Toksik insan ne demek? Toksik insan özellikleri neler?

Toksik insan ne demek? Muhtemelen "toksik insan" olarak tanımlanan birilerinden bahsedildiğini duymuşsunuzdur. Ama bu gerçekte ne anlama geliyor? Zehirli bir kişi, çevresindekileri olumsuz etkileyebilecek belirli davranışlar sergileyen kişidir. Etrafındakilere zarar verici ve yıpratıcı bir şekilde davranabilir. Toksik insanların davranışları, sözleri ve enerjileri, farkında olsunlar ya da olmasınlar, diğerlerini olumsuz etkileyebilir.
Örneğin, psikolojik manipülasyon, narsisizm, kişisel sınırlara saygısızlık, sürekli eleştiri ve kendini üstün gösterme eğilimi gibi davranışlar sergileyebilir. Hayatınızın bir noktasında, bu tür özelliklere sahip biriyle karşılaşabilirsiniz. Belki de bir iş arkadaşı, sevgili, kardeş ya da hatta bir ebeveyn olabilir. Bu kişiyle ilişkiniz ne kadar yakınsa, onların davranışlarının ve eylemlerinin ne kadar sağlıksız olduğunu fark etmek o kadar zor olabilir. Bu makalede, toksik davranışların belirtilerini ve bu zorlu ilişkilerle nasıl başa çıkabileceğinizi birlikte keşfedeceğiz.
Toksik insan özellikleri Toksik insanlar, çeşitli özelliklerle karşımıza çıkabilir ve davranışları hem bizim iyi hissetmemizi hem de ilişkilerimizi olumsuz yönde etkileyebilir. İnsanların karmaşık varlıklar olduğunu ve toksik davranışların farklı biçimlerde ve şiddette sergilenebileceğini unutmamak önemli. Ancak, sıklıkla karşılaşılan özellikler şöyle: yargılayıcı ihtiyaç sahibi, beklenti içinde kaba dürüst olmayan inkârcı narsist kontrol edici hesaplayıcı sözlü veya fiziksel olarak şiddete meyilli duygusal olarak tutarsız Toksik insan davranışları nelerdir? Bu davranışları tanımak, hayatınızdaki toksik insanları belirlemenize yardımcı olabilir. Unutmayın, toksik insanlar, işlevselliği bozan bazı savunma mekanizmalarının karmaşık bir kombosudur. Bir insanın stres ve üzüntüyü işleme kabiliyetinin yetersizliği, zaman zaman başkalarına karşı toksik davranışlara dönüşebilir. 1) Manipülasyon: Toksik insanların bir kısmı manipülatörler, kendi çıkarları doğrultusunda başkalarını etkileme ve kontrol etme konusunda çekince hissetmeyen kişilerden oluşur. Dürüst olmamanın, toksik davranışlara sahip birçok kişinin temel özelliği olduğunu söyleyebiliriz. Kendi çıkarları için sizinle yalan konuşabilir veya bir duruma aşırı tepki göstererek durumu manipüle etmek isteyebilirler. Duygusal manipülasyon, karşısındakini suçlu hissettirme veya gasligthing gibi yöntemler kullanarak sizi kendinizden şüphe etmeye itebilir ve sonunda onların iradelerine boyun eğmeye başlayabilirsiniz.
Kendinden şüphe etmene neden olan 16 gaslighting cümlesi 2) Sürekli eleştirme: Toksik insanların bir kısmı da sürekli olarak başkalarını eleştiren ve küçümseyen kişilerdir. Hatalarınıza, eksikliklerinize veya zayıf yanlarınıza odaklanarak özgüveninizi ve benlik saygınızı aşındırabilirler. Bunları yapma sebebi genellikle başkalarını aşağı çekmek veya kendilerini daha iyi hissetmek, daha fazla dikkat çekmek gibi niyetlerden kaynaklanır. Görünüşünüzü, hareketlerinizi ve kararlarınızı eleştirebilirler, bu durum sizi ne kadar incittiğinin umurlarında olmayabilir. Kendi davranışlarını üzerinde nadiren düşünür, ama başkalarını eleştirmek için fırsat kollamakta acele ederler. 🏁 Özellikle toksik yöneticiler bu konuda insanın psikolojisini olumsuz etkileyebilir. Bu tür davranışlarla karşılaştığınızda, kendinizi düşük hissetmek yerine, bu tür zehirli etkileşimlerin farkında olmak önemlidir. 3) Drama yaratma, abartma: Drama eğilimli insanlar, ilişkilerinde çatışma ve drama yaratmayı veya tansiyonu tırmandırmayı severler. Durumları abartabilir, kendilerini kurbanmış gibi sunabilir veya her şeyi kendileriyle ilgili hale getirerek dikkat çekmeye çalışabilirler. Toksik bir belirti olarak bunu fark etmek genellikle zaman alır çünkü içgüdüsel olarak problemlerini ifade eden birine empati yapma eğilimindesinizdir. Ancak, sürekli ve yersiz bir mağdur zihniyeti, sizden acıma bekleme ve ilgi çekmeye çalışan toksik kişilerde yaygındır. Gerçek bir sorun yoksa, sadece sempati ve destek çekmek için bir sorun üretebilirler. Burada en belirgin detay, tüm dramanın arkasından şefkatiniz takdir edilmez ve karşılıksız kalır; bu kişi problemlerinizi küçümser veya tamamen görmezden gelir.
