1. Uzman
  2. Hidayet ÇALIŞKAN
  3. Blog Yazıları
  4. Bipolar Bozukluk İlişkileri Nasıl Etkiler?

Bipolar Bozukluk İlişkileri Nasıl Etkiler?

Bipolar bozukluk bazen sadece teşhisi alan kişi için değil, arkadaşları, romantik partnerleri ve aile üyeleri için de zorlu ve zaman zaman da yıkıcı bir psikolojik hastalık olabilir. Bipolar bozukluk en genel anlamıyla, yaşaması zor olabilecek aşırı yüksek ve düşük seviyelerdeki ruh hallerine neden olan bir piskolojik hastalık olarak tanımlanabilir.

Bipolar bozukluk tanısı, günlük yaşam işlevlerini sürdürme mücadelesiyle sonuçlanabilir ve ilişkileri de etkileyebilir. Ancak doğru tedavi ile bipolar bozukluğunuzu ve ilişkilerinizi yönetebilirsiniz. Nasıl olduğunu öğrenmek için okumaya devam edebilir, siz de bipolar bozukluk yaşıyor ve bir terapiye ihtiyaç duyduğunuzu düşünüyorsanız, Psikologofisi üzerinden deneyimli isimlerle görüşmek için hemen iletişime geçebilirsiniz. Sesli ya da görüntülü gerçekleştireceğiniz online terapi seansları ile hayatınızdaki sorunlara çözüm bulabilirsiniz.

Bipolar Bozuklukla İlişkileri Sürdürmek Zor mu?

Bir ilişkiyi sürdürmek, bir partnerin bipolar bozukluğu olduğunda daha zorlayıcı görünse de imkansız değildir. İki kutuplu ilişkilerin her iki taraf için de tatmin edici olabilmesi için sağlıklı kalıplar geliştirmenin birkaç yolu vardır. Biraz çalışma gerektirebilir, ancak tüm ilişkiler çaba ve özen gerektirir ve bu da farklı değildir.

Bipolar bozukluk yaşayan biriyle işlevsel ilişkiler kurmanın en önemli kısmı, iletişim hatlarını açık tutmak ve bu ilişkiyi sürdürmeye istekli olmaktır. Dürüst ve açık sözlü olmak ve öğrenmeye çalışmak, olumlu ve güvene dayalı bir dinamik oluşturmanın temel bileşenleridir. Bipolar bozukluk yaşayan kişi siz olun ya da partneriniz olsun, aşağıdakiler akılda tutulması gereken önemli hususlardır:

  • Bipolar bozukluk için ilaç ve tedavi kombinasyonu tipik olarak çok faydalıdır.
  • Mani, hipomani, bipolar depresyon ve karışık duygu durum dönemlerinin semptomlarını tanıyabilmek çok önemlidir. Bipolar bozukluk ile depresyon arasındaki farkı veya borderline kişilik bozukluğu ile bipolar bozukluk arasındaki farkı öğrenin.
  • Tetikleyicileri gerçekleşmeden önce keşfetmek (ve hatta gerekirse aramak) oyunun kurallarını değiştirebilir. Tetikleyiciler, bir depresif ya da manik dönem olasılığını teşvik edebilen veya artırabilen durumlardır.
  • Bir destek planına sahip olmak, bipolar bozukluk semptomlarının yönetilmesine yardımcı olabilir. Destek planları, faaliyetleri detaylandırabilir ve gerekli kişileri listeleyebilir. Örneğin, manik veya depresif bir dönem geçirmeniz durumunda size yardımcı olabilecek bir terapist ya da psikiyatristiniz olmalıdır. Bir destek planı ayrıca her bir kişinin rolünü önceden belirleyebilir ve gerektiğinde günlük rutinleri nasıl değiştireceğiniz gibi ihtiyacınız olan anlık çözümlere sahip olmanızı sağlayabilir.

Birisi bipolar bozukluk semptomları yaşadığında, destek sistemlerinin sürece dahil olması ve bu sistemdeki kişilerle sık iletişim halinde olması önemlidir. Bipolar bozukluk teşhisi konan kişiler bir terapiste, psikiyatriste ve eğer bir ilişki içindeyseler bir çift terapistine gitmekten fayda görebilirler. Destek mekanizmaları hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için "Bipolar Bozukluğu Olan Sevdiklerinize Destek Olmanın 9 Yolu" içeriğimize göz atabilirsiniz...

Bir İlişkide Bipolar Bozukluğa Sahip Olmanın Zorlukları

Bipolar bozukluğu olanlar için, mevcut veya gelecekteki ilişkilerini etkileyebilecek içsel mücadelelerle karşılaşma olasılığı her zaman vardır. Bunların başlıcaları şu şekilde sıralanabilir…

Kendini Damgalama

Bipolar bozukluğu olan kişiyi ilişki kurma sürecinde zorlayabilecek ilk şey, kendini damgalamadır (veya içselleştirilmiş damgalamadır), bu da kendi kendine yarattığı izolasyona yol açar. Kendini damgalama, bir kişinin zihinsel durumu hakkında aldığı olumsuz mesajları içselleştirmesidir. İnsanların kendileri hakkında kötü hissetmelerine ve özgüvenlerinin düşmesine yol açan bir durumdur. Çünkü toplumun bipolar bozukluk ve diğer ruh sağlığı durumları hakkındaki mesajları oldukça aşağılayıcı olma eğilimindedir.

Bir kişi kendisi hakkında kötü hissettiğinde, başkalarıyla bağlantı kurmak çok zor olabilir. Bipolar bozukluk yaşayan bir kişi, diğer insanlar için yeterince iyi olmadığını düşünerek ilişkilerden kaçınabilir. Bazen bu duygular beklenmedik bir anda hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve psikolojik sağlık sorunları olanların mevcut ilişkilerinden partnerlerini uzaklaştırmalarına neden olur. Bu durum uzun vadede sosyal izolasyona yol açabilir.

