İlişkilerimde istemediğiM, hoşuma gitmeyen,durumlarda ÖFKELENİYORUM.

En kısa tanımıyla öfke; bireyin hoşuna gitmeyen, istemediği bir durumda gösterdiği tepkiye denir. Öfke kavramı olumsuz anlamlar çağrıştırsa da aslında sevmek, üzülmek gibi doğal bir duygudur. Günlük yaşamın zorlu koşulları içinde insanlar öfkelenecekleri birçok duruma maruz kalabilirler. İletişim içinde bulunduğunuz insanlarla yaşadığınız çatışmalar ve ailevi sorunlarda öfke durumunun oluşmasında katkısı olan unsurlar arasında gösterilir. Sonuç olarak öfkeyi kabul edilebilir düzeyde göstermek çok insanı bir durumdur. 

Fakat öfke karşılaşılan durumla orantılı değilse ve karşıdaki kişiyle olan iletişimi bozuyorsa bu durumda normal bir öfkeden söz edilemez. Buna öfke kontrol bozukluğu denir. Öfke kontrol bozukluğu genelde öfkesini sürekli içine atan, farkında olmadan öfkesini bastıran insanlarda görülür. Sürekli bastırılan duygu olmadık bir zamanda pervasızca bireyi esir alır. Öfke problemi basit bir sinirlenme hali ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Bireyin sağlıklı düşünmesini engelleyen, düşünce ve davranışlarını kontrol edemez hale getiren bu sorun, bazen kısa süreli olsa da sonrasında büyük bir pişmanlık yaşamaya neden olur. 

Peki örke kontrol bozukluğun belirtileri ve sebepleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Gibi soruların cevaplarını öğrenmeye ne dersiniz?

Öfke Kontrolü Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Arada sırada sinirleniyor, sakinliğinizi kaybediyorsanız bu öfke problemi ya da öfke kontrol bozukluğu yaşadığınız anlamına gelmez. Doğru bir tanımlama yapmak için ruh sağlığı uzmanları duygu, davranış ve fiziksel belirtilerin hepsine birden bakar. Duygusal açıdan değerlendirildiğinde öfke problemi sürekli sinirlilik hali, kaygı bozukluklarına yol açarken, öfke nöbeti geçiren insanlar genelde kendilerini kontrol edemezler. Hatta sözlerini ve davranışlarını kontrol altında tutmak da zorlanırlar. Bazı durumlarda kontrol mekanizması tamamen devreden çıkar. 

Öfke gibi güçlü bir duygu aynı zamanda bedensel olarak da fiziksel değişikliklere sebep olur. Vücutta, kalp çarpıntısı, tansiyonun yükselmesi, baş ağrısı, ellerde ve ayaklarda karıncalanma, ellerde terleme ve göğüs sıkışması gibi semptomlara neden olur.

Öfke Kontrolü Bozukluğunun Sebepleri 

Öfke kontrol bozukluğu sebebleri olarak birbiri ile ilintili birçok husus ön plana çıkar. Öfke probleminin kaynağı kişiden kişiye değişiklik gösterse de belli başlı durumlar öfke kontrol bozukluğu sorununa neden olur. Birçok psikolojik sorunun nedeninde olduğu gibi öfke kontrolünde de çocukluk yaşantısı ve ailenin tutumu önemlidir. Sürekli baskı, şiddet ve yargılayıcı bir tutumla büyüyen çocuklar duygularını ifade edemedikleri için öfkelerini de sağlıklı bir şekilde yaşayamazlar. Ailesi tarafından fiziksel şiddet gören çocuklar da saldırganlığı ve öfkeyi bir sorun çözme yöntemi gibi algılayıp bu yönde davranış geliştirirler. Böylece öfke kontrol mekanizması bozulur. Bununla birlikte çocuklukta yaşanılan taciz, şiddet, boşanma gibi tramvatik yaşantılarda öfke problemine neden olur.

Epilepsi gibi beyinden kaynaklanan hastalıklar da öfke problemine neden olabilir. Epilepsi gibi hastalıklarda ortaya çıkan nöbetler, bazı kişilerde bayılma olarak görünürken diğerlerinde öfke nöbetleri olarak belirebilir. Özellikle epileptik karakter olarak tanımlanan kişiler kendilerini kaybedecek şekilde bir öfke nöbeti geçirirler. 

