Nedir şema terapi ?
Ben şemaları şöyle tanımlıyorum, bir ağaç düşünün ağacın dalları bizim düşüncelerimiz ve bu düşünceleri değiştirmek iyileştirmek,canlandırmak ağacın dallarını budayarak mümkün ve kolaydır. Ağacın kökleri ise bizim temel inançlarımızdır işte o temel inançlara ben şema diyorum, değiştirilmesi onarılması oldukça zaman ve emek ister çünkü şemalar yani temel inançlar çocuk yaşlarda oluşur bu şemalar okadar bizimle ve bizdendir ki , bizi yönetir hakimiyeti altına alır hele de bu şemalar uyumsuz şemalarsa... tekrar eden ilişki örüntülerinden ,depresyona ,kaygı bozukluğuna ,bağımlılıklara ve hatta cinsel işlev bozukluğuna kadar uzanan çeşitli psikolojik problemler bizimle birlikte gelir. Eğerki bu problemlerden birini veya bir kaçını yaşıyorsan kendine şu soruyu sorabilirsin ; çocukken al(a)madığın hangi ihtiyaç hangi davranışı tekrar etmene sebep oluyor ve çocuk yanının neye ihtiyacı var ? bu sorunun cevabını bulmak kolay olmayabilir hatta çoğu zaman çocuk yanımızı görmezden gelmeyi seçeriz , hepimiz değerli ve biriciğiz en azından böyle olduğumuza inanmak istiyoruz .Yukarıda saydığım herhangi bir belirtiye sahipseniz profesyonel destek almaktan çekinmeyin ,
Sevgi aidiyet ihtiyacı: Duygusal yoksunluk şeması
Sizlere keşke daha önceden bilseydim diyeceğiniz bir kaç konudan bahsetmek istiyorum. Bizi yöneten gizli güçler yani şemalardan bahsedeceğim, şemalar hayatımız için uyum bozucu olabilmekle birlikte bazen yap(a)madığımız şeylerin de şema kaynaklı olabileceğine değineceğim. 18 uyumsuz şemadan sevgi aidiyet alanıyla ilgili olan duygusal yoksunluk şemasıyla başlamak istiyorum ; kimse için özel değilim ,kimse kimseyi gerçekten sevmez ,benimle ilgelnmedi, hayatımda yeterince sevgi ve yakınlık yok ,inançlarını içeren bu şema bazen bizi sevgi körü yapar bazen de bizi kendisine teslim olmaya yani bu inanca sıkı sıkı sarılmaya sebep olur . nasıl oluşur bu şema : çocukken duygusal ihtıyaclarımızın tam olarak karşılanmaması sonucu oluşur ,aşk hali veya aşk arayışı aslında içimizdeki yalnız çocuğun paniklemiş halidir,çocukken eğerki mesafeli,soğuk,telaşlı,yoğun,öfkeli,sıcaklık göstermyen anne baba varlığı varsa çocukluk hikayemizde bizler için bu şema kaçınılmaz olabilir , çocukken alamadığımız ihtiyaçaları bir çocuğun panik ve çaresizlik haliyle yetişkin yaşamımızda arayıp bulmaya çalışırız , duygusal yoksunluğu bir nebze fark ettiyseniz kendinize şu soruyu sorun şuanki ihtiyacım yetişkin benin ihtiyacı mı yoksa çocukken ki benin ihtiyacı mı ,bir çocuk ihtıyacının ne olduğunu nasıl alacağını bilmez eğer bu ihtiyaç çocuk bizin ihtiyacıysa muhetemelen kimden ne aldığımız ne alacağımızla ilgilenmeyiz ve bu bizi yanlış insanlarda zaman kaybetmeye ve hatta orada kalmaya iter ,yetişkin siz ise neye ihtiyacınız olup olmadığını bilir istekleriniz karşılanmayan yerde fazla zaman kaybetmezsiniz ,bu şemayı fark etmek ve şiddetini azaltmak malesefki kolay olmayabilir.
biri beni gerçekten tanısa sevmez kusurluluk şeması
kusurluluk şemasına sahipseniz şu inançların sizi yönettiğinden bahsedebiliriz,Kendimi diğer insanlardan eksik hissediyorum. ,bedenimi beğenmedi,bende bir şeyler eksik,kiloluyum, biri beni gerçekten tanırsa benden soğur.