Rutini Bozmamak

Bipolar bozukluğu olan bir kişinin ilişki kurma yeteneğini etkileyebilecek ikinci şey bağlı kalmak zorunda hissettiği rutindir. Psikolojik hastalık yaşayan kişiler genellikle hayatlarına sağlıkla devam edebilmek için bir rutine büyük ölçüde güvenirler. Belli bir rutine bağlı yaşamak şu anlama gelebilir:

  • Yatağa erken gitmek
  • Ortalamadan daha uzun uyumak
  • Her gün aynı saatlerde önceden planlanmış yemekleri yemek
  • Egzersizi atlayamamak

Katı bir program, bipolar olan kişiyi gece toplantılarından, partilerden, alkolün servis edildiği yerlerden ve zaman çizelgesine uymayan diğer etkinliklerden vazgeçmeye zorlayabilir. Bu katı kurallar da ikili ilişkiler kurmayı zorlaştırır.

Ruh Hali Değişimleri

Bir duygudurum bozukluğunun semptomlarının (kontrolsüz şiddetli duygudurum değişikliği dönemleri) ilişkilerde geçici veya uzun süreli kırılmalara neden olabileceğini hatırlamak da önemlidir. Bu da bipolar bozukluk yaşayan kişinin ilişki kurmasını büyük ölçüde zorlaştırır.

Bipolar Bozukluğu Olan Biriyle İlişki Yaşamak

Dikkat edilmesi gereken bir dizi iki kutuplu ilişki modeli vardır. Bunların her birinin, ilişkinizin sağlığı ve esenliği üzerinde doğrudan bir etkisi olabilir. Bipolar bir partneriniz olduğunda ebeveynlik sorunları, yakınlık ve iş süreçleri de bu durumdan etkilenebilir.

Ebeveynlik Sorunları

Ebeveynlik en iyi zamanlarda dahi stresli olabilir. Stres ruh halini tetikleyebileceğinden, bir ebeveyn bipolar olduğunda ebeveynlik çok daha zorlayıcı bir sürece dönüşebilir. Tetikleyicileri tespit etmeyi öğrenmek ve stresi yönetmek için bir plana sahip olmak, çocuklar denklemin bir parçası olduğunda çok daha önemli olacaktır.

Yakınlık Sorunları

Bipolar bozukluğun olduğu ilişkilerde yakınlık sorunları çok yaygındır. Bir manik ya da hipomanik dönem sırasında cinsel dürtüler önemli ölçüde artabilir. Aynı zamanda, birden fazla partnerle korunmasız cinsel ilişki gibi riskli davranışlarda bulunma dürtüsünde bir artış da yaygındır. Bazen bu, seks için ilişkinin dışına çıkma eğilimini bile içerebilir.

Diğer yandan, depresif ataklar ise cinsel istekte azalmaya neden olabilir. Bunu baştan anlamak, romantik ilişkide cinsel normlarda bir kesintiden sonra tipik olarak ortaya çıkabilecek bazı korkulardan kaçınmaya yardımcı olabilir. Son olarak, bazı duygusal düzenleme ilaçlarının cinsel dürtüyü de azaltabileceğini bilmek inanılmaz derecede önemlidir.

İş Stresi

Ruh hali değişimleri ve bipolar bozuklukla ilgili diğer belirtiler, çalışma ortamları ve ilişkiler üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Manik ruh hali dalgalanmalarına (dürtüsellik veya şişirilmiş bir öz-değer duygusu gibi) veya depresif dalgalanmalara (enerji ve motivasyon eksikliği gibi) özgü semptomlar, işte istikrarı korumada zorluğa yol açabilir. İşyerindeki bu tür stres nedenleri ayrıca hipomanik bir dönemi veya depresif bir dönemi tetikleyebilir.

Ruh hali değişimlerini ve diğer davranış kalıplarını anlamak, kişinin iş stresleriyle başa çıkmasına ve olumsuz benlik görüşlerini azaltmasına yardımcı olabilir. Ruh halinizi belirlemenin veya takip etmenin iyi bir yolu bir günlük tutmaktır. Duygularınızı, olayları, başkalarıyla etkileşimlerinizi, ilaçları ve yan etkileri yazın. Meditasyon, egzersiz, iyi bir diyet ve uyku alışkanlıkları sürdürmek de ruh halinizde fark yaratabilir.

Bipolar Bozuklukla İlişkiler Nasıl Yönetilir?

Bipolar bozukluk yaşayan birisiye bir ilişkiyi yürütmenin en önemli kısmı, durumu yönetmek ve ilişkiyi beslemek için zaman ve çaba harcamaya istekli olmaktır. Bununla ilgili birçok sağlıklı çözüm yolu da vardır. Aşağıdaki önerilerin tümü, her birinizin romantik ilişkilerinizi başarılı bir şekilde yönetmenize yardımcı olabilecek stratejilerdir...

Danışmanlık Almak

Çift danışmanlığı şeklinde yapılan terapi, bipolar ilişkilere rehberlik etmede son derece yararlıdır. Birbirinizin bakış açısını anlamak ve ikinizin de diğer tarafı görmesine yardımcı olabilecek tarafsız bir arabulucuya sahip olmak sadece yardımcı olmanın ötesindedir. Bu danışmanlık, başarılı bir şekilde bipolar ilişkileri sürdürmekle sürdürmemek arasındaki fark olabilir. Spesifik olarak, danışmanlık, geçmişte meydana gelmiş olabilecek incitici ve yıkıcı davranışları belirlemenize, bu davranışları affetmenin yollarını bulmanıza ve son olarak, yaşanan sorunları tekrar etmeye devam etmemeniz için kesin sınırlar belirlemenize yardımcı olabilir.