Karpman drama üçgeni | İlişkilerde kısır döngüden kaçınmak 4) Enerji emici olma: Enerji vampirleri, sürekli şikayetleri, negatiflikleri ve çözülmemiş kişisel sorunları yoluyla duygusal ve zihinsel enerjinizi tüketirler. Onların yanında olmak, duygusal olarak tükenmiş ve enerjisi boşalmış hissettirebilir. Burada onları toksik yapan şey görmek istedikleri ilgiyi ve dikkati bu şekilde sizi yorarak sizden alıyor olmalarıdır.
Duygusal vampirler | Enerji emici insan tipleri 5) Kıskançlık yapma ve Rakip hissetme: Toksik insanlar yoğun bir kıskançlık duygusu ve başkalarını geçme ihtiyacı tarafından yönlendirilirler. Dürtüsel olarak sürekli çevresindekilerle kendilerini kıyaslar ve başkalarının başarısını baltalamak için pasif-agresif davranışlarda bulunabilirler. Kısacası minik sabotajcılara dönüşebilirler. Örneğin, toksik özelliklere sahip bir insan bazen yanlış bir şey söylediğinde veya yaptığında bunu kabul etmeyi reddedebilir. Kendi davranışlarının sorumluluğunu almayabilir veya özür dileme gereği duymayabilir. Bir şekilde suçu size atmanın bir yolunu bulabilir veya saldırgan davranışlarını savunmaya çalışabilirler. 🚨Genellikle toksik ve istirmarcı ilişkilerde bu davranış çok belirgindir. İstismarcı kişi karşısındaki kurbanı, onu tahrik ettiği veya istismarı haklı çıkaracak bir şey yaptığı suçlaması ile bastırmaya çalışacaktır. 6) Başkalarının sınırlarını ihlal etme: Kişisel sınırları, fiziksel ve duygusal olarak görmezden gelen bu toksik insanlar sürekli olarak alanınıza müdahale edebilir veya duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı önemsemeyebilirler. Toksik insanlar sınırların ne olduğunu bilmeyi geçtik, sınırlara saygı duymazlar. Sağlıklı ve makul bir sınır koyduğunuzda, üzerinden tüm ağırlıklarıyla geçerler. Sınırınız ihlal edildiğinde üzülürseniz, bunu sizin "fazla hassas" veya "aşırı ketum" olmanızdan kaynaklandığını bile iddia edebilirler.
Birine mesafe koymak bazen en sağlıklı ve işlevsel olandır! İnsan neden toksik olur ? Bir insanda toksik özellik ve toksik davranışlara sebep olan şeyler neler? İnsan neden ve nasıl toksik birisine dönüşür? İnsanların neden toksik davranışlarda bulunduğunu anlamak karmaşık bir mesele, çünkü nedenler kişiden kişiye değişiklik gösterebiliyor. Psikolojik sorunlar Kişilik, bireyler arasındaki farklılıkları açıklamak için kullanılan bir kavram ve bireyin sürekli ve tutarlı davranışlarına dayanarak tanımlanıyor. Bu farklılıkları yaratabilecek birçok pozitif ve negatif (karanlık) kişilik özellikleri bulunmakta. Bu bağlamda, toksik insanların kişilik özellikleri negatif anlamda ağır basıyor diyebiliriz. İnsanın kişilik özelliklerinin negatif taraflarının ortaya çıktığı durumlarda anksiyete, depresyon, bipolar, borderline vb. kişilik bozuklukları gibi altta yatan psikolojik sorunlardan bahsedilebilir. Kişi kendi duygusal mücadeleleriyle başa çıkmak için toksik davranışlarda bulunur. Örneğin, empati eksikliği veya güç ve kontrol isteği gibi motivasyonlar, tıpkı narsisistik kişilik bozukluğu olan kişilerde olduğu gibi başkalarını manipüle etmek ve üstünlük hissini yaşamak için toksik davranışlara neden olabilir.
Özellikle ani öfke patlamaları, övgü ihtiyacı, irritabilite ve büyüklük duygusu gibi semptomlar yaşadığınızı farkettiyseniz bir profesyonelden destek almak en iyi seçenek olacaktır. Çevresel faktörler Sadece genetik veya karakter yapısı gibi faktörler kişilik üzerinde etkili değildir. Çevresel faktörler de rol oynayabilir. Çocukluk döneminde yaşanan travmalar, istismar veya ihmal edilen çocuklar, sağlıklı başa çıkma stratejileri veya sınırlar öğrenemediklerinden, yetişkinliklerinde zehirli davranışlar sergileme olasılıkları yüksektir.
