Seks Bağımlılığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Seks bağımlılığı, kişinin sahip olduğu cinsel dürtüleri kontrol altına alamaması ve davranışlarını sürekli bu dürtü çerçevesinde yönlendirmesi durumudur. Bu durum, kişinin günlük yaşamını ve genel olarak tüm sosyal yaşantısını ciddi manada olumsuz etkiler. Kişinin hayatına ettiği etki bakımından madde bağımlılığı ile benzer etki gösterir. Bu durumun madde bağımlılığından asıl farkı ise kişinin bir maddeye değil bir aktiviteye karşı kontrol edilemez bir istek duymasıdır. Seks bağımlılığı hastalığı, erkeklerde ve kadınlarda farklı şekilde isimlendirilir. Erkeklerde seks bağımlılığının karşılığı satiriasis iken kadınlarda seks bağımlılığının karşılığı ise nemfomani (nymphomania)'dır. Bu hastalığa sahip olan kişiler günlük hayatlarını düzgün bir şekilde yaşayamazlar. Zira herhangi bir aktivite esnasında ya da en ufak bir uyarıcı durumda cinsel dürtüleri devreye girebilir. Dolayısıyla kişinin halihazırda sahip olduğu ya da yeni kurmaya başladığı sosyal ilişkiler büyük darbe alabilir. Kişinin tedavi olmayı reddettiği ya da tedavi olmaktan utandığı durumlarda ise hastalık ilerleme eğilimi gösterir ve kişiyi tamamen esir alır. Kişiyi ele geçiren bu dürtüler sadece sahip olduğu bir partnerle ilişkiye girmeyi içermez. Genellikle kişi birçok partnere sahip olma eğilimindedir. Bununla birlikte ilişkiye girdiği diğer insanlarla herhangi bir duygusal yakınlık kurma gereksinimi duymaz. Kişinin asıl amacı zevk almak, duygusal bağ kurmak ya da kendisini ve karşısındaki kişiyi mutlu etmek değildir, aksine kişi asıl olarak vücudunda ciddi bir şekilde hissettiği cinsel dürtüyü bastırmak için bu eylemi yapar. Hastalık kendisini sadece diğer kişilerle seks yapmak olarak değil aynı zamanda aşırı mastürbasyon yapma ya da porno bağımlılığı olarak da gösterebilir. 

Seks bağımlılığı, aşırı derece cinsel aktivitede bulunma isteği (hiperseksüalite) şeklinde ortaya çıkabilir. Bu durum hem kadınlarda hem erkeklerde görülebilir. Söz konusu durum tıpkı panik atak, bipolar bozukluk, anksiyete ya da depresyon gibi ciddi bir psikolojik bozukluk olarak tıp literatürüne yerleşmiştir. 

Toplumun geneline bakıldığında kadınlarda seks bağımlılığı %1 oranında görülürken bu oran erkeklerde %3 seviyelerindedir. Söz konusu oran kimi ülkelerde değişiklik göstermektedir. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bir araştırmaya göre seks bağımlılığına sahip bireylerin toplumun yaklaşık %11'ini oluşturduğu tespit edilmiştir. Ek olarak, toplumda seks bağımlılığının her yıl artarak devam ettiğini gösteren araştırmalar mevcuttur. Bunun sebebi ise artan internet kullanımı ve kontrolsüz bir şekilde pornografik içeriklere erişimdir. Seks bağımlılığı en sık olarak 25 - 50 yaşları arasındaki yetişkinlerde görülür. Bununla birlikte, seks bağımlılığına sahip olan kişilerin %55’i vücutlarındaki aşırı miktardaki cinsel dürtüyü 18 yaşından önce hissettiklerini bildirmişlerdir. %30’luk bir kesim ise belirtilerin 18 – 25 yaş aralığında başladığını beyan etmişlerdir. Seks bağımlılığına sahip olan erkekler genellikle sosyoekonomik açıdan düşük daha düşük sınıflardayken bunun aksine seks bağımlılığına sahip olan kadınların yüksek bir sosyoekonomik düzeye sahip olduğu görülmüştür. 

Kişide yoğun bir cinsel dürtüye sebep olan seks bağımlılığı hastalığının asıl sebebi tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte, hastalığın kökenini açıklamak için çeşitli fikirler yürütülmüştür. Seks bağımlılığının nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir: 

●   Seks bağımlılığı, çocukluğunda istismara uğrayan ya da ciddi travmatik durumlar yaşayan kişilerde bir "baş etme mekanizması" olarak ortaya çıkabilir. 

●   Çocukluk travmalarına ek olarak, ileri yaşlarda yaşanan travmatik olaylar da kişinin seks bağımlılığı geliştirmesine sebep olabilir. Bunlar arasında ne yazık ki en sık rastlanan durum tecavüzdür. Tecavüze uğramış olan bazı kadınların kimi zaman kendilerini cezalandırma kimi zaman da durumla bir şekilde başa çıkma dürtüsüyle bu bağımlılığa sahip olabilecekleri düşünülmektedir. 