Kişisel Bakım

Kişisel bakım her ilişkide önemlidir, ancak bir kişinin bipolar bozukluğu olduğunda daha da gereklidir. Birbirinize zaman ayırmak, birlikte çalışmak, günlük tutmak, meditasyon yapmak, sağlıklı beslenmek, düzenli randevular almak ve sağlıklı bir uyku düzenini sürdürmek, bipolar ilişkiler de dahil olmak üzere herhangi bir çiftin yararına olabilecek şeylerdir.

Ek Tedaviler

Bipolar ilişkileri yönetmede tedavi almak çok önemlidir. İdeal bir durumda, her iki kişi de bir tedavi planına dahil olmaya motive olacaktır. Bipolar bozukluk tedavisine iki kişi birden yararlandığında, sonuçlar yararlı ve çarpıcıdır. Semptomların daha iyi anlaşılması, nasıl iletişim kurulacağına dair iç görü ve tetikleyicileri daha iyi görme yeteneği, birlikte tedavi aramanın olumlu sonuçlarıdır.

Bipolar Bozukluk İçin Hangi Tedavi Seçenekleri Mevcuttur?

Doğru bipolar bozukluk tedavisi ile günlük hayatın akışına uyum sağlamak çok daha kolaydır. İkiniz de tedavi ile birlikte bipolar bozukluk ve ilişkileri daha yüksek düzeyde ve daha iyi anlayabilirsiniz. Tedavinin tipik olarak devam eden bir taahhüt olması gerekir ve bir dizi farklı stil ve yaklaşımı içerebilir. Bazı durumlarda, tedavi tekniklerinin bir kombinasyonu en iyi seçenektir.

İlaç tedavisi: Bipolar bozukluğu ilaç kullanarak tedavi etmek için çeşitli seçenekler vardır. Antidepresanlar, her zaman etkili olmadıkları ve bazılarının maniyi tetiklediği bilindiği için dikkatli kullanılmalıdır. Lityum, bipolar bozuklukta yaygın olan iniş ve çıkışları dizginlemek için kullanılan etkili bir duygudurum düzenleyici olabilir.

İkinci nesil antipsikotikler (SGA'lar) de yaygındır ve tipik olarak duygudurum düzenleyiciler gibi diğer duygusal düzenleme ilaçları ile birlikte kullanılır. Manik dönem ve depresif dönem sırasında yardımcı olabilirler. Antikonvülzanlar, reçete edilebilecek başka bir duygudurum düzenleyici ilaç grubudur.

Herhangi bir ilacın dikkatli ve lisanslı bir psikiyatristin rehberliğinde kullanılması gerekir. Dikkat etmeniz gereken yan etkiler vardır ve bir doktorun gözetimi olmadan bipolar bozukluk tedavisi için ilaç almayı asla bırakmamanız gerekir.

Psikoterapi: Bipolar bozukluk tedavisi ararken psikoterapi neredeyse her zaman önerilir. Bilişsel davranışçı terapi, bipolar bozukluğu olan kişilerin, olumsuz düşünce kalıplarını tanımasına ve onları daha olumlu, etkili başa çıkma teknikleriyle değiştirmesine yardımcı olur.

Psikoeğitim ve aile odaklı terapi: Bipolar bozukluk hakkında bilgi edinmek için çaba sarf etmek, bipolar ilişki yaşayan her iki insan için de oldukça faydalı olabilir. Sadece durumun gerçekleri hakkında daha fazla bilgi edinmenize yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda sorunları daha hızlı tanımlamanıza da yardımcı olabilir.

Elektrokonvülsif terapi (ECT): ECT, beyne hızlı elektronik impulslar göndererek çalışır. Bugünlerde o kadar yaygın olmasa da, bazen ECT, diğer terapi ve ilaç türleri işe yaramadığında bipolar bozukluğu tedavi etmek için kısa süreli bir tedavi olarak hala kullanılmaktadır.

Bipolar Bozukluk İçin Yardım Almak

Bipolar bozukluğunuz olsun ya da bipolar bozukluğu olan biriyle ilişkiniz olsun, yardım bulmak işin en kolay kısmıdır. İlk adım, bipolar bozukluğun nasıl göründüğü hakkında daha fazla şey öğrenmektir. Ardından hem güvendiğiniz hem de tedaviye bağlı kalacağınız bir terapist bulabilirsiniz.

Mevcut diğer birkaç seçenek, bir destek grubu bulmayı, bölgenizdeki bir akıl sağlığı kliniğine ulaşmayı veya yüz yüze veya online terapiyi düşünmeyi içerir. Doğru destek ve rehberlikle bipolar bozukluğa rağmen ilişkileriniz gelişebilir. Başarılı, sevgi dolu, birbirini destekleyen bir ilişki içinde her zaman istediğiniz hayatı yaşayabilirsiniz.

