Genç Werther Neler Yaşamış
Gençlik, canlı yaşamının en hareketli dönemi, en yoğun duyguların yaşandığı ve dünyadan tutunacak bir şeyler varlığının kabul veya reddedildiği dönemidir. Kimimiz dine, kimimiz aşka, kimimiz aileye, kimimiz ise işe-çalışmaya tutunuruz. Şanslı olanlarımız birden fazla şeye tutkun olarak yaşayabilenlerdir. Bir yandan ailenizle herhangi bir sorununuz yokken bir yandan da hayatınız boyunca seveceğinizi düşündüğünüz insanla karşılaşmış olmak sizi hayata bağlayan iki sebep olacaktır. Sevdiğiniz insanı kaybetseniz bile aileniz yanınızda olacaktır. İnsan kendine tutunacak bir dal arar yahut ayağını sağlam basacağı bir zemin. İnsan bir şeylerden emin olmak ister. Genç Werther’in ise elinde bir tek aşkı vardı.
Kimilerine göre Goethe kendi yaşamından bazı kesitler sunmuş kitapta, kimilerine göre ise bir başkasının hikayesini anlatmış. Bunun aslında bir önemi yok çünkü kitap basıldıktan sonra toplumda büyük yankı uyandırması ve bazı gençlerin kitabı okuduktan sonra intihara kalkışması-kimilerinin de başarılı olması- kitabın uyandırdığı yankıyı ve ne kadar içimizden birinin öyküsü olduğunu gösteriyor. Peki neydi Genç Werther’i bu kadar içimizden yapan? Tutkun olduğu şeyin peşinden delicesine koşması mı yoksa insana sadece insan olarak bakması mı ya da çocukları sevip insanların mutlu olması gerektiğine inanması mı? Belki de cevap hepsidir. Kitabın henüz başlarında yeni tanıştığı ve bu kadar delicesine aşık olacağını bilmediği Lotte ile beraber ziyaret ettikleri kilisenin yaşlı papazı ve eşiyle olan konuşmalarında Werther’in insanların mutlu olması gerektiğini söylediğini biliyoruz. Toplulukta bulunan papazın eşi karşı çıkıyor ve kişinin beden sağlığının iyi olmamasının mutlu olmasını engellediğini söylüyor. Werther ise -beden-ruh etkileşiminin en yoğun yaşandığı sağlık alanında- kaygılardan uzaklaşmanın, insana iyi gelecek şeyleri yapmanın beden sağlığını da olumlu olarak etkileyeceğini söylüyor. 1700’ lü yıllarda bedeni iyileştirmenin yolunun ruhu iyileştirmekten geçeceğini söylüyor Goethe. Descartes ile beraber zirveye ulaşan dualizm anlayışının emarelerini görmekteyiz. Günümüzde de stresin, kaygının birçok hastalığın semptomu hatta başlangıcı olduğunu biliyoruz. Kaygı bazen sosyal çevremiz tarafından bazen ebeveynlerimiz tarafından -ki anne-baba-çocuk üçgeninde kurulan psikanaliz disiplinini göz ardı etmemek gerekir- bazen de kendi yapmak istediklerimiz ile yaptıklarımızın çatışmasından meydana gelir. Sosyal psikoloji literatüründe bulunan “benlik sunumu” buna güzel bir örnek olacaktır.
Aylar geçiyor ve sevgili Werther’imiz Lotte’a gitgide aşık olmaya başlıyor. Elbette Lotte nişanlı yani Werther’le olmasına imkan yok ama aşık olmamak elde değil. Ailesinden uzakta yaşayan Werther mutluluk bulduğu kır gezintileri ve farklı insanlarla muhabbet etmenin geçiciliğinin farkına varıyor. Elbette bunu açıktan dile getirmiyor ancak her sabah uyanmak istemesi Lotte’la ilgili, her akşam uykuya dalarken aklında Lotte. Tabiri caizse onunla yatıp onunla kalkıyor. Bir insanla geçirilen vaktin, onunla paylaşılan şeylerin güzelliğinin insanı ne denli derinden etkileyebileceğini gösteriyor bize. Başlangıçta saf olan aşkı beraber vakit geçirerek yani bir nevi alışkanlık haline gelerek günden güne artıyor. Her gün beraber geçirilen saatler Werther’in aşkını arttırmaktan başka bir şey yapmıyor. Lotte’un nişanlısının gelmesi ise Werther’in acı günlerinin başlangıcı oluyor daha fazla dayanamayıp gidiyor. Hangimiz sevdiğimiz insanın yanında bir başkasını görmeye tahammül edebiliriz ki? Werther’de edemiyor ve en nefret ettiği devlet işine başlıyor. İnsanın iç yüzünü gösteriyor bize. Tek amaçları yükselmek olan ve yükselmek için her türlü yola başvuran insanı gösteriyor bize. Günümüzde de değişen pek bir şey yok. Herhangi bir kurumsal şirkette yahut devlet dairesinde