Çocukluk Travmaları Yetişkinlikte Bizi Nasıl Etkiler? + her insan bazen biraz toksik olabilir! "Çok toksik bir insan" diye çağırdığımız insanların çoğunun özünde nazik insanlar olduklarını düşünüyorum. Hepimizin zaman zaman toksikleşebilmesi bence insanın bu aciz tarafını gözler önüne sürüyor. Toksik insanlar karanlık tarafına yenik düşerek onları seven insanları uzaklaştıran olumsuz davranışlar sergileyebiliyorlar. Çünkü yukarıda saydığımız toksik davranışlar, mutlu ve kendine güvenen bir insanın göstergesi değil, genellikle acı çeken ve negatifliğini gizlemeye çalışan bir insanın göstergesidir. Yoğun ve derinden hissettikleri yalnızlıkları, bastırılmış öfkeleri, narsistik yaraları, vb. insanlara bağımlı ancak onları kendinden uzaklaştıran etkileşimlere neden oluyor olabilir. Böylelikle sevilmeye değer olmadıkları yönündeki öz-algılarını doğrularlar. İşte bu kırılganlık, toksik bireyin sert, dikenli ve toksik bir dış cephe ile korumaya çalıştığı şey yani birer psikolojik savunma mekanizması tezahürüdür.
Toksik davranışların arkasında bir neden olması, olumsuz etkisini azaltmaz. Bazı nedenler toksik bireyin doğrudan kontrolü altında olmasa da, davranışlarını yönetmek hala onların sorumluluğundadır. Çözümün bir parçası olabilirsiniz, ama onları düzeltme görevini kendinize yüklememek kritik önem taşır. Toksik insanlar çevresindekileri nasıl etkiler? Zehirli insanlarla başa çıkmak zorlayıcı olabilir fakat doğru bilgiye ve pratiğe sahip olarak kendinizi koruyabilir ve onların negatif girdabına çekilmenizi engelleyebilirsiniz. Toksik insanlarla ilişki kurmanın ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri iyi biliniyor. Toksik davranışların adresindeki kişi maruz kaldığı duygusal stres veya travma sonucunda anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi sorunlar geliştirebilmekte. Toksik insana maruz kalan kişiler, benlik algısı, öz-değer ve öz-saygı algılarında olumsuz hissetmeye başlayabilir. Bu da düşük özgüvene ve kendinden emin olamamaya yol açabilir.
Toksik insanların değişeceğine dair bir garanti olmadığını anlamak önemlidir çünkü toksiklik içeren bu davranışlar genellikle kişiliklerinin derinlerine kök salmıştır. Bu davranışlar, özellikle toksik ebeveynler tarafından büyütülürken hayatta kalma becerileri olarak gelişmiş olabilir. Bu durumda insanın değiştirmesi zor olan çok katı davranış kalıpları olabilir. Zor bir insan olmak ile toksik insan olmak arasındaki fark nedir? Hepimizin kişilikleri bazı zorlayıcı özelliklerle dolu. Hatta hepimiz ara sıra toksik olabiliriz. Fakat genellikle anlaşmazlıklar iletişimle düzeltilebilirken, toksiklik süreklidir ve ciddi şekilde iyi hissetme halinize zarar verir. Yani iletişim ve ilerleme kaydedemediğiniz kısır döngüsel sorunlu ilişkiler toksik davranışların varlığına işaret. Toksik insanlara karşı mesafemi nasıl belirlerim? Kendi değerinizi her zaman ön planda tutun, sınırlarınızı net ve tutarlı bir şekilde belirleyin ve gerekirse psikolojik veya duygusal yardım istemekten çekinmeyin. Toksik ilişkiyi ne zaman sonlandırmalı? Eğer etkileşimler iyileşme göstermiyorsa ve size zarar vermeye devam ediyorsa, ilişkiyi yeniden değerlendirmenin zamanı gelmiş olabilir.(kaynak:wengood.com)
Yayınlanma: 31.08.2024 14:35
Son Güncelleme: 31.08.2024 15:06

Bunları da sevebilirsiniz...
Tükenmişlik çok uzun süre fiziksel, duygusal ve ruhsal bitkinlik halini ifade etmektedir. Daha çok işle ilgili olsa da farklı konularda da kendisini gösterebilir ve sağlığı olumsuz etkileyebilir. Uzun süreli stres hissettiğinizde tükenmişlik ortaya çıkabilmekle birlikte, bu durum herkesin başına hayatının bir dönemde gelebilmektedir.Stresten kaynaklı olsa da tükenmişlik stres ile aynı anlamı taşımamaktadır. Tükenmişlik daha çok bir süre birikmiş olan stresin bir sonucu olarak deneyimlenir. Tükenmişliği bu nedenle stresin daha büyüğü ve var olmak için strese ihtiyaç duyan bir durum olarak düşünebilirsiniz. Stres geçicidir, stres faktörü ortadan kalktığında veya durumla baş edildiğinde problem ortadan kalkar. Tükenmişlik ise daha uzun süreli olabilir, stres sona erse