KAYNAK

https://www.psikologofisi.com/blog/bipolar-bozukluk-iliskileri-nasil-etkiler

Yayınlanma: 02.02.2024 17:47

Son Güncelleme: 16.08.2024 17:38

Hidayet ÇALIŞKAN
Hidayet ÇALIŞKAN
Psikolog(*)(*)(*)(*)(*)
Uzmanlıklar: İlişki / Evlilik Problemleri , Çocuk ve Ergenlik Dönemi Ruhsal Sorunları , Depresyon ve Mutsuzluk
Merhabalar, Ben Psikolog & Psikoter Devamını oku
Online Terapi
süre 45 dk
ücret 1799
Yüz Yüze Terapi
Hizmet vermiyor
Bunları da sevebilirsiniz...
tukenmislik-sendromu-nedirbelirtileri-asamalari-ve-tedavisi

Tükenmişlik çok uzun süre fiziksel, duygusal ve ruhsal bitkinlik halini ifade etmektedir. Daha çok işle ilgili olsa da farklı konularda da kendisini gösterebilir ve sağlığı olumsuz etkileyebilir. Uzun süreli stres hissettiğinizde tükenmişlik ortaya çıkabilmekle birlikte, bu durum herkesin başına hayatının bir dönemde gelebilmektedir.Stresten kaynaklı olsa da tükenmişlik stres ile aynı anlamı taşımamaktadır. Tükenmişlik daha çok bir süre birikmiş olan stresin bir sonucu olarak deneyimlenir. Tükenmişliği bu nedenle stresin daha büyüğü ve var olmak için strese ihtiyaç duyan bir durum olarak düşünebilirsiniz. Stres geçicidir, stres faktörü ortadan kalktığında veya durumla baş edildiğinde problem ortadan kalkar. Tükenmişlik ise daha uzun süreli olabilir, stres sona erse de devam edebilir. Tükenmişlik üretkenliğinizi engeller, umutsuzluğa neden olur. Duygusal olarak daha tükenmiş olup neşe veya tatmin duygusunu deneyimleyemezsiniz. Ancak stres daha çok kaygı ve sinirlilik duyguları ile deneyimlenmektedir. Fiziksel olarak da etkileri farklı olabilmektedir. Stres daha çok kas ağrısı, baş ağrısı ve sindirim sorunlarına neden olabilirken tükenmişlik kronik yorgunluk, bağışıklık sisteminde zayıflama veya kardiyovasküler hastalık gibi problemlerle karşılaşmaya neden olmaktadır.Tükenmişlik Sendromunun Belirtileri Nelerdir?Tükenmişlik sendromu zamanla ve aşama aşama ilerleyen bir süreçtir. Tükenmişlik sendromunun belirtileri stres, depresyon veya kaygı ile karıştırılabileceğinden fark edilmeyebilir ve ele alınamayabilir. Belirtileri tanımak için aşağıdaki kriterler size yardımcı olabilir:Fiziksel Belirtiler:Çoğu zaman yorgun veya bitkin hissetmekTekrarlayan uykusuzluk ve uyku bozukluklarıSık sık baş ağrısıKas veya eklem ağrısıMide bulantısı veya iştahsızlık gibi sorunlarBağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle sık sık hastalanmaYüksek tansiyonNefes alma sorunlarıDuygusal Belirtiler:Çaresiz, sıkışmış hissetmekKendinden şüphe duyma, başarısız veya değersiz hissetmeDünyada kopuk ve yalnız hissetmekBunalmış hissetmekMotivasyon eksikliği hissetmek, alaycı/olumsuz bir bakış açısına sahip olmakTatmin ve başarı duygusunun eksikliğiİlgi ve zevk kaybıSürekli korku, endişe ve kaygı duygularıDavranışsal Belirtileri:Erteleme ve bir şeyleri tamamlamanın daha uzun sürmesiKonsantrasyon zorluğuİnsanlardan, sorumluluklardan vb. uzaklaşmak ve izole olmakBaşa çıkmak için yiyeceğe, maddeye veya alkole bağımlı olmakSinirli ve çabuk sinirlenen, patlamaya meyilli ve hayal kırıklıklarını başkalarından çıkaranArtan geç kalma, işe geç kalma ve/veya daha yüksek devamsızlıkTükenmişlik Sendromunun Aşamaları:Tükenmişlik sendromu birden ortaya çıkmamakta, yavaş yavaş ilerlemektedir. İki psikolog Freudenberger ve Gail North başlangıçta tükenmişliğin gelişimini 12 aşamalı bir modelde özetlemiş olsalar da basitleştirilmiş 5 aşamalı bir model artık günümüzde araştırmalarda yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır:Balayı Evresi: Yeni bir işe, göreve veya role başlarken yüksek enerji ve coşku hissedebilirsiniz. Bu aşamada iyimser olmak daha kolaydır. İşe olan bağlılık, heyecan ve kendinizi kanıtlama isteği bazen daha fazla sorumluluk üstlenmeye ve daha fazla çalışmaya yol açabilir. Uykusuzluk, stres önemsiz görünebilir.Stresin Başlangıcı: Balayı aşaması azaldıkça bazı günler daha zorlu gelmeye başlar. İş hala ödüllendirici gelir ancak stres kendini göstermeye başlar. İyimserliğinizin üretkenliğinizin