İnsan vücudunda salgılanan bazı hormonlar ruh hali üzerinde etki gösterir. Örneğin mutluluk hormonu seretonin yeterli düzeyde salgılanmadığında duyguları kontrol altına almak zorlaşır ve öfkeye neden olabilir. Bu nedenle hormonların dengesini bozan fiziksel rahatsızlıklar da öfke problemi sorununa katkıda bulunur.

Bir insana verilebilecek en büyük ceza onu yok saymaktır desek çok da abartmış olmayız. Dışlanmışlık duygusu zaman zaman herkesin yaşadığı ve kişiye kendini çok kötü hissettiren bir duygudur. Fakat çocukluktan beri yok sayılan ya da dalga geçilen çocuklar içinde büyük bir öfke biriktirir. Kendini göstermek için öfkelenmek, hiddetlenmek gibi abartılı tepkiler vermek zorunda kalabilirler. Zamanla bu davranışlar alışkanlık haline gelir ve öfke problemi kronikleşir. Sebebi ne olursa olsun öfke kontrol bozukluğu, insanın yaşantısını, ilişkilerini ve sağlığını olumsuz etkileyen bir durumdur. 

Öfke Kontrolü Nasıl Tedavi Edilir?

Eğer öfkelendiğiniz de kendinizi kaybediyor, kendinize ya da bir başkasına zarar verecek noktaya geliyorsanız, öfke kontrol tedavisi ihtiyacınız var demektir. Öfke kontrol tedavisi birkaç şekilde olabilmektedir. Yaşanılan durumun yoğunluğu ve şiddeti tedavinin gidişatını belirler. Bazı durumlarda psikoterapi yeterli olacaktır. Diğer durumlarda ise psikoterapinin yanı sıra ilaçla tedavi de gerekebilir. 

Ruh sağlığı problemlerinde tedaviden fayda sağlamanın ilk şartı istekli olmaktır. Tedaviyi aksatmamak, öfke kontrol ilaçları verildiyse ilaçları düzenli kullanmak oldukça önemlidir. Öfke kontrol bozukluğu sorununda amaç öfkenin tamamen ortadan kaldırılması değil, öfkenin makul ve kabul edilebilir bir düzeye çekilmesidir. Öfke kontrol tedavisinde bireyin yakın çevresinin de tedaviye destek vermesi çok faydalıdır. Bu durum süreci hızlandırır ve kolaylaştırır. 

Öfke Kontrolü Testi Nedir?

Öfke kontrol testi, öfkenin seviyesini, kontrol becerilerini ve öfkenin dışa yansımasıyla ilgili sonuçları gösterir. Yaşanılan öfke durumunun öfke kontrol bozukluğu olup olmadığını anlamak için öfke kontrol testinin sonuçları bir fikir verebilir. 

Terapilerle Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?

Psikoterapiler, özellikle öfke sorunları yaşayan kişilerin öfkeyi tanımlamalarını, anlamalarını, yönetmelerini ve kontrol etmelerini sağlamak adına fayda sağlayabilir. Terapilerin bu tarz durumlarda sağladığı bazı katkıları şunlardır:

Öfke nedenlerinin keşfedilmesi: Terapi, kişinin öfke nedenlerini belirlemesine yardımcı olabilir. Kişi, öfkeye neden olan durumları, olayları veya kişileri tanımlayarak, öfkeyi kontrol altına almak için gerekli önlemleri almaya başlayabilir.

Duygusal farkındalık: Terapi, kişinin duygusal farkındalığını artırabilir. Kişi, öfkeyi hissetmeden önceki duygularını tanıyarak, öfkeyi tetikleyen durumlardan kaçınabilir veya daha iyi tepkiler verebilir.

Öfkeyi yönetme becerilerinin öğrenilmesi: Terapi, kişiye öfkeyi yönetmek için farklı stratejiler öğretebilir. Bu stratejiler, öfkeyi azaltmak, öfkeyi ifade etmek için daha iyi yollar bulmak ve rahatlama teknikleri kullanmak gibi yöntemleri içerebilir.