de devam edebilir. Tükenmişlik üretkenliğinizi engeller, umutsuzluğa neden olur. Duygusal olarak daha tükenmiş olup neşe veya tatmin duygusunu deneyimleyemezsiniz. Ancak stres daha çok kaygı ve sinirlilik duyguları ile deneyimlenmektedir. Fiziksel olarak da etkileri farklı olabilmektedir. Stres daha çok kas ağrısı, baş ağrısı ve sindirim sorunlarına neden olabilirken tükenmişlik kronik yorgunluk, bağışıklık sisteminde zayıflama veya kardiyovasküler hastalık gibi problemlerle karşılaşmaya neden olmaktadır.Tükenmişlik Sendromunun Belirtileri Nelerdir?Tükenmişlik sendromu zamanla ve aşama aşama ilerleyen bir süreçtir. Tükenmişlik sendromunun belirtileri stres, depresyon veya kaygı ile karıştırılabileceğinden fark edilmeyebilir ve ele alınamayabilir. Belirtileri tanımak için aşağıdaki kriterler size yardımcı olabilir:Fiziksel Belirtiler:Çoğu zaman yorgun veya bitkin hissetmekTekrarlayan uykusuzluk ve uyku bozukluklarıSık sık baş ağrısıKas veya eklem ağrısıMide bulantısı veya iştahsızlık gibi sorunlarBağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle sık sık hastalanmaYüksek tansiyonNefes alma sorunlarıDuygusal Belirtiler:Çaresiz, sıkışmış hissetmekKendinden şüphe duyma, başarısız veya değersiz hissetmeDünyada kopuk ve yalnız hissetmekBunalmış hissetmekMotivasyon eksikliği hissetmek, alaycı/olumsuz bir bakış açısına sahip olmakTatmin ve başarı duygusunun eksikliğiİlgi ve zevk kaybıSürekli korku, endişe ve kaygı duygularıDavranışsal Belirtileri:Erteleme ve bir şeyleri tamamlamanın daha uzun sürmesiKonsantrasyon zorluğuİnsanlardan, sorumluluklardan vb. uzaklaşmak ve izole olmakBaşa çıkmak için yiyeceğe, maddeye veya alkole bağımlı olmakSinirli ve çabuk sinirlenen, patlamaya meyilli ve hayal kırıklıklarını başkalarından çıkaranArtan geç kalma, işe geç kalma ve/veya daha yüksek devamsızlıkTükenmişlik Sendromunun Aşamaları:Tükenmişlik sendromu birden ortaya çıkmamakta, yavaş yavaş ilerlemektedir. İki psikolog Freudenberger ve Gail North başlangıçta tükenmişliğin gelişimini 12 aşamalı bir modelde özetlemiş olsalar da basitleştirilmiş 5 aşamalı bir model artık günümüzde araştırmalarda yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır:Balayı Evresi: Yeni bir işe, göreve veya role başlarken yüksek enerji ve coşku hissedebilirsiniz. Bu aşamada iyimser olmak daha kolaydır. İşe olan bağlılık, heyecan ve kendinizi kanıtlama isteği bazen daha fazla sorumluluk üstlenmeye ve daha fazla çalışmaya yol açabilir. Uykusuzluk, stres önemsiz görünebilir.Stresin Başlangıcı: Balayı aşaması azaldıkça bazı günler daha zorlu gelmeye başlar. İş hala ödüllendirici gelir ancak stres kendini göstermeye başlar. İyimserliğinizin üretkenliğinizin azaldığını fark edebilirsiniz. Bununla birlikte yorgunluk, sinirlilik, kaygı , odaklanmayı daha kolay kaybetme, iştahta değişiklikler, uyku sorunları ve baş ağrısı gibi hoş olmayan stres semptomlarını da fark edebilirsiniz . Bazı stresler sizi motive etmek ve harekete geçirmek için iyi olsa da, yönetmek için negatif başa çıkma stratejilerine başvuruyorsanız ve kendi ihtiyaçlarınızı ihmal etmeye başlarsanız, bu aşama bir sonrakine yol açabilir.Kronik Stres: Stres kalıcı hale gelir. Küçük şeylere öfkelenebilir, sürekli yorgun hissedebilir ve daha sık hastalanabilirsiniz. Kronik stres, ilgisizlik, kızgınlık, alaycılık ve güçsüzlük duygularına yol açabilir. Sosyal ilişkilerden uzaklaşabilirsiniz. Sorunu inkar edebilir ve tükenmişliğe doğru ilerleme görülebilir.Tükenmişlik: Tükenmişlik belirtileri kritik hale geldiğinde bu gerçekleşir. İş ve yaşam sorumlulukları ile başa çıkmak ve içinde bulunduğunuz koşullardan bir çıkış yolu bulmak daha zordur. Fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak bitkinlik hissedebilirsiniz. Hayata veya işe karşı giderek daha fazla karamsar olabilirsiniz. Boşluk hissi, kendinden şüphe etme ve başkalarından izole olma isteği artabilir. Fiziksel belirtileriniz de yoğunlaşabilir veya artabilir. Çevrenizdeki insanlar davranışlarınızda değişiklikler fark edebilir. Bu aşamada gerekli değişiklikleri yapmazsanız, belirtiler devam ettikçe iyileşmeniz