azaldığını fark edebilirsiniz. Bununla birlikte yorgunluk, sinirlilik, kaygı , odaklanmayı daha kolay kaybetme, iştahta değişiklikler, uyku sorunları ve baş ağrısı gibi hoş olmayan stres semptomlarını da fark edebilirsiniz . Bazı stresler sizi motive etmek ve harekete geçirmek için iyi olsa da, yönetmek için negatif başa çıkma stratejilerine başvuruyorsanız ve kendi ihtiyaçlarınızı ihmal etmeye başlarsanız, bu aşama bir sonrakine yol açabilir.Kronik Stres: Stres kalıcı hale gelir. Küçük şeylere öfkelenebilir, sürekli yorgun hissedebilir ve daha sık hastalanabilirsiniz. Kronik stres, ilgisizlik, kızgınlık, alaycılık ve güçsüzlük duygularına yol açabilir. Sosyal ilişkilerden uzaklaşabilirsiniz. Sorunu inkar edebilir ve tükenmişliğe doğru ilerleme görülebilir.Tükenmişlik: Tükenmişlik belirtileri kritik hale geldiğinde bu gerçekleşir. İş ve yaşam sorumlulukları ile başa çıkmak ve içinde bulunduğunuz koşullardan bir çıkış yolu bulmak daha zordur. Fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak bitkinlik hissedebilirsiniz. Hayata veya işe karşı giderek daha fazla karamsar olabilirsiniz. Boşluk hissi, kendinden şüphe etme ve başkalarından izole olma isteği artabilir. Fiziksel belirtileriniz de yoğunlaşabilir veya artabilir. Çevrenizdeki insanlar davranışlarınızda değişiklikler fark edebilir. Bu aşamada gerekli değişiklikleri yapmazsanız, belirtiler devam ettikçe iyileşmeniz daha da zor olabilir.Alışkanlık Halindeki Tükenmişlik: Tedavi edilmezse tükenmişlik belirtileri hayatınıza yerleşebilir. Kronik üzüntü veya depresyon gibi önemli ve devam eden zihinsel, fiziksel ve duygusal sorunlar yaşarsınız. Yaşadığınız kronik zihinsel ve fiziksel yorgunluk, çalışmayı ve kendinizi toparlamayı bırakmanıza neden olabilir. Bir uzmandan destek alma ihtiyacı meydana gelebilir.Tükenmişliğin Nedenleri Nelerdir?Olumsuz duygu, düşünceler ve davranışlar stresin şiddetlenmesine neden olabilir ve bu da tükenmişliğe yol açabilir. Olumsuz içsel konuşma, gerçek dışı beklentiler ve mükemmeliyetçilik, sürekli bir baskı hissi yaratarak ve öz saygıyı zayıflatarak tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Yalnızlık ve sosyal bağlantı eksikliği umutsuzluğa ve yorgunluğa neden olabilir. Duygusal destek sunabilen aile üyelerinden, arkadaşlardan uzak kalmak tükenmişliğin tetiklenmesine ve sürmesine neden olabilir. Güçlü bir destek sistemi ise tükenmişliğe karşı koruyucu bir rol oynamada önemlidir. Yanı sıra gergin ilişkiler de tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Diğerlerinin ihtiyaçlarını düşünürken kendi ihtiyaçlarını göz ardı etmek bir süre sonra yorgunluğa ve zamanla tükenmişliğe yol açabilir.İş yerinde mutsuz hissetmek kronik strese yol açabilmektedir. Aynı zamanda amaç eksikliği yaşamak, desteklenmediği ve değer görmediği düşüncesine sahip olmak tükenmişliğe neden olabilir.Sevdiğiniz birinin ardından üzüntü yaşamanız normaldir. Yas sürecinin depresyon, kendini suçlama veya kronik strese dönüşmesi duygusal ve fiziksel olarak yorucu olabilir ve tükenmişliğe katkıda bulunabilir.Kronik bir hastalıkla mücadele etmek umutsuz ve stresli hissetmeye yol açabilir. Bu sebeple kişinin tükenmişlik sendromuna yakalanma ihtimali vardır.Tükenmişlik Sendromu İle Mücadele EtmekTükenmişlikle mücadele etmek için şu yöntemleri deneyebilirsiniz:Kendinize zaman ayırın, egzersiz, meditasyon, doğada yürüyüşe çıkmak gibi aktivitelere yönelebilirsiniz.Sınırlarınızı belirleyerek üstesinden gelemeyeceğiniz görevleri başkasına devredin veya hayır diyebilin. Gerçekçi hedefler belirlemek ve iş yükünüzü önceliklendirmek önemlidir.Biri ile nasıl hissettiğinizi konuşmak bazen iyi gelebilir. Bu nedenle sevdiklerinizle iletişim halinde olun.Yeterince uyumak, dengeli beslenmek, alkol ve kafeini sınırlamak gibi sağlıklı alışkanlıklar kazanmak ktükenmişliği önlemenize yardımcı olabilir.Tükenmişlik sendromu ile baş etmek için terapi desteği almak yardımcı olabilir. Psikolog ile sorunlarınızı konuşabilir ve üzerinde çalışabilirsiniz. Yazıyı Oku

