Hayatta hepimiz bir şeyleri umar, bekleriz. Daha mutlu olmak, daha başarılı olmak, bir ilişkinin bizi tamamlaması… Ancak bu beklentiler gerçekliğimizle ne kadar uyumlu?
Gerçekçi beklentiler içinde olmak, yalnızca hayal kırıklıklarından kaçınmak için değil, aynı zamanda psikolojik sağlığımızı korumak için de gereklidir. Özellikle 18-25 yaş arası genç yetişkinlik dönemi, hayatın birçok alanında yönümüzü belirlemeye çalıştığımız, en çok beklenti içine girdiğimiz zaman dilimidir. Bu yazıda, gerçekçi beklentilerin psikolojik etkilerini ve nasıl geliştirilebileceğini ele alacağız.
Gerçekçi beklentiler, hayattan, insanlardan ve kendimizden olan isteklerimizin ulaşılabilir ve mevcut koşullarla uyumlu olması demektir. Yani, bir hedef koyduğumuzda o hedefin hem zaman hem de çaba açısından mantıklı olup olmadığını sorgulamamız gerekir.
Gerçekçi olmak, hayal kurmamayı değil; hayalleri sağlam temellere oturtmayı sağlar. Umutsuzluk ise gelecekte güzel bir şey olmayacağına inanmaktır. Bu iki durumu karıştırmak kolaydır. Oysa gerçekçi beklentiler, içimizi karartmak yerine, bizi daha az hayal kırıklığına uğratarak kendimize olan güvenimizi artırır.
Duygularımızı nasıl yaşadığımız, çoğu zaman beklentilerimizle ilişkilidir. Beklentimiz yüksek ama gerçekleşme olasılığı düşükse, sonuç hep hüsran olur. Gerçekçi beklentilerle yaşamak, duygularımızı daha dengeli yönetmemize olanak tanır.
18-25 yaş arası gençler, hem kimlik gelişiminin hem de hayata dair kararların şekillendiği bir dönemdedir. Bu yaşlarda, beklentiler çoğunlukla dış etkenlerden etkilenir.
Instagram’da herkesin hayatı mükemmel görünür. Tatilde, başarılı, âşık... Bu görsellerle sürekli karşılaşan biri, kendi hayatını yetersiz hissedebilir ve gerçekdışı beklentiler geliştirebilir. Halbuki bu içerikler genellikle gerçeğin yalnızca süslenmiş bir kısmıdır.
“Üniversiteyi bitirince hemen işe girmen gerek”, “Evlen, hayatın düzene girsin” gibi sözler kulağımıza tanıdık geliyor mu? Aile ve toplum, niyetleri iyi olsa da, gençlerin kendi ritimlerini bulmalarına engel olacak kadar yüksek beklentiler oluşturabilir.
Gerçekçi beklentilerin temelinde, ulaşılabilir hedefler belirlemek yatar. Hedefler, yolculuğun yönünü gösteren pusulalardır; ama pusulanın doğruluğu kadar, hangi yöne yürüdüğümüz de önemlidir.
SMART (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi, Zamanlı) yöntemi, hedefleri daha somut ve uygulanabilir kılar. Örneğin, “Daha az kaygı hissetmek istiyorum” yerine “Gelecek 3 ayda her hafta bir stres yönetimi tekniğini deneyeceğim” gibi bir hedef, çok daha etkili sonuçlar doğurur.
Gerçekçi beklentilerin gelişmesi için kişinin kendini objektif bir şekilde tanıması gerekir. Kendi güçlü ve zayıf yönlerini kabul etmek, gerçekçi hedefler koymanın ilk adımıdır. Terapi, bu içgörüyü geliştirmek için güçlü bir araçtır.
Hayattan daha az şey beklemek değil, daha doğru şeyleri beklemek… Gerçekçi beklentiler tam da bunu sağlar. Bu yaklaşım sadece psikolojik sağlığınızı değil, ilişkilerinizi ve başarı algınızı da olumlu etkiler.
Bir ilişkiden sürekli ilgi, onay ya da çözüm beklemek; zamanla yıpratıcı olabilir. Oysa “Ben bu ilişkide ne veriyorum ve ne alıyorum?” sorusunu sormak, sağlıklı sınırlar çizmeyi kolaylaştırır. Gerçekçi beklentiler, özellikle romantik ve aile ilişkilerinde çatışma riskini azaltır.
Bir anda başarılı olmayı beklemek, en yaygın zihinsel tuzaklardan biridir. Başarı bir süreçtir ve bu süreç iniş-çıkışlarla doludur. Gerçekçi hedefler koymak, motivasyonu uzun vadede korur ve hayal kırıklığı yerine gelişim odaklı bir yaklaşım sağlar. Psikolojik destekle akademik başarı nasıl desteklenir? sorusunun cevabını burada bulabilirsin.
Terapiye başlamak önemli bir adımdır, ancak bu süreçten neler beklenmesi gerektiğini bilmemek bazen hayal kırıklığı yaratabilir. Birçok genç ilk seansa büyük umutlarla gelir: “Bir kez konuşsam, her şey düzelecek.” Oysa psikolojik destek bir yolculuktur ve bu yolculuk zaman, sabır ve emek ister.
Her bireyin terapi süreci kendine özeldir. Bazı konular birkaç seansta rahatlatıcı hale gelirken, bazıları daha uzun süreli çalışmayı gerektirebilir. Önemli olan, “Ben bu süreçte neyi değiştirmek istiyorum ve buna ne kadar hazırım?” sorusunu dürüstçe yanıtlamaktır.
Psikolog Merkezinde terapi süreci, danışanın hızına ve ihtiyacına göre yapılandırılır. Terapi seansları hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsin.
Gerçekçi beklenti, ulaşılabilir, mevcut koşullarla uyumlu ve duygusal dengeyi koruyan hedefler belirlemektir.
Hayır, gerçekçilik hayalleri daha sağlam temellere oturtarak onları ulaşılabilir kılar.
SMART hedef yöntemiyle ve bir terapistin rehberliğiyle beklentilerinizi dengeleyebilirsiniz.