İletişim becerilerinin geliştirilmesi: Terapi, kişinin öfkeyi doğru bir şekilde ifade etmesi ve diğer insanlarla sağlıklı bir şekilde iletişim kurması için yardımcı olabilir.

Öfkenin olumsuz etkilerinin azaltılması: Terapi, öfkenin kişinin hayatına olan olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Kişi, öfke nöbetleri nedeniyle kaybedilen işleri, aile yakınlarını veya arkadaşları yeniden kazanabilir.

Öfke Kontrolsüzlüğü Hangi Rahatsızlıkların Belirtisi Olabilir?

Öfke, genel olarak zamanla bastırılmış olumsuz duygu ve düşüncelerin ya da ruhsal travmaların bir sonucu olabilir. Öfke kontrolsüzlüğünün altında yatan birtakım psikolojik sorunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:

Depresyon

Bipolar bozukluk

TSSB (travma sonrası stres bozukluğu)

DEHB (dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu)

Antisosyal kişilik bozukluğu

Aralıklı patlayıcı bozukluk

Muhalif meydan okuyan bozukluk

Travma, panik atak, anksiyete gibi dissosiyatif bozukluklar

Uyku bozuklukları

Endişe bozukluları

Öfke Sorunun Belirtileri Nelerdir?

Öfke sorunu belirtileri herkes için aynı özellikte değildir. Kişiler, öfke kontrollerini kaybettiklerinde veya öfke patlamaları yaşadıklarında farklı davranışlar sergileyebilir. Ancak bu duruma işaret eden ortak semptomlar ise şöyle seyredebilir:

Başkalarını sözlü ya da fiziksel olarak incitmek

Kendini her zaman sinirli ve kızgın hissetmek

Kızgın anlarda söylenen sözlerden ve sergilenen davranışlardan sık sık pişmanlık duymak

Ufak ve önemsiz sayılabilecek durumlarda bile kolayca öfkelenmek

Öfkenin kontrol edilemez hale geldiğini hissetmek

Öfke Kontrolsüzlüğü İçin Hangi Terapiler Uygulanabilir?

Öfke kontrolsüzlüğü için farklı terapiler uygulanabilir. Bu terapiler, kişinin öfke duygusunu anlamasına ve bunu kontrol etmesine yardımcı olur. Hangi terapi yönteminin kullanılacağı, kişinin öfke kontrolsüzlüğünün nedenine, semptomlarının ciddiyetine ve terapiye nasıl yanıt verdiğine bağlı olarak değişebilir. Bazı terapiler ise şunlardır:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi, kişinin düşünce ve davranış kalıplarını değiştirerek öfkeyi kontrol etmesine yardımcı olabilir. BDT, kişinin öfkesine neden olan durumları fark etmesini, bu durumlarla başa çıkmak için daha sağlıklı yollar bulmasını ve öfke tepkilerini azaltmasını sağlayabilir.

Psikodinamik Terapi: Bu terapi, kişinin öfkesine neden olan geçmiş olayları ve ilişkileri keşfetmesine yardımcı olabilir. Psikodinamik terapi, kişinin öfkesini kontrol etmesine yardımcı olmak için bilinçaltındaki duyguları ve düşünceleri açığa çıkarır.

Grup Terapisi: Grup terapisi, kişinin benzer sorunlar yaşayan diğer kişilerle birlikte çalışmasına olanak tanır. Grup terapisi, kişinin öfke duygusunu daha iyi anlamasına ve başka insanların bu duyguları nasıl kontrol ettiklerine dair farkındalık kazanmasına yardımcı olabilir.

Aile Terapisi: Aile terapisi, kişinin ailesiyle birlikte çalışarak öfke kontrolünü geliştirmesine yardımcı olabilir. Aile terapisi, kişinin ailesiyle ilişkilerini ve etkileşimlerini ele alarak daha sağlıklı bir aile ortamı yaratmaya çalışır.

Oyun Terapisi: Oyun terapisi, küçük çocukla uygulanan bir terapi şeklidir. Bu yöntemde terapist, çocukların duygu ve davranışlarını ifade etmelerine yardımcı olmak için yaratıcı oyun biçimlerini kullanır.