daha da zor olabilir.Alışkanlık Halindeki Tükenmişlik: Tedavi edilmezse tükenmişlik belirtileri hayatınıza yerleşebilir. Kronik üzüntü veya depresyon gibi önemli ve devam eden zihinsel, fiziksel ve duygusal sorunlar yaşarsınız. Yaşadığınız kronik zihinsel ve fiziksel yorgunluk, çalışmayı ve kendinizi toparlamayı bırakmanıza neden olabilir. Bir uzmandan destek alma ihtiyacı meydana gelebilir.Tükenmişliğin Nedenleri Nelerdir?Olumsuz duygu, düşünceler ve davranışlar stresin şiddetlenmesine neden olabilir ve bu da tükenmişliğe yol açabilir. Olumsuz içsel konuşma, gerçek dışı beklentiler ve mükemmeliyetçilik, sürekli bir baskı hissi yaratarak ve öz saygıyı zayıflatarak tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Yalnızlık ve sosyal bağlantı eksikliği umutsuzluğa ve yorgunluğa neden olabilir. Duygusal destek sunabilen aile üyelerinden, arkadaşlardan uzak kalmak tükenmişliğin tetiklenmesine ve sürmesine neden olabilir. Güçlü bir destek sistemi ise tükenmişliğe karşı koruyucu bir rol oynamada önemlidir. Yanı sıra gergin ilişkiler de tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Diğerlerinin ihtiyaçlarını düşünürken kendi ihtiyaçlarını göz ardı etmek bir süre sonra yorgunluğa ve zamanla tükenmişliğe yol açabilir.İş yerinde mutsuz hissetmek kronik strese yol açabilmektedir. Aynı zamanda amaç eksikliği yaşamak, desteklenmediği ve değer görmediği düşüncesine sahip olmak tükenmişliğe neden olabilir.Sevdiğiniz birinin ardından üzüntü yaşamanız normaldir. Yas sürecinin depresyon, kendini suçlama veya kronik strese dönüşmesi duygusal ve fiziksel olarak yorucu olabilir ve tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Kronik bir hastalıkla mücadele etmek umutsuz ve stresli hissetmeye yol açabilir. Bu sebeple kişinin tükenmişlik sendromuna yakalanma ihtimali vardır.Tükenmişlik Sendromu İle Mücadele EtmekTükenmişlikle mücadele etmek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz:Kendinize zaman ayırın, egzersiz, meditasyon, doğada yürüyüşe çıkmak gibi aktivitelere yönelebilirsiniz.Sınırlarınızı belirleyerek üstesinden gelemeyeceğiniz görevleri başkasına devredin veya hayır diyebilin. Gerçekçi hedefler belirlemek ve iş yükünüzü önceliklendirmek önemlidir.Biri ile nasıl hissettiğinizi konuşmak bazen iyi gelebilir. Bu nedenle sevdiklerinizle iletişim halinde olun.Yeterince uyumak, dengeli beslenmek, alkol ve kafeini sınırlamak gibi sağlıklı alışkanlıklar kazanmak ktükenmişliği önlemenize yardımcı olabilir.Tükenmişlik sendromu ile baş etmek için terapi desteği almak yardımcı olabilir. Psikolog ile sorunlarınızı konuşabilir ve üzerinde çalışabilirsiniz. Yazıyı Oku
Uzman: Pelin KABARYayınlanma: 03.03.2025
Sıkça partneriniz tarafından aşağılandığınızı hissediyor musunuz? Peki ya desteklenmediğinizi, değersizleştirildiğinizi hissediyor musunuz? Uyarı işaretlerini fark edip toksik ilişki içinde olup olmadığınızı anlamaya ne dersiniz? Duygusal, zihinsel ya da fiziksel olarak kendinizi koruyabilmek, toksik ilişkiyi fark edebilmek için gelin önce “toksik ilişki”nin ne olduğuna bakalım.Toksik ilişki, güven hissedemediğiniz, sıkışmışlık, ilişkinin istikrarsızlığı sebebi ile bunalmışlık hissettiğiniz bir ilişki türüdür. İlk kez 1996 yılında Lillian Glass tarafından “Toxic People” kitabında kullanılan bu kelime günümüzde de karşımıza çıkmaya devam etmektedir. Sağlıklı bir ilişki yaşayabilmek için bu kavramı anlayabilmek önem taşımaktadır. Toksik ilişkinin özellikleri içerisinde genellikle şunlar yer alır:Sıklıkla değersizlik hissine rastlanabilir. İlişkide aldığınızdan daha fazla veren kişi olmak değersiz hissetmenize yol açabilir.Sıkça eleştirildiğinizi ve suçlandığınızı fark edebilirsiniz. Karşı tarafın hatası olduğunu düşünürken okların tarafınıza çevrildiğini ve suçlandığınızı görebilirsiniz.Güvensizlik hissi yaşayabilirsiniz.Karşı tarafı mutlu etmek için çabalasanız da mutlu edemediğinizi görebilirsiniz.İletişim sorunları sıklıkla yaşanabilir ve çiftler birbirini sıkça yanlış anlayabilir. Sürekli kavga çıkacağı ile ilgili tetikte hissedebilirsiniz ve kaçmak için çaba gösterirsiniz.Saygısızlık görebilir ve ihtiyaçlarınızın karşılanmadığını fark edebilirsiniz.