hassasiyet, bilgi ve hoşgörüye ihtiyaç duyar. Bu sebeple çocuğuna tuvalete gitme alışkanlığı kazandırmak isteyen ebeveynlerin bu kriterlere dikkat etmesi önerilir. 3 yaşındaki çocuğa tuvalet eğitimi nasıl verilir sorusunun cevabı, tuvalet eğitimine başlamakta geç kaldığını düşünen ebeveynler için merak konusudur. 

Üç yaşındaki çocuğa verilen tuvalet eğitimi ile 18-24 ay arasındaki çocuğa verilen eğitim arasında birtakım farklılıklar gözlense de temelde metot aynıdır. Tuvalet eğitimi için çocukların dikkatini çeken ve tuvalete gitme isteklerini artıran araç gereçler kullanılabilir. Lazımlık ve çeşitli tuvalet oyuncakları, bu araç gereçlerin başında gelir. Aynı zamanda tuvalet ihtiyacı geldiğinde size söylemesi için çocuğunuza cesaretlendirici konuşmalar yapmanız oldukça önemlidir. Başlangıçta çocuk, belli zaman aralıklarında ve belli süreler boyunca tuvalete götürülmelidir. Çocuğa tuvaletini yapması için baskı uygulanmamalı, zorba bir dil kullanılmamalıdır. Eğer çocuk tuvalete oturmamak için direniyorsa onu zorlamamanız ve bir sonraki sefer tekrar deneyebileceğinizi söyleyerek güven vermeniz gerekir. Çocuğunuzun tuvaleti geldiğinde sergilediği belirtileri takip ederek onu, tuvalete gitmesi noktasında teşvik edebilirsiniz. Eğitim süreci boyunca kullanılan birtakım ödüller, çocuğun motivasyonunu artırır ve sürece katılımını destekler. Bu noktada kullanılan yıldız tabloları, başarılı sonuç elde etmenize yardımcı olabilir. Tuvalet eğitimi kaç gün denenmeli sorusunun cevabı da eğitim süreci içindeki bakım verenler tarafından merak konusudur. Deneme metodu olarak öne çıkan üç gün kuralı, tuvalet eğitiminin başarıyla tamamlanmasına yardımcı olur. 

Çocuğuna tuvalete gitme alışkanlığı kazandırmak isteyen ailelerin baskıcı ve zorba tutumlarından kesinlikle vazgeçmesi gerekir. Çocuklar, doğası gereği inatçı ve özgürlüğüne düşkünlerdir. Bu sebeple çocuklarla işbirliği kurabilmek için onların anlayacağı dilden, onlara güven veren ifadelerle konuşmak oldukça önemlidir. Tuvalete gitmek konusunda ısrarcı olmak, çocuğun daha da inatlaşmasına neden olacağından bu davranıştan uzak durulmalıdır. Anlaşılır konuşmalarda aile fertleri örnek gösterilebilir, kuru kalmanın konforu basit ifadelerle anlatılabilir. 

Tuvalet eğitimi vermek, kimi çocuklar için hayli zor ve yıpratıcı bir süreç olabilir. Çocuk tuvalete gitme noktasında direnç sergiliyor ya da alışkanlık edinme noktasında zorluk yaşıyorsa ailenin sabırlı bir şekilde durumu analiz etmesi gerekebilir. Sorun bazen çocuğun tuvalet eğitimi için duygusal olarak hazır olmamasından kaynaklanabilirken kimi zaman ise fiziksel birtakım problemler sürecin zorlu geçmesinde etkili olur. Çocuğun kas kontrolünü kazanamaması, kabızlık problemi, motor becerilerin yeterince gelişmemiş olması öne çıkan fiziksel engelleyiciler arasında yer alabilir. Yakın takip gerçekleştiren aileler, tuvalet eğitimine karşı direnç gösteren çocuğu öncelikle doktora götürmelidir. Fiziksel açıdan eğitim için uygun bulunan çocuklarda problem, genelde sürece duygusal olarak hazır olmamalarından kaynaklanır. 

Tuvalet eğitimi vermek kimi zaman oldukça zorlayıcı bir süreç olabilir. Tuvalet eğitimi kaç ay sürer sorusu birçok bakım verenin merak ettiği konuların başında gelir. Tuvalet eğitiminin süresi çocuktan çocuğa göre değişkenlik göstermekle beraber genellikle 3 ile 6 ay arasında tamamlanır. Tuvalet eğitim süreci, dikkat ve hassasiyet gerektiren bir dönem olduğundan ebeveynlerin bu süreç hakkında bilgi sahibi olması önem taşır. Çocuklarda tuvalet eğitiminde dikkat edilmesi gereken temel noktalar şunlar olabilir: 

Tuvalete gitme eylemi için çiş, kaka gibi basit ifadeler kullanılmalıdır. 

Gün içinde çişin geldi mi, kakan var mı gibi basit ve kısa sorularla hatırlatmalar yapılmalıdır. 

Tuvalete giderken aceleci davranılmamalıdır. 

Sabırlı ve sakin olunmalıdır. 

Çocukların hareket ve tepkileri gün içinde iyice gözlenmelidir. 

Dikkat çekici oyuncaklarla tuvalet alanı cezbedici hale getirilmelidir. 

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular 

3 yaş tuvalet eğitimi için geç mi? 

Tuvalet eğitimi için ideal yaş aralığının 18-24 ay arası olduğu bilinse de her çocuk için bu süreç farklılık gösterdiğinden 3 yaş da eğitime başlamak için ideal bir zaman olabilir. 

Alt ıslatma, tuvalet eğitimi sürecinde sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu noktada alt ıslatma sorununun çocuk üzerinde minimum düzeyde etki bırakması için hoşgörülü, anlayışlı ve suçlamadan uzak bir tavra sahip olunmalıdır. Alt ıslatma davranışının hangi zaman aralıklarında ne sıklıkla gerçekleştiği saptanmalı ve ona uygun bir plan yapılmalıdır. 

Alt ıslatma durumunda kullanılan ıslak mendil, alez, temizlik malzemeleri çocuğu olumsuz etkiler mi? 

Bu tarz malzemelerin kullanımı, içeriği temiz, kimyasal maddeler içermeyen ürünler tercih edildiği sürece, çocukta herhangi olumsuz bir etkiye neden olmayacaktır. Altını veya yatağını ıslatan çocuğa birtakım görevler vermek, çocuğun daha özgüvenli ve işbirliği içinde bulunmasına yardımcı olur. Bu noktada çocuğun kendi üstünü değiştirmesi, temizlik faaliyetlerinin işbirliği içinde gerçekleştirilmesi olumlu tetikleyiciler arasında yer alır. Siz de çocuğunuzla birlikte olumlu bir eğitim süreci gerçekleştirmek istiyorsanız Psikolog Merkezi bünyesindeki uzmanlardan profesyonel destek talep edebilirsiniz.