KORONAVİRÜS SONRASI OKULA DÖNÜŞ
Son aylarda tüm dünyayı ve ülkemizi etkileyen Koronavirüs nedeniyle hem çocuklar hem de yetişkinler sosyal izolasyon sonucu evde zaman geçirmeye başladı. Sosyal izolasyonla birlikte tüm öğrenciler eğitim hayatına evde devam etti. Öğrenciler bu süreçte gerek EBA sistemi gerekse okulların kurduğu kendi sistemleriyle derslerinden uzak kalmadı.
Sosyal izolasyon öncesinde okul sürecine devam eden öğrencilerin okula gitme durumu Koronavirüs nedeniyle bir anda sekteye uğramıştır. İlk başlarda ara tatil gibi düşünülen bu zaman dilimi öğrencilerin bir rahatlama yaşamasına neden olmuştur. Ancak sonrasında evde kalma sürecinin uzaması ve eğitimin evde başlanılmasıyla çocuklar günlük yaşam rutininin dışına çıkmıştır.
Bu rutinlerin bozulması; uyku, yemek, ders çalışma ve oyun zamanlarında da değişikliğe yol açmıştır. Ders çalışma ve takibindeki sorumluluk öğrencilerin öğretmenlerine ve çoğunlukla ebeveynlerine düşmüştür. Çocuklarını derse yönlendirmek ve ödevlerin yapılma konusunda öğretmenlerin yönlendirme ve destekleriyle, ebeveynler bu süreci yönetmeye çalışmıştır.
Peki tüm bu sosyal izolasyon süreci geçtiğinde, günlük yaşam rutinlerimize döndüğümüzde çocukların okula yeniden uyum sağlamasını nasıl yardımcı olacağız?
Sosyal izolasyon sonrası okula dönüşte ilk günler çocuklar ve ebeveynleri için hem çok özlem dolu hem de sancılı bir süreç olabilir. Çocuklar arkadaşlarını ve öğretmenlerini özleyeceği için okula bir hevesle gitmek isteyebilir. Akran oyunlarından bu kadar süre uzak kalan çocuklar için okula gitmek cazip hale gelecektir. Ancak bazı çocuklar okula gitme ve uyum sağlama sürecinde zorlanmalar yaşayabilir.
A. Okula dönüş sürecinde çocuklarda hangi olumsuz durumlar ortaya çıkabilir?
1. Okula dönüş sürecinde çocuklarda korku ve kaygılar kendini göstermekle okula gitme gerçeği ile karşı karşıya kalan çocuklarda;
· Öfke nöbetleri,
· Aşırı derecede korkma,
· Uyku sorunları,
· Ağlamaklı olma,
· Sözlü mazeretler,
· Karşı çıkma ve direnme davranışları,
· Organik nedeni olmayan karın ağrısı, baş ağrısı gibi rahatsızlıklardan yakınma gözlemlenebilir.
2. Herhangi bir şekilde Koronavirüs’ün sonuçlarına/etkilerine şahit olan çocuklar okula gidince kendisinin veya anne-babasının başına bir şey geleceğini düşünebilir. Bu nedenle okula gitmek istemeyebilir ve sabahları ailelerine karşı direnç gösterebilir.
3. Okula dönüş sürecinde oldukça motivasyonlu olan çocuklarda ise okul içerisinde ilk zamanlarda;
· Akranlarından uzaklaşma,
· Toplu oyunlara katılmak istememe,
· Sıra arkadaşıyla oturmak istememe,
· Sürekli olarak tuvalete gidip ellerini yıkama isteği,
· Okuldayken anne babasını arayıp kontrol etme isteği oluşabilir.
4. Sosyal izolasyon sürecinde temizlik ve hijyene normalden daha fazla dikkat etmeye çalışan çocuklar bu davranışlarını okula taşıyabilir. Yere düşen kalemini veya kitabını temizlemek isteyebilir, arkadaşlarının eşyalarına temas etmekten veya onlara sarılmaktan çekinebilir.
5. Evdeki süreçte uyku düzeni olmayan çocuklar, okula başladıklarında sabah uyanmakta zorlanabilir.
6. Yemek yeme saatleri değişmişse sabahları kahvaltı yapmakta güçlük yaşayabilir.
7. Evde var olan düzen okul düzeni veya kuralları gibi olamayacağından çocuklar okula döndükleri ilk günlerde okul kurallarına uyum sağlamakta ve var olan okul saatlerince bunu sürdürmekte zorlanabilir. Sabahtan akşama kadar devam eden okul süreci çocuklar için ilk zamanlarda yorucu olabilir.
8. Ev içerisindeyken çocuklar evin istediği bölümünde istediği kıyafetlerle ders çalışabilirken okula gidilen dönemde forma giymek ve derslerini sınıflarında dinlemek zorunda kalacaklardır. Bu sürece alışmak ilk başlarda bazı öğrenciler için zorlayıcı olabilir.
9. Sosyal izolasyon sürecinde anne ve babalarıyla sürekli vakit geçirip oyun oynayan çocuklar bu eğlenceli zamanlardan uzaklaşmak istemeyebilir. Onunla oyun oynayan ve sürekli yanında olan ebeveyni bir anda kaybetmeyi kabullenmekte zorlanabilir.
B. Okula dönüş sürecini kolaylaştırmak için neler yapılabilir?
1. Çocuklarla konuşurken onların Koronavirüs’ün sonuçlarından nasıl etkilendiği gözlemlenebilir.