görebileceğimiz gibi insanlar birbirlerinin arkasından konuşuyor, yükselmek için diğerlerini ezmek gerektiğini düşünüyor. Hassas tabiatlı bir insan için böylesi ahlaksız tutumlar dayanılmazdır. Genç Werther hassas ama güçlü bir yüreğe sahiptir ancak ailesinden ayrı olması -ki genç bir bireyin ailesinden ayrı olması haliyle yaralayıcı bir durumdur- ve kitapta bahsi çok az geçse de babasının olmaması -bu kitapta anlatılan tarihin 150 yıl sonrasında ortaya çıkan psikanalitik kuramın temelini oluşturan baba figürüyle de ele alındığında- Werther’in hayatla mücadele ederken zorlanmasına neden oluyor. Bir dönem prensin yanında kalıyor. Yaşlı papazla iyi anlaşıyor. Lotte’un babasıyla da iyi anlaşıyor. Werther’in tabiatındaki aşırılık ve zaman zaman Lotte’un ayaklarına kapanma isteği korunma ve güvende hissetme ihtiyacından ileri geliyor dersem yanılmam sanırım. Belki Lotte’u annesi yerine belki kaybettiği babasının yerine koydu ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak istedi. Ikincil nesneye yönelebilmesi her ne kadar iyi bir durum olsa da kendi egosunu yıkması ve artık her şeyin ötekiyle ilgili olmasına ne kadar dayabilir ki? Hangimiz görmek istediğimiz ilgi beklediğimiz insandan gelmeyince kötü hissetmeyiz ki?
Kitapta Werther’in kaç yaşında olduğunu bilmiyoruz ama benim zihnimde Werther 19-20 yaşlarında bir delikanlı. Kitabı okuduğum ilk zamanlar onun yaşında değildim ama kitabı okuyup intihar etmek isteyen onlarca genç gibi bende de bu etkiyi bırakmıştı. Lise yıllarında bu kitabı okumanın sakıncalı olduğunu elbette bilmiyordum ve kitabı okumaya başladıktan sonra elimden bırakamayıp bitirinceye kadar okumuştum. Bir yandan insana verilmiş en güzel duygunun aşk olduğunu bir yandan da en ölümcül duygunun aşk olduğunu o zamanlar henüz bilmiyordum. Werther benim bu bilmeyişimi çok güzel anlatmış ama. “Böyle mi olmalıydı, insanın mutluluğu aynı zamanda kederinin kaynağı mı olmalıydı?” Zaten çalkantılı olan ruh halim -ergenlik dönemimin her kimlik karmaşası hem ödipal nesnelerimden uzaklaşma çabam- daha o zamanlar bu cümleyi okuduğunda karmakarışık bir hal almıştı. Bu yaşımda yani ilk okuyuşumdan 5-6 yıl sonra yeniden okuduğumda yine aynı etkiyi bırakmaktan geri kalmadı.
Prensle beraber daha fazla yaşayamayacığını anlayan Werther’in yeniden Lotte’un yanına dönmesi ise hikayenin sonuna bizi yaklaştıran olay oldu. Werther bunu biliyordu ama. Lotte’a gitmesinin kendisi için iyi olmayacağını biliyordu. Öyle değil midir zaten bazen bizim için kötü olacağını bilsek de tutkumuzun peşinden koşarız. Bu tutkumuz bizi yakıp küle çevirecek bir yangının içinde olsa bile o yangına hiç düşünmeden atlarız. Sağduyulu düşündüğümüzde garip gelecektir. Insan neden zarar göreceğini bile bile bir şeylerin peşinden gider diye düşünmeden edemiyorum. Olmayacağını bile bile bir aşkın peşinden koşmak niye mesela? Bence burada araya giren önemli bir duygu var. Umut. Umut etmek insanların bir şeylerin peşinden koşmasını kolaylaştırıyor. Labaratuvar fareleriyle yapılan şöyle bir deney okumuştum. Normalde bir farenin boğulmadan suda kalma süresi 15 dakikaymış. Deneyci üç tane fareyi üç ayrı su kabına koyup çırpınmalarını izliyor. 14. dakikada fareleri sudan çıkarıyor. Belli bir süre bekledikten sonra yeniden suya koyuyor ve farelerin ne kadar süre suda kalabileceğini bakıyorlar. Benim beklediğim sonuç 15 dakika daha dayanabilirler en fazlaydı ama fareler 75 dakika suda kalabiliyorlar çünkü birisinin onları sudan kurtaracağı umutları var. Werther’de böyleydi Lotte’un kendisine en ufak bir güzel sözü, bir gülümseyişi onun yeniden umutlanmasını sağlamaya yetiyordu. Bu konuda Werther’e haksızlık yapılmasını istemem. İnsan en ufacık bir gülüşe kanıp kendine acı çektirir mi dememeliyiz. Sevgiliden gelecek en ufak bir gülümseyiş uğruna koca Divan Edebiyatı ortaya çıkmıştır. Öğrenme psikolojisini