Deprem Fobisini Yenmek

Deprem fobisi günümüzde bireylerin en sık yaşadığı fobilerden biridir. Özellikle de geçmişte şiddetli depremler yaşamış kişilerin sonrasında deprem fobisi geliştirmesi de olasıdır. Bu nedenle de aslında günlük hayatı çoğu zaman bir kabusa çevirebilen deprem fobisini yenmek oldukça önemlidir. Bireyler deprem fobisine sahipse bu fobi nedeniyle günlük yaşamlarında pek çok farklı aktiviteyi gerçekleştirmek adeta bir işkenceye dönüşebilir. Deprem fobisi şiddetli şekilde olan bireyler duşa girmekten, evde yalnız kalmaktan, kapalı alanlarda uzun süre bulunmaktan, balkona çıkmaktan, dar bir odanın içinde olmaktan büyük ölçüde korkar hale gelirler. Bunun da aslında en temel nedeni depremin insan hayatına ne ölçüde etkili olduğunun görülmesidir. Bireyler bunu yakından gördüğü zaman durumun ciddiyetini çok daha iyi şekilde kavrarlar ancak ne yazık ki durumun ciddiyeti kişilerde bir travma etkisi yaratabilir ya da çeşitli şekillerde kaygı bozukluğuna neden olabilir. Deprem fobisini yenmek demek depremden hiç korkmamak anlamında gelmez. Depremden korkmak normaldir ve bu doğal süreç aslında her bireyde bir temel yaşama içgüdüsü olarak kendini gösterir. Sevdiklerine zarar gelmemesini istemek, zarar görmek istememek ya da yaşamak içgüdüsü aslında deprem fobisinin temelinde yatar. Buna ek olarak evinin zarar görmemesini isteyen bireyler de deprem fobisine karşı evlerinde yoğun önlemler alabilir ancak bunların hiçbiri zaten bireyleri her an depreme hazırlıklı hale getirmeyecektir. 

Deprem fobisini yenen bireyler depremden korksa dahi hayatlarının her anında depremin olabileceği düşüncesine yer vermezler ve hayatlarını normal akışı içinde devam ettirebilirler. Bu sayede aslında depreme hazır hissedilir ve deprem olsa dahi zaten olabileceği düşüncesi insan bilincinde mevcuttur. 

Deprem Korkusu 

Deprem korkusu her bireyde mevcut olan bir durumdur. Doğal afetlerden korkmak aslında kaçınılmaz bir içgüdüye dayanır. Bu nedenle de depremden korkmanın kötü ya da olağandışı bir durum olduğu düşünülmemelidir. Bu korku günlük hayattaki işlere etki etmiyorsa aslında deprem korkusu bireyin deprem için hazır hissetmesine de katkı sağlar. 

Bireyler deprem korkusu sayesinde deprem çantalarını hazırlar ve depreme karşı olması gereken önlemleri alırlar. Deprem korkusu ile deprem fobisi bu anlamda birbirine karıştırılmaması gereken iki önemli noktadır. 

Deprem fobisi aslında pek çok farklı faktöre bağlı şekilde ortaya çıkabilir ancak deprem fobisinin görülmesinde en önemli faktör ciddi ölçüde büyük bir deprem yaşamış ve atlatmış olmaktır. Bu depremde birey sevdiklerini kaybetmiş olabilir, evi yıkılmış olabilir, tanımadığı kişilerin çevresinde deprem nedeni ile öldüğüne şahit olmuş olabilir. Bu durumların tamamı aslında bireyin deprem fobisi geliştirmesinde yaşananların ne kadar etkili olduğunun bir göstergesidir. Bir deprem olduğunu duymak, başka bir bölgede yıkılan evleri görmek ya da deprem nedeni ile ölenleri duymak deprem fobisinin oluşmasında pek etkili değildir ancak yine de deprem fobisi oluşturabilir. Deprem ve benzeri doğal afetler genel anlamda travmatik olaylardır ve bu olaylar sırasında pek çok şeye şahit olmak mümkündür. Aslında şahit olunan bu olaylar sonucunda deprem fobisi meydana gelmektedir. Bir deprem yaşayıp hiç zarar almadan kurtulmak ve çevredeki kimseye de zarar gelmediğini duymak bireyde deprem fobisinin gelişmesine genellikle bir sebep olamaz. Bu durumu yaşayan ve depremden maddi ya da manevi açıdan etkilenen kişilerde ise deprem fobisi büyük ölçülerde dahi görülebilmektedir. Öyle ki deprem fobisi bireyin günlük hayatta gerçekleştirdiği pek çok eylemi yapamamasına neden olabilir, giydiğini ya da yaptığını dahi etkileyebilir. 