●   Majör depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, bipolar bozukluk (özellikle manik dönem) ve benzeri çeşitli psikolojik rahatsızlıklar seks bağımlılığını tetikleyebilir. 

●   Yumurtalıkta oluşabilecek olan çeşitli kistler de seks bağımlılığına yol açabilir. Zira bu bölgede ortaya çıkabilecek olan kistler kimi zaman östrojen seviyelerini ciddi miktarda arttırabilir ve kişinin aşırı duyarlı bir hale gelmesine sebep olabilir. Bu da cinsel dürtünün kontrol edilmesini oldukça zorlaştırır. Kimi durumlarda çeşitli nörolojik ya da hormonal hastalıklar seks bağımlılığına sebep olabilir. Örneğin tiroid bezinin aşırı aktif olması durumunda (hipertiroidizm) kişi cinsel dürtülerini kontrol etmekte güçlük yaşayabilir. Bununla birlikte epilepsi, kafa travmaları, demans ya da klüver-bucy sendromu gibi nörolojik hastalıklar nadiren de olsa seks bağımlılığının temelini atabilmektedir. Parkinson hastalığı ile seks bağımlılığı eşleştirilmese de, tıpkı Parkinson hastalığında olduğu gibi dopamin tedavisi gören hastalarda yüksek dopamin seviyeleri sebebiyle yüksek cinsel dürtü görülebilir. 

Seks bağımlılığı birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Kimi zaman bu durum sadece kişinin kendisine zarar verecek nitelikte olabilirken, kimi durumlarda ise diğer insanlara da zarar verip suça dönüşecek boyuta varabilir. Seks bağımlılığına sahip olan kişilerin yönelebileceği bağımlılık türleri şu şekilde sıralanabilir: 

Pornografi Bağımlılığı 

Pornografi bağımlılığı, seks bağımlılığının en bilinen alt türlerinden birisidir. Bu durum kişinin sosyal hayatını oldukça kötü etkiler. Zira kişi hem önemli bir vaktini pornografik oyunlara, filmlere, sitelere ya da benzeri içeriklere ayırır hem de bu tür yapımlarda kullanılan abartılı figürler sebebiyle kendisini özgüvensiz hissedebilir. Bununla birlikte kişide sanal seks bağımlılığı da ortaya çıkabilir. Kişi gelirinin önemli bir kısmını internette farklı kişilerle görüşmek, video yayınlarına katılmak ya da fotoğraf almak amacıyla harcayabilir. Bu da kişinin gerçek hayattan izole olmasına yol açar. 

Röntgencilik 

Röntgencilik oldukça problemli bir seks bağımlılığı türüdür. Zira röntgenci kişiler etraflarında bulunan kadınları gizli gizli izlemeyi, kameraya almayı ya da o kişilere yakın bir konumdayken mastürbasyon yapmayı içeren çeşitli dürtülere sahiplerdir. İlerleyen vakalarda ise kişi röntgen eylemini uzaktan yapmak yerine karşıdaki kişinin yakınına giderek yapabilir. Bu da hem kişinin taciz suçundan yargılanmasına hem de mağdur olan kadının travmatik bir durum yaşamasına sebep olur. 

Mastürbasyon Bağımlılığı 

Bir diğer alt tür ise mastürbasyon bağımlılığıdır. Aslında doğal ve birçok insanın belirli dönemlerde yaptığı bu aktivite, bağımlılığa sahip olan kişilerde neredeyse bir yaşam tarzı halini almıştır. Kişi boş vakitlerinde sürekli mastürbasyon yapmaya dair bir istek duyar. Bu durum ise uzun vadede erken boşalma, özgüvensizlik ve kendini sürekli yorgun hissetme gibi durumlara sebep olabilir. 

Seks bağımlılığına sahip olan kişiler hem vücutlarında bastıramadıkları aşırı cinsel dürtü hem de olumsuz hislerden kaçma amacıyla cinsel ilişkiye girerler. Bağımlılığın ne derece olduğu ve bağımlılığın türü kişiden kişiye değişmekle birlikte, genel seks bağımlılığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir: 

●     Cinsel dürtünün olağanüstü bir şekilde artış göstermesi. 

●     Seks, pornografi ya da mastürbasyon gibi eylemler üzerinde fazla düşünmek. Günün önemli bir kısmı bu aktivitelere ayrıldığı için kişinin gündelik yaşamındaki sorumluluklarını tam olarak yerine getirememesi. 

●     Birden fazla partnere sahip olma isteği ve beraberinde gelen cinsel doyumsuzluk. 

●     Beyin sürekli cinsel aktivitelere yoğunlaştığı için kişinin diğer aktivitelere odaklanmakta zorluk çekmesi ve dikkat dağınıklığı. 