düşündüğümüzde mesela bir ödül sürekli verildiğinde herhangi bir anlam ifade etmemeye başlar ancak -endüstri ve örgüt psikolojisinde de kullanılan ödül tarifeleri buna örnektir- ödülü bazen verip bazen vermediğinizde koşullama daha kalıcı olur. Öyle ki bazen alamadığımız o gülümseme bile aşkı arttırmaya yeter. Aslında bir noktada hiçbirimizin Werther’den bir farkı yok. İnandığımız şey her ne ise onun peşinden koşarız. Elbette bazen koşmayı bıraktığımız olur ama o zaman bir gariplik olduğunu fark ederiz. Rotası belli olmayan bir geminin denizde savrulup gitmesi gibi biz de inandığımız şeyin peşinden koşmayı bıraktığımızda savrulup gideriz. Yıllar geçer ve psikoloji bölümüne niye geldiğimizi unutabiliriz mesela ya da başkalarında şikayet ettiğimiz insanlara eşit bakma mazlum olanı hor görmeme düsturumuzu unutmuşuzdur. Ama bu kadar karamsar olmaya gerek yok çünkü bir süreliğine durup kendimizi dinlediğimizde kim olduğumuzu hatırlamaya başlarız. Bir süre sadece beklemek, kendimizi dizilerle, filmlerle yahut sırf zaman geçsin diye yaptığımız aktivitelerden sıyırıp bir süreliğine kendimizi dinlediğimizde kim olduğumuzu, ne yapmak istediğimizi hatırlarız. Werther’in belki de şanslı olduğu nadir durumlardan birisiydi bu. Kendini dinleyebiliyordu ve dolayısıyla kendisini analiz edebiliyordu. Içgörüsü yüksek bir karakterdi Wether. Üstelik kendisi hakkında fikirlerini ve zamanını nasıl geçirdiğini anlattığı dostu Wilhelm vardı. Ona karşı dürüst olup yaşadıklarını ve hissettiklerini anlatıyordu. Hislerimiz konusunda kendimizi kolayca kandırabiliriz ancak açık yüreklilikle bir dostumuza hislerimizi anlatırken dürüstüzdür. Wilhelm, Werther’in kötü gidişatıyla ilgili kendisine öğütler verdiğinde Werther onu geri çeviriyordu çünkü aşkı onu çağırıyordu ve gitmekten başka elinden bir şey gelmiyordu. Sonunun kötü olduğunu bile bile bunu yapmak istiyordu.
İntihar eylemi zaman zaman bir anda verilen bir karar olsada evveliyatını iyi anlamak gerektiğini düşünüyorum. Nitekim Werther’de bunları söylüyor. Bir anda karar verdiği bir şey değildi dünyadan ayrılmak. Zaten son dönemlerde yaşadığı şeyler ruh hali şu anda bizlerin tabiriyle tam bir depresyon ve melankoli halini gösteriyor. Zaman zaman kuvvet buldukça Lotte’a ulaşmak için bir şeyler yapıyor ve belki de hayatı boyunca en mutlu olduğu anı Lotte ile yaşadıktan sonra bu dünyadan ayrılıyor. En güzel an sevgiliyle geçirilen ruhların iç içe geçtiği an değil midir? Werther’in de dediği gibi “İnsanı gerekli kılan tek şey sevgidir kuşkusuz.”
Yayınlanma: 24.11.2021 12:32
Son Güncelleme: 24.11.2021 12:48
Bunları da sevebilirsiniz...
“Sürekli size soğuk davranan kişilerle mi ilişkiler yaşıyorsunuz? En yakın hissettiğiniz kişilerin bile sizi umursamadığını ya da yeterince anlamadığını mı düşünüyorsunuz?Aslında bir şekilde kusurlu olduğunuzu ve sizi gerçekten tanıyan birinin sizi sevip kabullenmesinin olasılıklı olmadığını mı düşünüyorsunuz?Başkalarının ihtiyaçlarını kendinizinkilerden önde mi tutuyorsunuz? Böylece ihtiyaçlarınız hiç karşılanmıyor mu - hatta ihtiyaçlarınızın neler olduğunu bile bilmiyor musunuz?Başınıza korkunç bir şey geleceğinden - basit bir ağrının bile ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceğinden mi korkuyorsunuz?Çevrenizden ne kadar takdir ve onay alırsanız alın, hala bunu aslında hak etmediğinizi düşünüyor ve kendinizi mutsuz mu hissediyorunuz?” (Young&Klosko, 2022, s.17)Ne kadar çabalasanız da başarılı olamayacağınızı ve diğerlerinden daha yetersiz olduğunuzu mu düşünüyorsunuz?Sürekli olarak daha fazlasını yapmanız gerektiğini ve yaptıklarınızın yetersiz olduğunu mu düşünüyorsunuz?Duygularınızı tam olarak hissedemiyor ya da yansıtamıyor musunuz? Karşıdaki kişiler genelde sizi soğuk mu buluyor?Hepsinin cevabı şema terapide, erken dönem uyumsuz şemalarda ve yaşam örüntülerinde. Şema