Uzman: Pelin KABAR

Yayınlanma: 03.03.2025

toksik-iliski-ne-demektir-toksik-iliskide-oldugunuzu-nasil-anlayabilirsiniz

Sıkça partneriniz tarafından aşağılandığınızı hissediyor musunuz? Peki ya desteklenmediğinizi, değersizleştirildiğinizi hissediyor musunuz? Uyarı işaretlerini fark edip toksik ilişki içinde olup olmadığınızı anlamaya ne dersiniz? Duygusal, zihinsel ya da fiziksel olarak kendinizi koruyabilmek, toksik ilişkiyi fark edebilmek için gelin önce “toksik ilişki”nin ne olduğuna bakalım.Toksik ilişki, güven hissedemediğiniz, sıkışmışlık, ilişkinin istikrarsızlığı sebebi ile bunalmışlık hissettiğiniz bir ilişki türüdür. İlk kez 1996 yılında Lillian Glass tarafından “Toxic People” kitabında kullanılan bu kelime günümüzde de karşımıza çıkmaya devam etmektedir. Sağlıklı bir ilişki yaşayabilmek için bu kavramı anlayabilmek önem taşımaktadır. Toksik ilişkinin özellikleri içerisinde genellikle şunlar yer alır:Sıklıkla değersizlik hissine rastlanabilir. İlişkide aldığınızdan daha fazla veren kişi olmak değersiz hissetmenize yol açabilir.Sıkça eleştirildiğinizi ve suçlandığınızı fark edebilirsiniz. Karşı tarafın hatası olduğunu düşünürken okların tarafınıza çevrildiğini ve suçlandığınızı görebilirsiniz.Güvensizlik hissi yaşayabilirsiniz.Karşı tarafı mutlu etmek için çabalasanız da mutlu edemediğinizi görebilirsiniz.İletişim sorunları sıklıkla yaşanabilir ve çiftler birbirini sıkça yanlış anlayabilir. Sürekli kavga çıkacağı ile ilgili tetikte hissedebilirsiniz ve kaçmak için çaba gösterirsiniz.Saygısızlık görebilir ve ihtiyaçlarınızın karşılanmadığını fark edebilirsiniz.Özgüveninizin zamanla zedelendiğini hissedebilirsiniz.Toksik İlişkiler Sadece Romantik İlişki ile Mi Sınırlıdır?Toksik ilişkiden bahsedildiğinde aklınıza öncelikle romantik ilişkiler gelebilir. Ancak toksik ilişki arkadaşlıklar, aile ilişkileri ya da iş ilişkileri gibi pek çok ilişkide kendisini gösterebilir. Örneğin toksik bir arkadaş sürekli sizi aşağılayabilir, sizi kendi çıkarları için kullanabilir. Aile üyelerinden birisi sizi manipüle edebilir. İster partnerinizle, ister aile üyenizle, ister arkadaşınızla ya da meslektaşınızla olsun, toksik bir ilişkiyi tespit etmek olumsuz etkileri ile baş edebilmek için oldukça önemlidir.Toksik Bir İlişki İçinde Olabilir Misiniz?Toksik bir ilişkide olup olmadığınızı anlamak için öz değerlendirme yapmanız ve duygularınızı fark etmeniz gerekmektedir. Örneğin iletişim sonrası bitkin, aşağılanmış hissedip hissetmediğinizi takip edebilirsiniz. Gerçek kendinizi ortaya ne kadar koyabildiğinizi düşünebilirsiniz. Bir şeylerin ters gittiğini düşünüyorsanız “Bu ilişkide saygı görüyor muyum, duygularımı ne kadar ifade ediyorum ve duygularımı ve düşüncelerimi ilişkimde bastırmalıymışım gibi düşünüyor muyum?” sorularına cevap aramak da size yardımcı olabilir.Zehirli ve Sağlıklı Bir İlişkiyi Birbirinden Nasıl Ayırt Edebiliriz?Bir ilişkinin toksik mi sağlıklı mı olup olmadığını ayırt ederken ilişkide hangi davranışların sık sergilendiğini inceleyebilirsiniz. Sağlıklı bir ilişkide özgürlük, aidiyet hissetme, özerklik, sınırlara saygı, birbirinin ve kendinin ihtiyacını gözetme gibi konularda özen gösterilmesi gerekir. Ancak toksik bir ilişkide bunlar eksiktir. Bu konuların yanı sıra toksik bir ilişki ile sağlıklı bir ilişkiyi ayırt etmenize yardımcı olan diğer ipuçları şunlar olabilir:Toksik bir ilişkide güvensiz hissederken sağlıklı bir ilişkide güven hissedersiniz.Toksik bir ilişkide kıskançlık sıklıkla görülürken sağlıklı bir ilişkide sevgi dolu hissedersiniz.Toksik bir ilişkide bencillikle sıklıkla karşılaşırken sağlıklı bir ilişkide ihtiyaçların karşılandığını hissedersiniz.Toksik bir ilişkide saygısızlık sıklıkla görülürken sağlıklı bir ilişkide saygı vardır.Toksik bir ilişki taciz edici iken sağlıklı bir ilişki şefkat doludur.Toksik Bir İlişkinin Olumsuz Etkileri Nelerdir?Toksik ilişkiler hem fiziksel hem ruhsal sağlığımızı olumsuz etkileyebilir. İlişki içinde genellikle mutsuz hissetmeye yol açar. Toksik bir ilişki diğerleriyle ilişkinizi de olumsuz etkleyerek sevdiklerimizden bizi uzaklaştırabilir ve yalnız hissetmenize yol açabilir. Hem yalnızlaşmak hem de toksik bir ilişki yeme sorunlarına, bağışıklık sistemi sorunlarına, iştah problemlerine ve depresif hissetmeye yol açabilir. Daha öfkeli ve mutsuz birine dönüştüğünüzü fark edebilirsiniz. Toksik ilişkinin getirdiği kaygı ve stres ile baş etmek için sağlıksız baş etme yollarının denendiği de gözlemlenmektedir. Zamanla kendinize bakış açınızda negatif değişimler görülebilir ve özgüveniniz ile öz saygınız olumsuz etkilenebilir. Duygusal yeme ile alkol ve madde kullanım bozuklukları bu sağlıksız baş etme yollar arasındadır.Toksik İlişkiler Neden Sürdürülür?Kendinizle olan ilişkiniz sizi toksik ilişkide kalmaya mecbur bırakıyor olabilir. Düşük öz saygı ve öz sevgi toksik ilişkiye bağlılığınızı korumaya neden olabilir. “Ya benim hakkımda dedikleri doğruysa?” ya da “Beni başka kimse sevmez ki!” gibi zihninizden geçen bu düşünceler toksik ilişkiyi sonlandırmaya engel olabilir. Bu kaygı ve korku hissettirici düşünceler ilişkinin devam etmesine neden olabilir. Ebeveynlerimizle olan ilişkimiz veya ebeveynlerimizin birbirleri ile olan ilişkilerinden öğrendiklerimiz de yanlış bir ilişki dinamiği öğrenmemize ve yetişkin bir birey olarak toksik bir ilişkide bulunmamızın sebebi olabilir. Eğer mağdur taraf partneri tarafından tehdide maruz kalıyorsa, ilişkiyi sonlandırdığında fiziksel, maddi gibi açılardan zarar göreceğinden endişe duyuyorsa ilişkiyi sonlandırmaktan kaygı duyabilir.Toksik Bir İlişkideyseniz Ne Yapabilirsiniz?Toksik bir ilişki içinde olduğunuzu düşünüyorsanız öncelikle değişimin mümkün olduğunu unutmayın. Bu konu ile ilgili güvendiğiniz bir kişi ile konuşabilirsiniz. Partnerinizle bu konuyu değerlendirebilir, birlikte değişim için çaba göstermeye karar verdiğinizde çift terapisine başvurabilirsiniz. Yıkıcı tartışmalar yerine yapıcı tartışmalar yapabilir ve duygu ve düşüncelerinizi ifade ederken “ben dili”nden yararlanabilirsiniz. Maalesef her birey değişime açık olmayabilir ve sorunları kabul etmeyebilir. Zihinsel ve bedensel sağlığınıza öncelik vererek kendinizi korumaya hakkınız var ve bunu mümkün olduğunda çatışmaya girmeden sağlıklı sınırlar koyarak ve kendinize güvenerek yapabilirsiniz.Toksik ilişkileri zamanında fark etmek ve ele almak kendinizi koruyabilmeniz için önem taşır. İlişkinizin toksik bir ilişki olup olmadığından emin değilseniz veya baş etmek için desteğe ihtiyacınız varsa bireysel terapi desteği alabilirsiniz. Terapi desteği sayesinde kendinizi daha iyi tanımayabilir, özgüveninizi kazanabilir, sınır koymayı öğrenebilir ve toksik ilişkinin olumsuz etkilerinden kendinizi korumayı başarabilirsiniz.Klinik Psikolog Pelin KABAR Yazıyı Oku