Öfke Kontrolü Tedavisi Nasıl Olur?

Öfke kontrolü tedavisi, genel olarak bu duruma sebep olan etkene göre yürütülür. Öfke sorunları olan kişilerin öfke duygularını yönetebilmeleri için çeşitli stratejiler öğrenmelerine ve uygulamalarına yardımcı olur. Bu tedavi, psikoterapi, ilaç tedavisi ve davranışsal tedavi tekniklerini içerebilir. Terapiler ve ilaçlar öfke kontrolünü tam olarak iyileştiremediği durumlarda bile semptomların iyileşmesine yardımcı olup yaşam kalitesini artırabilir.

Çocuklarda ve Gençlerde Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?

Küçük çocukların ve gençlerin zaman zaman sinirli davranışlar sergilemesi normal kabul edilir. Ancak, bu durum öfke patlamalarına sebep oluyorsa ve sık sık tekrar ediyorsa altta yatan psikolojik bir sorunu işaret edebilir. Böyle bir durumda, ebeveynlerin ilk yapması gerekenlerden biri, çocuklarını cezalandırmak yerine onların iyi davranışlarını ödüllendirmek olmalıdır. Bu durumun devam etmesi halinde çocuk ve ergen psikoloğu ya da bir sağlık uzmanından yardım alınabilir.

Öfke Kontrolünü Sağlamak İçin Neler Yapılabilir

Öfke, kişiler arasında yaygın görülen ve çoğu zaman normal kabul edilen bir durumdur. Ancak, kişiler bu durumu zaman zaman kontrol etmekte zorlanabilir. Öfke kontrolsüzlüğü sonucunda hem kendinize hem de çevrenizdekilere zarar verebilirsiniz. Öfke yönetimi için yapmanız gereken bazı tavsiyeler ise şunlardır:

Konuşmadan önce düşünmek

Öfkelendiğiniz olaylara sakinleştikten sonra tepki göstermek

Gevşemeyi sağlayacak hafif egzersizler yapmak

Kısa bir mola vermek

Çözüm için alternatifler belirlemek

Başkalarını eleştirmek yerine kendini eleştirmek

Kin beslememek

Rahatlatıcı nefes egzersizlerini uygulamak

Profesyonel yardım almak gerekiyorsa ertelememek

Öfke Kontrolü Hakkında Sık Sorulan Sorular

ÖFKE KONTROLÜ İÇİN KİMDEN YARDIM ALINIR?

Öfke kontrolu konusunda hangi kaynağın uygun olduğuna karar vermek için öfkenin şiddetine, nedenlerine ve tetikleyicileri hakkında uzmanlara açık ve dürüst olmanız önemlidir. Bu durumun iyileşmesi için genel olarak; psikiyatristler, psikologlar ve psikoterapistlere başvurulur.

ÖFKE SORUNU HANGİ HASTALIKLARI SEBEP OLUR?

Bastırılmış veya tedavi edilmeyen öfke sorunları, beraberinde bazı fiziksel hastalıklara sebep olabilir. Bu durumun sebep olabileceği bazı hastalıklar ise yüksek tansiyon, kalp sorunları, baş ağrısı, cilt bozuklukları ve sindirim sorunları olarak sayılabilir.

ÖFKE KONTROLÜNÜ SAĞLAMAK İÇİN NELERDEN KAÇINMAK GEREKİR?

Öfke kontrolü sağlamak için bu durumu tetikleyebilecek faktörlerden kaçınmak gerekir. Bu faktörlerden bazıları; alkol ve madde kullanımı, yorgunluk, stres, uykusuzluk ve geçmiş travmalardır.

ÖFKE YÖNETİMİ İÇİN İLK OLARAK NELER YAPILMALI?

Öfkeli ve kızgın hissetmeye başladığınız andan beri derin nefes almak ve kendi kendinize ‘‘rahatla’’, ‘‘sakin ol’’ gibi telkinlerde bulunmak, bu durumla başa çıkmanıza fayda sağlayabilir.

Siz de öfke sorununuz olduğunu düşünüyorsanız bir ONLİNE TERAPİ başvurarak profesyonel bir yardım alabilirsiniz.

KAYNAKLAR :

https://www.medicalpark.com.tr/