terapi, çocuklukta karşılanmayan ya da fazla karşılanan duygusal ihtiyaçlar sonucunda oluşan yaşantıların şu anda karşımıza nasıl çıktığını anlamaya çalıştığımız ve hayatımızı zorlaştıran etkileri değiştirmeye çalıştığımız bir yaklaşımdır. Şu anda sürekli tekrarlanan durumlar, çocuklukta nerelerde bunların oluştuğu ya da karşımıza çıktığı, bunlarla nasıl baş ettiğiniz gibi konular şema terapinin ana konularıdır. Özellikle uzun süren, kronik sorunlar, ilişki problemleri ve kişilik bozuklukları şema terapide çalışılan alanlardandır. Bunlar dışında da birçok sorunda şema terapi yaklaşımı kullanılabilmektedir.Erken Dönem Uyumsuz Şemalar Nedir?Şema terapide öne çıkan kavramlardan biri erken dönem uyumsuz şemalardır. Erken dönem uyumsuz şemalar çocuklukta oluşmaya başlayan, deneyimlerle pekişen, kişilerin kendileri, hayat, diğer insanlar vs. hakkındaki bakış açılarını oluşturan yapılardır. Kişilerin duygularını, düşüncelerini, ilişkilerini ve davranış örüntülerini etkileyen örüntülerdir. Erken dönem uyumsuz şemalar herkeste vardır. Bir kişide sadece bir şema öne çıkabileceği gibi birkaç şema birlikte de görülebilir. Bunlar bazı zamanlarda, ortamlarda ya da kişilerle olan iletişimde artabilir ya da azalabilirler. Şema tetiklendiğinde yoğun olumsuz duyguyu da beraberinde getirir. Erken dönem uyumsuz şemalar özellikle kişilerarası ilişkilerde kendilerini gösterirler. Toplam 18 şema tanımlanmıştır: terk edilme, güvensizlik, duygusal yoksunluk, kusurluluk, sosyal izolasyon, bağımlılık, hastalık ve zarar karşısında dayanıksızlık, iç içe geçme, başarısızlık, haklılık, yetersiz özdenetim, boyun eğme, kendini feda, onay arayıcılık, karamsarlık, duyguları bastırma, yüksek standartlar ve cezalandırılma.Sürekli olarak diğerlerinin ihtiyaçlarına öncelik vererek kişinin kendi ihtiyaçlarını geri plana atıyor olması kendini feda, en iyi olma ve daha iyisini yapma hissinin geliyor olması (mükemmeliyetçilik) yüksek standartlar, diğer insanlara göre kendinizi daha başarısız hissetmeniz başarısızlık, kendinizi diğer insanlardan daha uzakta ve dışta hissetmeniz sosyal izolasyon ve sevilmeye değer olmama düşünceniz kusurluluk şemasıyla ilgili olabilir. Bu düşünce, duygu ve yaşantılar farklı nedenlerle de ortaya çıkabilir. Bu nedenle bahsedilen durumları yaşıyor olmanız direkt bu şemalarla ilgili olmayabilir.Baş Etme Modları Nedir?Baş etme modları, şemalarla nasıl baş edildiğini göstermektedir. Baş etme modları 3’e ayrılmaktadır: teslim, kaçınma ve aşırı telafi. Teslim baş etme modunda kişiler şemalarının doğru olduğuna inanarak devam ederler. Kaçınma baş etme modunda şemanın doğrulanabileceği durumlara hiç girilmez ve bu yolla şema doğrulanmaz. Aşırı telafi baş etme modunda şemaların tam tersi kabul edilir ve bu inançla devam edilir. Baş etme modları çocukluktan itibaren öğrenilen sorunlarla baş etme yöntemleridir. Belli bir zamana kadar işimize yarayan yöntemler işlevselliğini kaybederek farklı sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir ve şemalarla sürdürülmesine neden olabilirler.Çocuk Modları Nedir?Genellikle yoğun olumsuz duyguları (üzüntü, öfke…) ortaya çıkaran alandır. Şemalar tetiklendiğinde çocuk/küçük halimizin kırıldığından, öfkelendiğinden… bahsedebiliriz.Ebeveyn Modu/Eleştirel Ses Nedir?Sürekli kafanızın içinde konuşan bazı sesler var mı? Bunlar eleştirel sesler olabilir. Sürekli neler yapmanız gerektiğinden bahseden bir ses, yapmamanız gereken şeyleri yaptığınız için sizi suçlayan bir ses ya da sizi aşağılayan ve sürekli kötüyen seslerden oluşabilirler.Sağlıklı Modlar Nedir?Sağlıklı modlar sağlıklı yetişkin modu ve mutlu çocuk modudur. Sağlıklı yetişkin modunda kişilerin bakış açısı gerçekçidir. Sağlıklı yetişkin modunun geliştirilmesiyle şema ve mod seslerinin kısılması amaçlanmaktadır. Çocuk halimizi de olumsuz duygulardan uzaklaştırarak mutlu ve oyun oynayan haline ulaştırmaya çalışıyoruz.