●     Stres, üzüntü ve benzeri olumsuz duygulardan uzaklaşmanın bir yolu olarak ilk sırada cinsel aktiviteleri görmek. 

●     Her gün, hatta kimi durumlarda günde birkaç kez seks yapma isteği. Bu isteği gerçekleştirmek için partner bulunamadığında ise kişinin pornografik içeriklere yönelmesi ya da çeşitli durumların hayalini kurarak mastürbasyon eyleminde bulunması. 

●     Kişinin aniden ortaya çıkan yoğun cinsel dürtü sonucu korunmasız bir şekilde cinsel ilişkiye girmesi. Bu alışkanlık birden fazla partnere sahip olma durumu ile birleşebilir. Dolayısıyla iki faktörün sonucu olarak kişinin cinsel yollarla bulaşabilecek HIV ya da AIDS gibi hastalıklara sahip olma ihtimali önemli bir oranda artış gösterir. 

●     Cinsel aktivite sırasında karşı tarafın sınırlarına saygı duymamak, kendini kaybetmek ve herhangi bir duygusal tatmin aramak yerine sadece fiziksel boyuta önem vermek. 

●     Hem kişinin yaşadığı suçluluk duygusunu körükleyen hem de hayatına giren insanları duygusal olarak etkileyecek olan aldatmaya dair yatkınlık. 

●     Kişinin sahip olduğu aşırı cinsel dürtüye ve seks yapma isteğine karşı savaşması ancak bunda başarısız olması. 

Seks bağımlılığının tedavisi için ilk aşama kişinin kendisinde olağandışı ilerleyen dürtüleri fark edip bunları kabullenmesi ile başlar. Fakat bu durum birçok kişi için utanç kaynağı olduğundan, ilk aşamalarda doktora gitmekten çekinilir. Dolayısıyla nemfomani durumuna erken tanı koymak genellikle pek kolay değildir. Dolayısıyla birçok kişi ciddi anlamda kötü bir olay tecrübe etmediği sürece (boşanma, seks yaparken yakalanma, suça teşebbüs etme, aldatma vb.) tedaviye yanaşmaz. İlerleyen süreçte yakın arkadaşlarının yönlendirmesiyle ya da kendi iradesiyle tedavi olmayı seçen kişi; bir psikoloğa, psikiyatriste ya da cinsel terapiste başvurmalıdır. Seks bağımlılığı çoğu durumda kişinin tek başına üstesinden gelebileceği bir durum değildir. Dolayısıyla mutlaka bir doktor gözetiminde tedaviye başlanmalıdır. Seks bağımlılığı tedavisinde psikoterapi ve ilaçlı tedavi yöntemleri bir arada kullanılmaktadır. İlaç tedavisinin asıl amacı kişinin vücudunda ortaya çıkan ve kontrol edemediği yoğun cinsel dürtüyü kontrol altına almaktır. Bu doğrultuda kişiye diğer kompulsif bozukluk hastalarına verilen ilaçlar tavsiye edilebilir.

Seks Bağımlılığı İlaçları 

Reçete edilecek ilaç türü hastanın durumuna göre değişmekle birlikte, kullanılabilecek ilaçlar arasında antidepresanlar, anksiyolitikler ya da antipsikotik türündeki ilaçlar bulunmaktadır. Yalnız bu ilaçların asıl kullanım amacı kişinin sahip olduğu güçlü dürtüleri kontrol altına almak ve ek semptomları hafifletmektir. Dolayısıyla sadece ilaç kullanarak seks bağımlılığından kurtulmak pek olası bir durum değildir. Bağımlılığın tedavisi için kişinin aynı zamanda düzenli bir şekilde psikoloğuyla iletişimde kalarak terapi alması gerekir. 

Psikoterapi 

Psikoterapi alanında ise uygulanabilecek birçok farklı tedavi türü mevcuttur. En sık tercih edilen terapi yöntemleri bilişsel davranışçı terapi, aile terapisi, grup terapisi, partneri olan ya da evli olan kişiler için çift terapisi ve psikodinamik psikoterapidir. Terapi esnasında öncelikle bir güven ortamı oluşturulmaya çalışılır ve hastanın terapistine hissettiği her şeyi anlatması amaçlanır. Böylelikle terapist ile danışan iş birliğine dayanılarak uzun soluklu bir tedavi sürecine girilir. İlk aşamalarda seks bağımlılığını tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmasa da kişinin sahip olduğu dürtüleri kontrol etmek amaçlanır. Kişiye sık sık korunmasız bir şekilde cinsel aktivitelerde bulunmanın çeşitli ciddi hastalıklara sebep olabileceği anlatılır. Düzenli ilerleyen tedavi süreci sonunda birçok nemfomani hastasının durumlarında kayda değer bir iyileşme görüldüğü tespit edilmiştir.