Deprem fobisi yoğun ölçüde yaşandığı etkileri de büyük çaplı şekilde kendini göstermektedir. Bireyler duş almaktan korkar hale dahi gelebilir. Geceleri yatarken gecelik ya da pijama giymek yerine dışarı çıkmaya hazır şekilde giyinmek depremin günlük hayata ne derecede etki edebileceğinin bir göstergesidir. Depremden korkmak oldukça doğaldır çünkü beklenmeyen bir anda depreme yakalanmak mümkündür ve bireyler büyük depremlerin yaşandığını duydukça depreme karşı olan korkuları kuvvetlenebilir ancak bu durum fobi halini almaya başladıysa bireylerde deprem çantası hazırlamaktan daha öte durumlara da neden olabilir. Örneğin kişiler yemek hazırlarken tedirgin olur, evlerini bir depo gibi uzun süre saklanacak yiyecekler ile doldurur. Depremin her an olabileceği düşüncesi ile bireyler evlerine eşya almaktan çekinebilir ve hiçbir dekoratif aksesuar almayabilir, çocuk yapmaktan çekinebilir ve buna benzer pek çok büyük çaplı tepkiyi de aslında deprem fobisine karşı gösterir hale gelebilir. Bu durumların bir kısmı normal karşılansa da aslında deprem fobisine sahip olan bireylerin bu davranışları kaygı bozukluğunun getirdiği bir etkidir. Kişiler her an deprem olabileceği düşüncesi ile devamlı olarak güncel depremleri takip eder hale gelir ve zamanla evde otururken hiçbir anormal durum olmasa bile deprem olduğunu düşünerek sokağa çıkabilir ya da deprem sırasında yapılması gereken davranışları gerçekleştirebilir. Bu durumlar karşısında aslında yaşam bir noktadan sonra sadece depremi düşünmekten ibaret hale gelecektir ve işe gitmek, çalışmak, ders dinlemek, okula gitmek, markete gitmek, gezmeye gitmek gibi pek çok durum da çok zor hale gelecektir ve hatta bireyler bu davranışları göstermeyi kesecektir. Evden çıkmadan yaşamlarını tedirginlik içinde sürdürebilen deprem korkusuna sahip bireyler bir noktadan sonra bu duruma alışır ancak yine de bu durumun bir fobi olduğunu unutulmamalıdır. Fobileri yenmek için ise destek almak gereklidir çünkü fobiler aslında günlük yaşamın önünü kesen en büyük faktör ve engelleyicilerdir. 

Deprem fobisini yenmek için bireyler öncelikli olarak psikolojik destek almalıdır. Psikolojik destek almak her anlamda depremden korkmanın ne kadar normal olduğunun anlaşılması için gereklidir. Sonrasında da obsesif kompülsif bozukluk haline getirilmiş olan bahsedilen davranışların her birinden sırasıyla kurtulmak gerekir. Bu davranışlardan kurtulmak özünde deprem fobisini de yenmek anlamına gelir. Depremden korkmak elbette ki normaldir çünkü bireyler depremin verdiği yıkıcı zararlar ne denli büyük ölçüde olabileceğini sosyal medyada, haberlerde ya da yaşamlarında görebilmektedir. Buna karşın depremden korkmak bir günlük aktivite ve düşünce tarzı halini aldıysa psikolojik anlamda destek almadan bu durumun üstesinden gelmek neredeyse imkansızdır. Psikolojik destek almak pek çok farklı psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi deprem fobisinde de oldukça etkili şekilde iş görmektedir. Bu sayede bireylerin profesyonel anlamda değerlendirilmeleri, farklı şekilde düşünmeye yönlendirilmeleri ve olumsuz düşüncelerden uzaklaşmaları da mümkün hale gelebilir. Kişiler çevreleri ile de bu durumu paylaşarak fikir alabilir ve kendilerini deprem fobisinden uzaklaştırmak için çeşitli yöntemlere başvurabilir. Çevreden alınan destek her psikolojik durumda olduğu gibi deprem fobisinde de oldukça etkilidir. Bu nedenle de çevrenin etkisi asla yabana atılmamalıdır ve psikolojik desteğe ek olarak yakınlar ile de bu durum paylaşılmalıdır ve depremden korkmamak için tavsiyeler alınmalıdır. Deprem fobisini yenmek deprem çantalarını bir kenara bırakmak demek değildir. Deprem fobisinin getirdiği günlük sıkıntıların ve kompülsif davranışların bırakılmasıdır. Depreme her an hazır olmak zaten mümkün olmayan bir şeydir. Deprem fobisi olmayan bireyler de olan bireyler de depreme her an hazır olamazlar. Deprem fobisinden kurtulmak ise ancak deprem düşüncesinin getireceği olumsuz düşüncelerden uzaklaşmayı ve deprem düşüncesi ile normal bir hayat sürmeyi beraberinde getirecektir.