Özgüveninizin zamanla zedelendiğini hissedebilirsiniz.Toksik İlişkiler Sadece Romantik İlişki ile Mi Sınırlıdır?Toksik ilişkiden bahsedildiğinde aklınıza öncelikle romantik ilişkiler gelebilir. Ancak toksik ilişki arkadaşlıklar, aile ilişkileri ya da iş ilişkileri gibi pek çok ilişkide kendisini gösterebilir. Örneğin toksik bir arkadaş sürekli sizi aşağılayabilir, sizi kendi çıkarları için kullanabilir. Aile üyelerinden birisi sizi manipüle edebilir. İster partnerinizle, ister aile üyenizle, ister arkadaşınızla ya da meslektaşınızla olsun, toksik bir ilişkiyi tespit etmek olumsuz etkileri ile baş edebilmek için oldukça önemlidir.Toksik Bir İlişki İçinde Olabilir Misiniz?Toksik bir ilişkide olup olmadığınızı anlamak için öz değerlendirme yapmanız ve duygularınızı fark etmeniz gerekmektedir. Örneğin iletişim sonrası bitkin, aşağılanmış hissedip hissetmediğinizi takip edebilirsiniz. Gerçek kendinizi ortaya ne kadar koyabildiğinizi düşünebilirsiniz. Bir şeylerin ters gittiğini düşünüyorsanız “Bu ilişkide saygı görüyor muyum, duygularımı ne kadar ifade ediyorum ve duygularımı ve düşüncelerimi ilişkimde bastırmalıymışım gibi düşünüyor muyum?” sorularına cevap aramak da size yardımcı olabilir.Zehirli ve Sağlıklı Bir İlişkiyi Birbirinden Nasıl Ayırt Edebiliriz?Bir ilişkinin toksik mi sağlıklı mı olup olmadığını ayırt ederken ilişkide hangi davranışların sık sergilendiğini inceleyebilirsiniz. Sağlıklı bir ilişkide özgürlük, aidiyet hissetme, özerklik, sınırlara saygı, birbirinin ve kendinin ihtiyacını gözetme gibi konularda özen gösterilmesi gerekir. Ancak toksik bir ilişkide bunlar eksiktir. Bu konuların yanı sıra toksik bir ilişki ile sağlıklı bir ilişkiyi ayırt etmenize yardımcı olan diğer ipuçları şunlar olabilir:Toksik bir ilişkide güvensiz hissederken sağlıklı bir ilişkide güven hissedersiniz.Toksik bir ilişkide kıskançlık sıklıkla görülürken sağlıklı bir ilişkide sevgi dolu hissedersiniz.Toksik bir ilişkide bencillikle sıklıkla karşılaşırken sağlıklı bir ilişkide ihtiyaçların karşılandığını hissedersiniz.Toksik bir ilişkide saygısızlık sıklıkla görülürken sağlıklı bir ilişkide saygı vardır.Toksik bir ilişki taciz edici iken sağlıklı bir ilişki şefkat doludur.Toksik Bir İlişkinin Olumsuz Etkileri Nelerdir?Toksik ilişkiler hem fiziksel hem ruhsal sağlığımızı olumsuz etkileyebilir. İlişki içinde genellikle mutsuz hissetmeye yol açar. Toksik bir ilişki diğerleriyle ilişkinizi de olumsuz etkleyerek sevdiklerimizden bizi uzaklaştırabilir ve yalnız hissetmenize yol açabilir. Hem yalnızlaşmak hem de toksik bir ilişki yeme sorunlarına, bağışıklık sistemi sorunlarına, iştah problemlerine ve depresif hissetmeye yol açabilir. Daha öfkeli ve mutsuz birine dönüştüğünüzü fark edebilirsiniz. Toksik ilişkinin getirdiği kaygı ve stres ile baş etmek için sağlıksız baş etme yollarının denendiği de gözlemlenmektedir. Zamanla kendinize bakış açınızda negatif değişimler görülebilir ve özgüveniniz ile öz saygınız olumsuz etkilenebilir. Duygusal yeme ile alkol ve madde kullanım bozuklukları bu sağlıksız baş etme yollar arasındadır.Toksik İlişkiler Neden Sürdürülür?Kendinizle olan ilişkiniz sizi toksik ilişkide kalmaya mecbur bırakıyor olabilir. Düşük öz saygı ve öz sevgi toksik ilişkiye bağlılığınızı korumaya neden olabilir. “Ya benim hakkımda dedikleri doğruysa?” ya da “Beni başka kimse sevmez ki!” gibi zihninizden geçen bu düşünceler toksik ilişkiyi sonlandırmaya engel olabilir. Bu kaygı ve korku hissettirici düşünceler ilişkinin devam etmesine neden olabilir. Ebeveynlerimizle olan ilişkimiz veya ebeveynlerimizin birbirleri ile olan ilişkilerinden öğrendiklerimiz de yanlış bir ilişki dinamiği öğrenmemize ve yetişkin bir birey olarak toksik bir ilişkide bulunmamızın sebebi olabilir. Eğer mağdur taraf partneri tarafından tehdide maruz kalıyorsa, ilişkiyi sonlandırdığında fiziksel, maddi gibi açılardan zarar göreceğinden endişe duyuyorsa ilişkiyi sonlandırmaktan kaygı duyabilir.Toksik Bir İlişkideyseniz Ne Yapabilirsiniz?Toksik bir ilişki içinde