Şemalar Nasıl Değişir?Şema terapi ile çalışma erken dönem uyumsuz şemaları tespit etmek ve bunların aktive olduğu zamanları fark etmekle başlar. Şemaların hangi olaylar ya da kişilerin etkisiyle ve ne zamanlarda ortaya çıktığı yani örüntüler belirlenir. Ortaya çıkan şemanıza isim veriyor olmak ne olduğunun anlaşılmasını kolaylaştırır. Şemanın hayatınıza etkisini değerlendirmek bakış açınızı değiştirir. Şema terapi sürecinde şemaların belirlenmesi için ölçekler de kullanılabilmektedir. Ölçekler sizdeki şemaların neler olduğunu, nasıl oluşmuş olabileceğini ve hayatınızdaki etkisini konuşabilmemizi kolaylaştırmaktadır. Bunları konuşarak başlıyor olmak şema dilini kazanmanızı da sağlamaktadır. Bunların konuşulmasıyla duygu, düşünce, davranış ve yaşanan olaylara karşı farkındalığınız artmaya başlar.Şemanızın nasıl oluştuğunu anlamak için çocukluktaki olayların ve etkilerinin belirlenmesi önemlidir. Şu anda hayatınızdaki şemaların belirlenmesinin ardından şemaların oluşumu belirlenerek şu anki zamanda yaşananların anlamlandırılması sağlanmaktadır. Şema seslerinin neler söylediğini ve bunlara dair kanıtlarını konuşuyor olmak zaman içerisinde şema bakış açısı yerine gerçekçi bir bakış açısıyla değerlendirmeyi kolaylaştırmaktadır. Şemalarla nasıl baş ettiğimiz ve davranış örüntülerinin bulunmasının ardından işlevsel baş etme yöntemlerinin konuşulması ile davranış değişikliklerinin gerçekleşmesi sağlanır. Şema terapi uzun süren bir psikoterapi yaklaşımıdır. Davranış değişikliklerinin görünür olması da zaman almaktadır.KaynakçaYoung, J. E., & Klosko, J. S. (2022). Hayatı Yeniden Keşfedin (28. Baskı).Sandy Kohen ve Diana Güler, Çev). İstanbul: Psikonet Yayınları.(Özgün kitabın basım tarihi, 2011).Young, J. E., Kolosko, J. S., & Weishaar, M. E., (2009)Şema terapi. T. Özakkaş (Ed.),(T.V. Soylu, Çev.)İstanbul: Litera. Yazıyı Oku
Uzman: Asena Hatice KILIÇYayınlanma: 22.01.2023
Vajinismus yineleyici ve sürekli olarak, cinsel ilişkinin birleşme aşamasına her gelindiğinde vajinanın dış üçte birlik kaslarında ortaya çıkan istem dışı kasılmalara bağlı olarak cinsel birleşmenin mümkün olamaması durumuna verilen bir adlandırmadır.Bir ya da birden fazla sebepten dolayı birleşme gerçekleştiremeyen çiftlere ise “birleşemeyen çiftler (unconsumated marriage)” adı verilmektedir. “Vajinismus; kadının penis ya da herhangi bir cismin, vajinaya girişine izin vermek istediğini ifade etmesine rağmen yaşadığı zorlukların bütünüdür. Penis, parmak ve/veya başka bir objenin vajinaya girişine sürekli veya yineleyici bir biçimde izin vermeme zorluğudur. Genellikle ağrı, fobik kaçınma, pelvik kas kontraksiyonu, ağrı beklentisi ve korkusu vardır. Yapısal ya da fiziksel herhangi bir anormallik ya da bozukluk eşlik etmez.VAJİNİSMUSUN ALT BAŞLIKLARI : Vajinismus; ilk geceye, sekse, penise veya hymene dair yüklenen abartılı anlam ve cinsel korkular doğrultusunda kadının kaçınma, erteleme gibi öz savunma amaçlı bilinçdışı bazı fobik reaksiyonlar göstermesidir.Korku ve kaygının kaynağı somut olarak penisin vajinaya girişi ile büyük bir ağrı acı duyacağına dair beklentinin kendisi olabileceği gibi psikodinamik açıdan bilinçdışında yaşanan kadın olmaya dair kaygılar veya kadınlığın reddi de olabilir. İlk cinsel deneyimde yaşanan kaygılı bekleyiş genital hazzın önüne geçerek vajinanın kuru kalmasına ve pelvik taban kaslarının kasılmasının güçlenmesine yol açar. Birleşme pozisyonunun alınması ile beklenen ağrı duyusunun kısmi olarak bedende ve çoğunlukla da beyinde gerçekleşmesiyle vajina ve pelvik taban kasları istemsizce kasılır. Süreç ilk seferde tetiklendiğinden sonraki her denemede kasılmalar aynı şekilde yeniden tekrarlanır. Bu süreç kısa süre içinde kadın için içinden çıkılması neredeyse olanaksız bir kısır döngüye dönüşür. Verilen bu bilgilerle beraber belirtilmelidir