Uzman: Pelin KABAR

Yayınlanma: 17.02.2025

Bir yerinizi incittiğinizde, yaranızı temizleyip bantla sarmaz mısınız? O zaman, duygusal anlamda acı çektiğinizde de aynı şeyi neden yapmayasınız?Öz Şefkat Nedir?" Öz şefkat bir kabul etme şeklidir. Kabul etmek genel olarak deneyimlediğimiz şeyleri (bir düşünceyi ya da duyguyu) ima eder. Öz şefkat doğrudan bunları yaşayan benliğimizi kabul etme anlamına gelir. Acı çekme sürecinde kendimizi kabul etmemizdir.""Şefkat, yüreğin bir başkasının ıstırabına titreyerek yanıt vermesi ve bu ıstırabın hafifletilmesini istemesidir. Istırap çekerken kendimize yardım etmek istediğimizde deneyimlediğimiz duygu ise öz şefkattir."Öz şefkatin 3 anahtar özelliğiKendine iyi davranmakİnsanların ortak halleri olduğunu bilmekFarkındalıkKendine İyi DavranmakKendine iyi davranmak, bireyin kendisine karşı yargılayıcı olmasının tam tersidir. Kişinin kendi kusur ve eksiklerine karşı hoşgörülü olmasını içerir. Kendine iyi davranmak, öz eleştiri yerine kendini anlama ve destekleme yaklaşımını benimsemek demektir.İnsanların Ortak Halleri Olduğunu Bilmek“Deneyimlerimizi başkaları da paylaşır. İnsan deneyimlerinin ortak olduğunu anlamak, kişinin yalnızlık ve tecrit edilmişlik duygusundan kurtulmasını sağlar.”Hayatta başımıza talihsiz bir olay geldiğinde, sıklıkla bu acının yalnızca bizi bulduğunu ve sadece bizim bu kadar derin bir şekilde hissettiğimizi düşünme eğilimindeyiz. Bu durum, diğer insanların da benzer zorluklar yaşadığı gerçeğini göz ardı etmemize neden olabilir. Başkalarının da benzer mücadelelerden geçtiğini bilmek, kendimizi yalnız ve dışlanmış hissetme duygusunun hafiflemesine yardımcı olur.Farkındalık“Acı, algılamayı sınırlar. Bilinçli farkındalık ise ne vakit acı çektiğimizi, ne vakit kendimizi eleştirdiğimizi ve ne vakit kendimizi tecrit ettiğimizi fark etmemizi sağlar ve bize bir çıkış yolu gösterir.”Farkındalık, öz şefkatin temel unsurlarından biridir ve kişinin duygusal deneyimlerini yargılamadan fark etmesini sağlar. Öz şefkatte bilinçli farkındalık, kişinin acı çektiğini, kendine yönelik eleştirilerde bulunduğunu veya kendini yalnız hissettiğini fark etmesine yardımcı olur. Bu farkındalık, bireyin zorlayıcı duygularla yüzleşmesine ve onları kabullenmesine olanak tanır.Öz şefkat pratiği: Bir arkadaşına nasıl davranırsın?❤️🫂Hayatınızda hiç başkalarına gösterdiğiniz anlayışı ve sevgiyi kendinize göstermediğinizi fark ettiniz mi? Çoğu zaman sevdiklerimize karşı yumuşak, destekleyici ve sevgi dolu olabilirken, kendimize daha eleştirel ve sert olabiliyoruz. Bu alıştırma, bu farkı görmenize ve kendinize daha nazik davranmayı öğrenmenize yardımcı olacak.İhtiyacınız olanlar bir kağıt ve kalem 📃✏️1. Başkalarına Nasıl Davrandığınızı DüşününÖnce şunu hayal edin: Çok yakın bir arkadaşınız kötü bir dönemden geçiyor, kendini çok çaresiz hissediyor. Bu durumda ona nasıl davranırsınız?Ona neler söylersiniz?Ses tonunuz nasıl olur?Onu nasıl rahatlatmaya çalışırsınız?Bunları kısa bir şekilde yazın.2. Kendinize Nasıl Davrandığınızı DüşününŞimdi sıra sizde. Siz kötü bir dönemden geçerken, kendinizi başarısız, yalnız ya da üzgün hissettiğinizde, kendinize nasıl davranıyorsunuz?Kendinize neler söylüyorsunuz?