2. Çocukların evdeki izolasyon sürecindeki günlerinin planlanabilir. Uyku sürecinin planlanması, sabah uyanma ve akşam uyuma saatlerinin belirli olması ve bunun sürdürülmesi okula başlanılan ilk günde sabah uyanmada çocukların zorlanmamasına yardımcı olacaktır.
3. Gün içerisindeki ev yaşamının planlanması ve yapılacakların belli olması bir düzen sağlayacağından çocukların okul düzenine ve kurallarına daha kolay alışmasına yardımcı olacaktır.
4. Yaşanılan durumun geçici olduğu ve hayatımızın normal rutinine döneceği bilgisi çocuklarla paylaşılabilir. Bu sayede çocuklar bu durumun geçeceğinin ve okula geri döneceklerini kabullenecektir.
5. Koronavirüsü’nden kendimizi korumak için normalden daha fazla titiz davrandığımız günlerde bu önlemlerin (elleri yıkama, maske takma, eşyaları silme, dışarıda hiçbir yere dokunmamaya çalışma gibi) neden yapıldığı çocuklara anlatılabilir.
6. Çocukların arkadaşlarıyla olan iletişiminin devam etmesi için telefon veya görüntülü konuşma gibi araçlar kullanılarak akran iletişiminin devamı sağlanılabilir.
7. Çocukların bu süreçte öğretmenleriyle de iletişim kurabilmesi için fırsatlar yaratılabilir.
8. Zorla okula götürmeye çalışmaktansa okulun açıldığı ilk hafta anne ve babasıyla okula gitmesi çocuğun kendini daha güvende hissetmesine destek olacaktır.
C. Okula dönüş zamanı sonrasında neler yapılabilir?
1. Anne ve babasının oyunlarından uzak kalacağı düşüncesinin önüne geçebilmek için okul sürecinde de akşam oyunlara veya film izlemelerine devam edilebilir.
2. Bununla birlikte çocuğun kendini güvende hissetmesi için onunla açık bir şekilde konuşulabilir. Bu sürecin bittiği anlatılıp rahatlatılması sağlanılabilir.
3. Çocukların enerjilerini atabileceği ve iletişim kurabileceği akranlarının olduğu ortamlar yaratılabilir.
4. Çocukların ilgilendikleri hobileri varsa bunlara yeniden başlaması için teşvik edilebilir.
5. Çocuk herhangi bir etkinlik içerisinde hiç yer almadıysa, uygun yönlendirmeler ve destekle birlikte spor, sanat veya müzik gibi alanlarda kurslara başlaması sağlanılabilir.
6. Çocuklarınızın ilk günlerde yaşayacağı kaygı ve korkularla baş etme konusunda onlara örnek olabilirsiniz. Kendi çözüm örneklerinizi onlarla paylaşabilirsiniz.
7. İlk zamanlarda yaşayacağı kaygı veya korkularını yönetebilmesi için ona seçenekler sunabilirsiniz.
8. Akşamları ailecek günün nasıl geçtiğini değerlendirebilir, yaşanılan olumsuz durumlar varsa bunlar üzerinden sohbet edilebilir.
9. Çocukların korku ve kaygılarını paylaşabileceği ortamlar yaratılabilir.
Sosyal izolasyon sürecinde çocuklar nasıl evdeki düzene uyum sağladıysa okul sürecine de uyum sağlayacaklardır. Bu sürecin ilk başlarında bazı problemlerin yaşanması oldukça doğaldır. Annesinden veya babasından sağlıklı bir şekilde ayrılmayı başarıp okula giden çocukların karın veya baş ağrısı gibi şikâyetlerin bir anda ortadan kalktığını söylemek mümkündür. Sadece bu durumda anne ve babalar soğukkanlılıkla ve tutarlı bir şekilde bu süreci yönetmesi gerekmektedir. Anne ile baba ortak davranışlar sergilemelidir. İlk başlarda çocuk sınıfa girmek istemese bile okulda vakit geçirmesi sağlanmalıdır.
Çocuklarınızın okula döneceği ilk günde onların yanında olmayı ihmal etmemeye özen gösterin. Unutmayın yeni bir sürece başlangıç yapmak hem heyecan verici hem de biraz kaygılı olabilir. Her ne olursa olsun ebeveynler yapıcı ve problem çözme odaklı olduğunda, yapıcı bir dil kullanıldıklarında çözülmeyecek bir durum kalmayacaktır. Çocuklarınızın nasıl okulun ilk günü okula gitmesine destek olduysanız, nasıl onun yanındaysanız ve ilkokulun ilk günlerini nasıl sağlıklı bir şekilde geçirdiyseniz bu sürecin sonunda da aynı şekilde çocuğunuza destek olabilirsiniz.
Psikolog Tuğba Aldemir
ERD PSİKOLOJİ
Uzmanlıklar:
Çocuk ve Ergenlik Dönemi Ruhsal Sorunları , İlişki / Evlilik Problemleri , Cinsel Gelişim ve Cinsellikle İlgili SorunlarVorolus Sancısı ve Psikolojik Yaklaşımlar
Hidayet ÇALIŞKAN 18.05.2025
Eşinizin Stresle Tetiklenen Panik Ataklarıyla Başa Çıkma Rehberi
Hidayet ÇALIŞKAN 18.05.2025
Psikolojik Destek Nedir, Ne Değildir?
Pelin BAYIN 17.05.2025