ki, Vajinismus sadece vajina kaslarının istemsiz kasılması ile karakterize bir sorun değil ruhsal ve bedensel süreçlerin birlikte yaşandığı bir kriz halidir. Vajinismus tablosu yaşayan çoğu kadında, vajina kaslarının yanı sıra pelvik taban, bacak iç yan ve beden iskelet kasları istemsiz biçimde kasılmaktadır. İleri aşamalarda kaygının ve fobik reaksiyonun yoğunluğuyla kadın, partnerine karşı bilinçdışı bir savunma olarak itme, uzaklaştırmaya çalışma gibi tepkilerin yanı sıra ağlama krizleri, bilinç bulanıklığı ve bilinç kaybı (konversiyon) gibi reaksiyonlar da gösterebilir.Cinsel davranış ve inançlar kültürel ve sosyal etkilere çok açık olduğundan cinsel işlev bozukluklarının yapısında kültürün etkileri açık bir şekilde görülebilir. Batıda yapılan çalışmalarda tüm kadın cinsel işlev bozuklukları içinde en sık rastlananı azalmış cinsel istek olarak ortaya çıkmasına karşın Doğu ülkelerinde vajinismus ilk sıralarda yer almaktadır. Ülkemizde görülen tüm cinsel işlev bozuklukları arasında vajinismusun % 43-73 arasında değişen oranlarda ve ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Vajinusmusun batı toplumlarına kıyasla doğu toplumlarında daha yüksek oranda görülmesi yetersiz cinsel eğitim, doğru varsayılan abartılı cinsel bilgiler (cinsel mitler) ve bekarete ilişkin yerleşik tabular gibi nedenlere bağlanmaktadır. Bu farklılığın oluşumunu etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları ; erkek-merkezli doğu kültürleri genç kızlara cinselliği, sadece üreme için gerçekleştirilen, eşin memnuniyeti ve tatmini için çok önemli bir olgu olarak sunar ve cinselliğin zevk veren bir aktivite olmadığını öğretirler. Bu faktöre ilaveten cinsel eğitimsizlik, kadınların kendi cinsel organlarını tanımamaları, bekaret kavramına verilen abartılı önem, cinsel deneyimin aşamalı gelişmeyip doğrudan cinsel birleşme ile başlaması ve genel cinsellik anlayışındaki tabular, vajinismusa doğu kültürlerinde daha sık rastlanılmasının nedenleri olarak görülmektedir Cinsel bilgisizlik veya yanlış bilgilenme sonucu oluşan önyargıların; cinselliğe ilişkin aşırı kaygı, suçluluk duyguları, gerçekçi olmayan beklentiler veya başaramama korkusuna ve dolayısıyla cinsel işlev bozukluklarına yol açtığı bilinmektedir . Paralel olarak, cinselliğe karşı olumsuz tutumların ve cinsel bilgisizliğin vajinismusa da yol açtığı düşünülmektedir. Kültürel etkenlerin getirdiği faktörlerin olgularının büyük çoğunluğunda -vajinismusun ortaya çıkışında - fazlaca rol oynadığı görüldüğü için psikososyal risk faktörlerinin daha çok göze çarptığı söylenebilir. . Bu durum göz önüne alındığında vajinismusun evrensel bir hastalık mı yoksa kültüre özgü ortaya çıkan bir sorun mu olduğu konusunu oldukça tartışmalıdır. Kültürel faktörlerin dışında Cinsel ihmal ve istismar gibi çocukluk çağı ruhsal travmalarının da vajinusmus etiyolojisinde önemli yerinin olduğu bilinmektedir.Vajinismus erkeklerine baktığımızda ise bu erkeklerin yüksek oranda cinsel ilişki deneyimi ya hiç yoktur ya da oldukça azdır. Vajinismus erkeklerinde vajinismusa yanıt olarak erken boşalma ve erektil disfonksiyona rastlanabilmektedir. Vajinismus erkeğinin kendisinde herhangi bir işlev bozukluğu gözlemlediğinde vakit kaybetmeden tedavi olması süreç açısından çok önem arz etmektedir.VAJİNİSMUS TEDAVİ SÜRECİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Çiftler tarafından vajinismusun ruhsal nedenlerle ortaya çıktığının açıklanması, vajinismik yanıt geliştiren kadının genital yapıları hakkında olumlu düşüncelere sahip olması, güçlü gebe kalma arzusu, daha sağlam cinsel bilgilere sahip olma,en az üçüncü cinsel tedavi seansına kadar psikiyatrik görüşmelere ve verilen ev ödevlerine iyi bir uyumun olması, tedavi öncesi evlilik ilişkilerinin iyi ve evlilik stres skorlarının düşük olması tedaviyi olumlu etkiler. Tedavi öncesi cinsel uyarılma