İç sesinizin tonu nasıl?Kendinize karşı sert mi yoksa destekleyici misiniz?3. Farkları KeşfedinYazdıklarınızı karşılaştırın. Arkadaşınıza ve kendinize nasıl davrandığınız arasında bir fark var mı? Eğer bir fark görüyorsanız, neden böyle olduğunu düşünün. Kendi kendinize sert davranmanıza neden olan korkular, düşünceler veya alışkanlıklar neler olabilir?4. Kendinize Bir Arkadaş Gibi Davransaydınız…Kendinizi kötü hissettiğinizde, kendinize tıpkı yakın bir arkadaşınıza davrandığınız gibi davransaydınız, hayatınızda ne değişirdi? Bu sizin için nasıl bir fark yaratırdı? Bu düşüncelerinizi de yazın.Belki de bugünden itibaren, zorlandığınızda kendinize şu soruyu sorabilirsiniz:"Şu an bir arkadaşım bu durumda olsaydı, ona nasıl davranırdım?"Sonra aynı nazikliği kendinize göstermeyi deneyin.İlk başta garip gelse de, kendimize daha nazik ve anlayışlı yaklaşmak, zihinsel ve duygusal sağlığımız için büyük bir fark yaratabilir. Öz şefkat, kişinin kendi acısını fark edip ona sevgiyle yaklaşmasını, kendini yargılamaktan çok anlamaya çalışmasını içerir. Kendimize karşı daha şefkatli olduğumuzda, daha güçlü ve dayanıklı hissederiz, zorluklar karşısında daha hızlı toparlanabiliriz. Ancak birçok kişi, kendine şefkat göstermek yerine kendini acımasızca eleştirir, hataları için kendini suçlar ve yaşadığı zorluklar karşısında kendini yalnız hisseder. Oysa, öz şefkat geliştirmek yalnızca bireyin kendisiyle olan ilişkisini değil, genel yaşam kalitesini de olumlu yönde etkileyen bir beceridir. Öz şefkatin en önemli yönlerinden biri, kendimize bir dost gibi yaklaşmayı öğrenmektir. Zor bir dönemden geçerken, bir arkadaşımıza karşı nasıl anlayışlı ve destekleyici oluyorsak, kendimize de aynı şekilde davranmalıyız. Ancak çoğu zaman, kendimizi desteklemek yerine sert eleştirilerle yargılarız. “Neden daha iyi yapamadım?” veya “Herkes başarıyor, ben neden bu kadar zorlanıyorum?” gibi düşünceler zihnimizde yankılanır. Bu tür düşünceler sadece kendimizi daha kötü hissetmemize neden olur. Oysa, zor bir durum yaşadığımızda kendimize nazik ve anlayışlı sözler söylemek, daha sağlıklı bir zihinsel durum geliştirmemize yardımcı olabilir. Öz şefkati günlük hayatımıza dahil etmek için bilinçli farkındalık geliştirmek önemlidir. Kendimizi yargılamadan, yaşadığımız duyguları olduğu gibi kabul etmek ve onlara anlayışla yaklaşmak, öz şefkatin temel taşlarından biridir. Gün içinde kendimizi eleştirdiğimiz anları fark etmek ve bu eleştirileri daha nazik, destekleyici sözlerle değiştirmek iyi bir başlangıç olabilir. Örneğin, zor bir an yaşadığınızda, kendinize içten bir şekilde “Şu an gerçekten zorlanıyorsun ve bu çok normal. Kendine karşı nazik ol” demeyi deneyebilirsiniz. Öz şefkat sadece bireyin kendisi için değil, çevresindeki insanlarla olan ilişkileri için de faydalıdır. Kendine karşı daha anlayışlı olan bireyler, başkalarına karşı da daha empatik ve sabırlı olabilirler. Çünkü kendimize nazik davranmayı öğrendiğimizde, başkalarına da aynı anlayışı gösterebiliriz. Bu da ilişkilerimizde daha fazla samimiyet, bağ ve güven oluşturmamıza yardımcı olur. Unutmayın, kendinize şefkat göstermek bir ayrıcalık değil, bir ihtiyaçtır. Kendinizi yargılamak yerine, kendinize bir dost gibi yaklaşmayı seçin. Çünkü en çok ihtiyacınız olan şey, kendinizle kurduğunuz şefkat dolu bağdır. Öz şefkat geliştirmek zaman alabilir, ancak küçük adımlarla başlamak mümkündür. Bugünden itibaren kendinize şu soruyu sormayı alışkanlık haline getirebilirsiniz: “Şu an bir arkadaşım bu durumda olsaydı, ona nasıl davranırdım?” Sonra aynı nazikliği kendinize göstermeyi deneyin. Kendinize duyduğunuz şefkat arttıkça, hayatın getirdiği zorluklara karşı daha dayanıklı ve huzurlu bir bakış açısı geliştirdiğinizi fark edeceksiniz.Kaynak: Öz Şefkatli Farkındalık - Christopher Germer Yazıyı Oku

Uzman: Bersu DINÇ

Yayınlanma: 16.02.2025