olduğunuzu düşünüyorsanız öncelikle değişimin mümkün olduğunu unutmayın. Bu konu ile ilgili güvendiğiniz bir kişi ile konuşabilirsiniz. Partnerinizle bu konuyu değerlendirebilir, birlikte değişim için çaba göstermeye karar verdiğinizde çift terapisine başvurabilirsiniz. Yıkıcı tartışmalar yerine yapıcı tartışmalar yapabilir ve duygu ve düşüncelerinizi ifade ederken “ben dili”nden yararlanabilirsiniz. Maalesef her birey değişime açık olmayabilir ve sorunları kabul etmeyebilir. Zihinsel ve bedensel sağlığınıza öncelik vererek kendinizi korumaya hakkınız var ve bunu mümkün olduğunda çatışmaya girmeden sağlıklı sınırlar koyarak ve kendinize güvenerek yapabilirsiniz.Toksik ilişkileri zamanında fark etmek ve ele almak kendinizi koruyabilmeniz için önem taşır. İlişkinizin toksik bir ilişki olup olmadığından emin değilseniz veya baş etmek için desteğe ihtiyacınız varsa bireysel terapi desteği alabilirsiniz. Terapi desteği sayesinde kendinizi daha iyi tanımayabilir, özgüveninizi kazanabilir, sınır koymayı öğrenebilir ve toksik ilişkinin olumsuz etkilerinden kendinizi korumayı başarabilirsiniz.Klinik Psikolog Pelin KABAR Yazıyı Oku
Uzman: Pelin KABARYayınlanma: 17.02.2025
Bir yerinizi incittiğinizde, yaranızı temizleyip bantla sarmaz mısınız? O zaman, duygusal anlamda acı çektiğinizde de aynı şeyi neden yapmayasınız?Öz Şefkat Nedir?" Öz şefkat bir kabul etme şeklidir. Kabul etmek genel olarak deneyimlediğimiz şeyleri (bir düşünceyi ya da duyguyu) ima eder. Öz şefkat doğrudan bunları yaşayan benliğimizi kabul etme anlamına gelir. Acı çekme sürecinde kendimizi kabul etmemizdir.""Şefkat, yüreğin bir başkasının ıstırabına titreyerek yanıt vermesi ve bu ıstırabın hafifletilmesini istemesidir. Istırap çekerken kendimize yardım etmek istediğimizde deneyimlediğimiz duygu ise öz şefkattir."Öz şefkatin 3 anahtar özelliğiKendine iyi davranmakİnsanların ortak halleri olduğunu bilmekFarkındalıkKendine İyi DavranmakKendine iyi davranmak, bireyin kendisine karşı yargılayıcı olmasının tam tersidir. Kişinin kendi kusur ve eksiklerine karşı hoşgörülü olmasını içerir. Kendine iyi davranmak, öz eleştiri yerine kendini anlama ve destekleme yaklaşımını benimsemek demektir.İnsanların Ortak Halleri Olduğunu Bilmek“Deneyimlerimizi başkaları da paylaşır. İnsan deneyimlerinin ortak olduğunu anlamak, kişinin yalnızlık ve tecrit edilmişlik duygusundan kurtulmasını sağlar.”Hayatta başımıza talihsiz bir olay geldiğinde, sıklıkla bu acının yalnızca bizi bulduğunu ve sadece bizim bu kadar derin bir şekilde hissettiğimizi düşünme eğilimindeyiz. Bu durum, diğer insanların da benzer zorluklar yaşadığı gerçeğini göz ardı etmemize neden olabilir. Başkalarının da benzer mücadelelerden geçtiğini bilmek, kendimizi yalnız ve dışlanmış hissetme duygusunun hafiflemesine yardımcı olur.Farkındalık“Acı, algılamayı sınırlar. Bilinçli farkındalık ise ne vakit acı çektiğimizi, ne vakit kendimizi eleştirdiğimizi ve ne vakit kendimizi tecrit ettiğimizi fark etmemizi sağlar ve bize bir çıkış yolu gösterir.”Farkındalık, öz şefkatin temel unsurlarından biridir ve kişinin duygusal deneyimlerini yargılamadan fark etmesini sağlar. Öz şefkatte bilinçli farkındalık, kişinin acı çektiğini, kendine yönelik eleştirilerde bulunduğunu veya kendini yalnız hissettiğini fark etmesine yardımcı olur. Bu farkındalık, bireyin zorlayıcı duygularla yüzleşmesine ve onları kabullenmesine olanak tanır.Öz şefkat pratiği: Bir arkadaşına nasıl davranırsın?❤️🫂Hayatınızda hiç başkalarına gösterdiğiniz anlayışı ve sevgiyi kendinize göstermediğinizi fark ettiniz mi? Çoğu zaman sevdiklerimize karşı yumuşak, destekleyici ve sevgi dolu olabilirken, kendimize daha eleştirel ve sert olabiliyoruz. Bu alıştırma, bu farkı görmenize ve kendinize daha nazik davranmayı öğrenmenize yardımcı olacak.İhtiyacınız olanlar bir kağıt ve kalem 📃✏️1. Başkalarına Nasıl Davrandığınızı DüşününÖnce şunu hayal edin: Çok yakın bir arkadaşınız kötü bir dönemden geçiyor, kendini çok çaresiz hissediyor. Bu durumda ona nasıl davranırsınız?Ona neler söylersiniz?Ses tonunuz nasıl olur?Onu nasıl rahatlatmaya çalışırsınız?Bunları kısa bir şekilde yazın.2. Kendinize Nasıl Davrandığınızı DüşününŞimdi sıra sizde. Siz kötü bir dönemden geçerken, kendinizi başarısız, yalnız ya da üzgün hissettiğinizde, kendinize nasıl davranıyorsunuz?Kendinize neler söylüyorsunuz?