ve ve istek sorunları olması, evlilik ilişkilerinde sorunlar, histrionik ya da narsistlik kişilik özelliklerinin olması, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma korkusu, vajinismus tedavisi için önceden ameliyat geçirme, Organik bozuklukların ve anne babalarının cinselliğe karşı olumsuz tutumları tedaviyi kötü etkiler. Ülkemizde cinselliğe yüklenen anlamdan ötürü, çiftler karşılaştıkları cinsel problemlerde destek alabilmek, tedavi arayışına girmek yerine maalesef pasif bir duruş sergileyebiliyorlar. Çevre ya da aileye de içinde bulundukları durumu utanç olarak yorumladıkları için aktaramayıp sancılı ve yıpratıcı döngünün içerisinde kalabiliyorlar.Oysa ki yaşanılan tüm bu güçlüklere karşın vajinismus en kolay tedavi edilebilen cinsel işlev bozukluğudur. Cinsel terapi ile bu sorun 10-15 seansta %90'ı aşan bir başarı oranı ile tedavi edilebilmektedir. Cinsel Terapi ile anatomi, cinsel işlev döngüleri, çeşitli cinsel birliktelikler gibi bilgiler de aktarılarak penis ve vajina birlikteliğinin sağlanmasına ilaveten çiftlerin cinsel repertuarlarının zenginleşip daha kaliteli birlikteliklere sahip olmaları da amaçlar arasındadır.Ben'in sahip olduğu başta vücudunuz ve cinsel organlarınız olmak üzere tüm bileşenlerle barışık olmanız dileğiyle.. Yazıyı Oku
Uzman: Sevim ARSLANKURTYayınlanma: 26.12.2022
Herkese merhaba..Bugün hepimiz için çok önemli bir konunun üzerinde durmak istedim. Hangi yaşta olursa olsun insanın hayatında çok etkilidir değer kavramı.. Doğamız gereği değerli hissetmek isteriz. Değerli hissetmediğimiz zaman da çok üzülebiliriz. Bize değer verilip verilmediğini gözlemleyerek ilişkilerimize devam ederiz. Bu durum arkadaşlık için de romantik ilişki için de geçerlidir. Bazı insanlar değer görmediklerini anladıkları zaman ilişkiyi keserler. Bir ilişkide kolayca arkalarını dönüp gidebilirler. Bu kişiler kendileriyle barışık, kendilerini seven kişilerdir. Kendilerine diğerlerinden daha fazla değer verirler.Kendi değerlerinin farkındadırlar. Hayattan keyif alırlar. Özgüvenleri de yüksektir. Bu kişilerin psikolojik sağlamlığı fazladır. Bir de kendiyle barışık olmayan, kendini sevmeyen, mutsuz insanlar vardır ki..İşte bu insanlar kendine değer vermek ve değerli hissetmekle ilgili sorunlar yaşarlar. Onu üzen, inciten toksik bir ilişkiyi kolayca bitiremezler.Karşısındaki insan ona ne yaparsa yapsın , onu ne kadar incitirse incitsin ilişkiyi bırakamazlar. Kendilerini değersiz gördükleri için bu davranışlara layık olduklarını düşünürler. Çünkü kendi değerinin farkında değildir bu kişiler. Diğerlerine kendisinden daha fazla değer vermektedirler. Başkalarından da ısrarla aynı değeri görmeyi beklerler. Göremedikleri zaman öfke ve hayal kırıklığı yaşarlar. Başkalarından beklentileri yüksektir. Örneğin ; kişi birine çok fazla değer verir, aynı oranda da değer görmeyi bekler. Kendisinin verdiği değer gibi değer göreceğinden çok emindir. Ama karşıdaki kişi kendisine daha çok değer vermektedir. Bu durumda birey kişiye karşı büyük bir öfke duyar ve ilişkiyi bitirebilir. Daha sonra belki başka birinde bunu denemek ister. Yine aynı şeyler yaşanır. Bu kısırdöngü böyle devam edip gider... Kendini değersiz hisseden bireyler bu duyguyu o kadar yoğun yaşarlar ki değer görseler bile bu onlara yetmez. Çünkü içlerinde değer eksikliği taşırlar. Bu sebeple sürekli değer görmediklerinden , değersiz hissettiklerinden bahsedip dururlar. Tabi bu yanlış bir algıdır. Aslında değer de görüyorlardır , seviliyorlardır da. Ama kendilerinin dolduramadığı eksikliği başkalarının doldurmasını istedikleri için verilen değerden doyum sağlayamazlar. Değersiz olduklarına ve değer görmediklerine dair inançları yüksektir. Bu kişilerin kendiyle alakalı bilişsel çarpıtmaları olduğunu söyleyebiliriz.