bu şemanın gelişmesinde eleştirel anne baba tutumu rol oynamaktadır ,bu şemaya teslim olursak çevremizde kabul edici insnalrdan ziyade daha eleştirel arkadaş,partner seçimlerinde bulunuruz bu şemaya sahipsek dikkatt narsisitik örüntüye sahip insanlar bize daha çekici gelebilir, şemalar kendilerini gerçekleştirmeyi severler , sosyal medyada sıkça duyduğumuz kendi sev hikayesi aslında bu şemanın üstesinden gel demekte fakat iş öyle iki kelimeyi söylemekle sık tekrar etmekle olmuyor , derine işlemiştir artık kusurluluk bir inanç sistemi haline gelmiştir tıpki bir dine olan inanç gibi değiştirilmesi oldukça zor olabilmektedir ,en işe yarar yöntemlerden biri gözünüzün önüne kendi çocukluk fotoğrafınızı getirmeniz ve o çocuğa şefkatle yaklaşıp iyi olduğunu ve seviilmeye değer olduğunu fısıldamak ve varsa ihtiyaçlarını gözden geçirmek ilk adım olabilir ,
BAŞARISIZLIK ŞEMASI
diğerleri kadar iyi değilimm
beceriksizim
yapamam
matematik ilokul sıralarında benim korkulu rüyamdı ve hatta matematik dersi öncesinde hissettiğim duyguyu hala hatırlıyorum , ne geliştirmiştir ben de o korku tabiki başarısız olacağıma dair bir inanç ve o düşünce kaygı ile kendini gerçekleştiren bir kehanet gerçektende hala matematik benim korkulu rüyam , ama bu şemayı fark ettim ve beni ele geçirmeden önce kendime bu şemanın varlığını hatırlatır şunu söylerim ; başta hemen yapamamak normal yazı yazmayı ilk öğrendiğimizde hemen cümle yazamayız önce harf sonra kelime ve ardından cümle yazmayı öğreniriz kendime daha gerçekçi hedefler koymaya ve kendini gerçekleştiren kehanetten uzak tutmaya çalıştım kendi terapi seansımdada üzerine bolca çalıştığım bir şema oldu benim için
terk edilme şeması :
sizi çok acıtan bir gün öfke bir gün özlem ve bir gün kırgınlık hissettiğiniz üzerinizden atamadığınız bir oldu mu ?
olduysa muhtemelen terk edilme şemasının içine düşmüş olabilirsiniz bu şema güvenli ilişki kurmamımızın önündeki en büyük engellerden biridir , sevdiğimiz insanların bir şekilde bizi terk edeceğine dair inancı içerir .şemanın oluşumunda evden ayrılmış anne baba veya babanın veya annenin uzun süreli evden ayrıldığı bakımverenden uzak büyümüş olmak sık sık bakımverenin değiştirilmesi gibi etmenler oynar. terk şeması bizde varsa kaygılı bağlanma türüne sahip olma olasılığımız yüksektir ve bu yüzden karşı tarafın her hareketini dikkatle izler ve bizi terk edip etmeyeceğine dair sinyallere daha açık oluruz sık sık partnerden bizi sevdiğini düşündüğünü aldatmadığından emin olmak isteriz bazen de bu durumdan dolayı karşı tarafı boğar bunaltırız sonuç kendini gerçekleşitren kehanet ve ben biliyordum diyen cezalandırıcı bir iç ses bizi etkisi altına alır.Bu şema sizde varsa durun ve şu soruyu kendinize sorun ;terk edilmek çok olası peki ben bu düşünce üzerine yoğunlaşarak bunun önüne geçebilir miyim ? terk edilir miyim diye düşünmek veya kontrol etmek malesefki bizi bu durumdan korumaz. Öyleyse neyden kendimizi koruyoruz? cevabı size bırakıyorum.
daha güçlü değil daha korunmalı :
Betül
BOZOĞLAN
Psikolog
Uzmanlıklar:
İlişki / Evlilik Problemleri , Narsisistik Kişilik Bozukluğu , Kaygı (Anksiyete) BozukluklarıYetişkinlikte Anne-Baba İlişkilerinin İyileştirilmesi: Psikoterapi Perspektifinden?
Hidayet ÇALIŞKAN 12.06.2025
Akran Zorbalığını Önlemek
Barış AYTAÇ 28.05.2025
Dijital Dünya ve Etkileri
Pelin BAYIN 26.05.2025