İç sesinizin tonu nasıl?Kendinize karşı sert mi yoksa destekleyici misiniz?3. Farkları KeşfedinYazdıklarınızı karşılaştırın. Arkadaşınıza ve kendinize nasıl davrandığınız arasında bir fark var mı? Eğer bir fark görüyorsanız, neden böyle olduğunu düşünün. Kendi kendinize sert davranmanıza neden olan korkular, düşünceler veya alışkanlıklar neler olabilir?4. Kendinize Bir Arkadaş Gibi Davransaydınız…Kendinizi kötü hissettiğinizde, kendinize tıpkı yakın bir arkadaşınıza davrandığınız gibi davransaydınız, hayatınızda ne değişirdi? Bu sizin için nasıl bir fark yaratırdı? Bu düşüncelerinizi de yazın.Belki de bugünden itibaren, zorlandığınızda kendinize şu soruyu sorabilirsiniz:"Şu an bir arkadaşım bu durumda olsaydı, ona nasıl davranırdım?"Sonra aynı nazikliği kendinize göstermeyi deneyin.İlk başta garip gelse de, kendimize daha nazik ve anlayışlı yaklaşmak, zihinsel ve duygusal sağlığımız için büyük bir fark yaratabilir. Öz şefkat, kişinin kendi acısını fark edip ona sevgiyle yaklaşmasını, kendini yargılamaktan çok anlamaya çalışmasını içerir. Kendimize karşı daha şefkatli olduğumuzda, daha güçlü ve dayanıklı hissederiz, zorluklar karşısında daha hızlı toparlanabiliriz. Ancak birçok kişi, kendine şefkat göstermek yerine kendini acımasızca eleştirir, hataları için kendini suçlar ve yaşadığı zorluklar karşısında kendini yalnız hisseder. Oysa, öz şefkat geliştirmek yalnızca bireyin kendisiyle olan ilişkisini değil, genel yaşam kalitesini de olumlu yönde etkileyen bir beceridir. Öz şefkatin en önemli yönlerinden biri, kendimize bir dost gibi yaklaşmayı öğrenmektir. Zor bir dönemden geçerken, bir arkadaşımıza karşı nasıl anlayışlı ve destekleyici oluyorsak, kendimize de aynı şekilde davranmalıyız. Ancak çoğu zaman, kendimizi desteklemek yerine sert eleştirilerle yargılarız. “Neden daha iyi yapamadım?” veya “Herkes başarıyor, ben neden bu kadar zorlanıyorum?” gibi düşünceler zihnimizde yankılanır. Bu tür düşünceler sadece kendimizi daha kötü hissetmemize neden olur. Oysa, zor bir durum yaşadığımızda kendimize nazik ve anlayışlı sözler söylemek, daha sağlıklı bir zihinsel durum geliştirmemize yardımcı olabilir. Öz şefkati günlük hayatımıza dahil etmek için bilinçli farkındalık geliştirmek önemlidir. Kendimizi yargılamadan, yaşadığımız duyguları olduğu gibi kabul etmek ve onlara anlayışla yaklaşmak, öz şefkatin temel taşlarından biridir. Gün içinde kendimizi eleştirdiğimiz anları fark etmek ve bu eleştirileri daha nazik, destekleyici sözlerle değiştirmek iyi bir başlangıç olabilir. Örneğin, zor bir an yaşadığınızda, kendinize içten bir şekilde “Şu an gerçekten zorlanıyorsun ve bu çok normal. Kendine karşı nazik ol” demeyi deneyebilirsiniz. Öz şefkat sadece bireyin kendisi için değil, çevresindeki insanlarla olan ilişkileri için de faydalıdır. Kendine karşı daha anlayışlı olan bireyler, başkalarına karşı da daha empatik ve sabırlı olabilirler. Çünkü kendimize nazik davranmayı öğrendiğimizde, başkalarına da aynı anlayışı gösterebiliriz. Bu da ilişkilerimizde daha fazla samimiyet, bağ ve güven oluşturmamıza yardımcı olur. Unutmayın, kendinize şefkat göstermek bir ayrıcalık değil, bir ihtiyaçtır. Kendinizi yargılamak yerine, kendinize bir dost gibi yaklaşmayı seçin. Çünkü en çok ihtiyacınız olan şey, kendinizle kurduğunuz şefkat dolu bağdır. Öz şefkat geliştirmek zaman alabilir, ancak küçük adımlarla başlamak mümkündür. Bugünden itibaren kendinize şu soruyu sormayı alışkanlık haline getirebilirsiniz: “Şu an bir arkadaşım bu durumda olsaydı, ona nasıl davranırdım?” Sonra aynı nazikliği kendinize göstermeyi deneyin. Kendinize duyduğunuz şefkat arttıkça, hayatın getirdiği zorluklara karşı daha dayanıklı ve huzurlu bir bakış açısı geliştirdiğinizi fark edeceksiniz.Kaynak: Öz Şefkatli Farkındalık - Christopher Germer Yazıyı Oku
Uzman: Bersu DINÇYayınlanma: 16.02.2025