Çocuklukta yaşadıkları bazı olumsuz durumlar, anne ve babanın sevgisiz, ilgisiz tutumları değersizlik duygusuna neden olmuş olabilir.Hatta çocuk bu duyguyu içselleştirmiş olabilir. Anne babanın eleştirel söz ve davranışları yetişkinlikte iç ses olarak ortaya çıkar. Yani değersizim düşüncesi ebeveyn tutumlarından dolayı oluşan bir iç sestir aslında.Aynı zamanda çocuğa kendine değer vermesi öğretilmemiş olabilir, çocuk bu duyguyu hiç keşfetmemiş olabilir.( Çünkü duygular çocuklukta öğrenilmiş şeylerdir). Bu sebeplerden dolayı değersizlik duygusu yaşanabilir. Kişi bu duyguyu çok derinden hisseder. O kadar içsel bir duygudur ki en ufak bir olayda bu duygu tetiklenir, öfke ve üzüntü olarak ortaya çıkar. Bazen başa çıkması çok güç olabilir. Kişi bunu ister istemez başkasına yansıtabilir. Bu da çok büyük problemlere yol açar.Değersizlik Duygusundan Nasıl Kurtulabiliriz? Öncelikle bireye gerçekten değerli hissettiği bir anının olup olmadığı sorgulatılmalı ve gerçek dışı düşüncelerinin olduğu fark ettirilmelidir. Kişinin değerli olduğuna dair kanıtları ona göstermemiz gerekir . Bu da psikoterapi ile mümkündür. Değersiz hissetmekle alakalı iç sesten bahsetmiştim. Bu iç sesi susturmamız gerekir. Bunu da iç sesin hangi zamanlarda, nasıl tetiklendiğini bularak yapabiliriz. İç sesi ortaya çıkartan duygu veya düşünceyi fark edebilirsek ben değersizim düşüncesinin aslında sadece bir düşünceden ibaret oluğunu anlarız ve kendimizi bu düşünceden ayrıştırabiliriz. Böylece iç sesi kontrol altına alırız. Değer kavramının her insanda farklı olduğunu bilmek de bize fayda sağlayabilir. Herkesin değer algısı farklıdır. Kimi az , kimi çok değer gösterir. Herkesin değer gösterme biçimi farklıdır. Bunları iyi ayırt etmek gerekir. Bu konuyla alakalı da bir psikoeğitim alınabilir. Değersizlikten kurtulmanın en önemli yolu ise kendine değer vermektir. Kendimize değer verdiğimiz zaman diğerlerinden değer görmeye ihtiyacımız kalmaz. İçimizdeki yoksunluk kendimize verdiğimiz değerle ortadan kalkar çünkü. Böylece başkalarına karşı bir beklentiye girmeyiz, başkalarının mutlu etmesini beklemeyiz. Çünkü kendi kendimize mutluyuzdur. Burada fark etmemiz gereken en önemli nokta kendimize değer verirsek zaten diğerleri için de değerliyizdir. Yani kendi değerimizin farkına varıp kendimizi seversek başkaları da bizim değerimizi bilir. Bu nedenle önce neden kendimizi sevmediğimizi keşfetmeli, sonra bununla yüzleşmeli ve kendimizi affetmeliyiz. Kendimizi olduğumuz gibi kabul etmeliyiz. Eğer anne- babadan kaynaklı sorunlar varsa onlarla yüzleşmeli ve onları affetmeliyiz. Bunu terapide terapistle yapabilir, ebeveynle yüzleşebiliriz. Yine terapide ne kadar değerli olduğumuzu onlara söyleyerek rahatlayabiliriz.Bu yöntemlerle değersizlik duygusundan kurtulabiliriz. Şunu unutmayalım biz kendimizi değerli hissedip seversek başkaları da bizi sever. Kendini sevmeyen birini kimse sevmez değil mi? Önce kendimizi sevelim, kendimize saygı duyalım,kendimize değer verelim.. Hiç kimse için olmasa bile kendimiz için bunu yapalım. Çünkü her insan kendine has ve özeldir. Kendi değerinin farkında olmak çok değerlidir. Çünkü siz değerinizi bilmezseniz kimse bilmez. İnsanın sadece insan olduğu için bile değerli olduğunu unutmayalım. Değersizim diye düşünenlerin bile mutlaka değerli hissettiği bir anı olmuştur. Bunun aksini iddia etmek yanlış olur. Her ne kadar kusurlu da olsak değerli olduğumuzu her zaman hatırlamamız gerekir. Çünkü değersizlik duygusunu yenememek bizi depresyona sürükleyebilir. Bu nedenle kendimizi hatalarımızla, kusurlarımızla kabul etmemiz gerekir. Kendimize değer vermek kendimizi olduğumuz gibi kabul etmeye bağlıdır. Hayatta ayrılıklar , vazgeçişler olabilir. Bunlar çok normaldir. Hayatınızdan gidenler olabilir. Kim giderse gitsin gitmeyen tek bir kişi var o da kendiniz.. Kendinize çok iyi bakın. Değerinizin farkında olmanız dileğiyle... Yazıyı Oku
Uzman: Sultan AYTEKINYayınlanma: 23.09.2022
