Psikolojik sıkıntılarım olabilir mi? Sorun olduğunu nasıl anlarım ?
Psikolojik sorun belirtileri nelerdir?
Gelişen problemin türüne göre belirti ve bulgular oldukça değişiklik gösterebildiği gibi birçok psikiyatrik problemde yaygın olarak gözlemlenen semptomlardan bahsedilebilir. Bunlardan başlıcaları:
- kas ağrıları
- yorgunluk, halsizlik
- umutsuz hisse kapılma
- kişilerle iletişim kurmaktan kaçınma
- duş almak ve yemek yemek gibi rutin işleri yapmakta zorlanma
- iştahsızlık ya da iştahın çok fazla artışı
- uyku düzeninde bozulma ve uykudan yorgun uyanma
belirtileri olarak sıralanabilir. Bunlardan birkaçı aynı anda gözlemlenebileceği gibi yalnızca bir belirtinin şiddetli şekilde gözlenmesi de mümkündür. Bu durumda kişinin psikojik olarak doğru biçimde değerlendirilmesi için psikolojik problemleri ortaya çıkaran nedenler ve psikolojik problem çeşitleri hakkında doğru bilgiye sahip olmak gerekir.
Psikolojik problemlerin nedenleri nelerdir?
Psikolojik problemlerin gelişimi ve seyri kişinin algılama biçimine, geçmiş yaşam deneyimlerine ve beklentilerine göre fazlasıyla değişiklik gösterdiği gibi ortaya çıkış nedeni de kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak bazı problemlerin yaygın olarak belirli sebeplerden dolayı ortaya çıktığı ve benzer belirtiler ile seyrettiği söylenebilir. Örneğin; Mevsimsel Depresyon rahatsızlığı hemen herkeste sonbahar ve kış mevsimlerinde görülen, güneş ışığından mahrum kalmaya bağlı olarak geliştiği düşünülen bir problemdir. Kişilerde yaygın olarak gözlenen mevsimsel depresyon belirtileri genellikle iştah artışı ya da azalışı, uyku düzensizliği, kişisel bakımda bozulma, konsantrasyon bozukluğu ve uzun süreli umutsuzluk hissi gibi belirtiler olarak ortaya çıkar. Belirtilerin büyük oranda ortak olduğu mevsimsel depresyon problemi için en etkili tedavi yönteminin ise ışık terapisi olduğu söylenebilir.
Psikiyatrik problem çeşitleri nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 250’ye yakın psikolojik sağlık problemi belirlenmişse de günümüzde en yaygın karşılaşılan psikolojik problemler panik atak, depresyon ve anksiyete bozukluğu olarak sıralanabilir.
Depresyon nedir?
Kişinin hem kendini hem çevreyi algılayış biçiminde meydana gelen bozulma, yaygın umutsuzluk hissi ve fiziksel güç kaybı gibi belirtilerin uzun süre gözlenmesi ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen sonuçlar meydana getirmesi depresif bozukluk ya da depresyon olarak adlandırılır.
Anksiyete nedir?
Anksiyete kişinin sürekli stres altında olması, yoğun huzursuzluk, sinirlilik ve endişe halinin yaygın şekilde devamlılık göstermesi olarak tanımlanabilen psikolojik bir rahatsızlıktır.
Panik atak nedir?
Panik atak hemen her yaş grubunda gözlenebilen ve birbirinden farklı çok sayıda nedene bağlı olarak gelişebilen bir psikolojik problem çeşididir. Yaygın olarak görülen panik atak belirtileri çarpıntı, titreme, baş dönmesi, göğüste daralma hissi, hatta ölüm korkusu gibi bulguların yer aldığı nöbetler halinde gerçekleşir.
Psikolojik sorunların tanısı nasıl konulur?
Psikolojik problemler kişiler arasında farklı belirti ve bulgular ile seyreden rahatsızlıklardır. Dolayısıyla tanı koyma işlemi uzman bir psikiyatr ya psikolog tarafından yapılmalı ve kişi, bu tanının konduğu diğer hastalardan bağımsız bir birey olarak ele alınmalıdır.
Psikolojik sorunlar için uygulanan tedavi yöntemleri nelerdir?
Her psikolojik problem ve problemi yaşayan birey için uygulanacak tedavi yöntemi değişiklik gösterebilir. Ancak psikolojik problemler için en çok tercih edilen tedavi yöntemi psikoterapi ve ilaç tedavisidir. Etkili panik atak tedavisi için uygun sıklıkta tekrarlanan terapiler uzman doktor tarafından belirlenecek olan ilaç uygulamaları ile desteklenir ve bu durum yaşanan nöbetlerin şiddetinde azalmaya, dolayısıyla yaşam kalitesinde büyük oranda artmaya neden olur.
Psikolojinin bozuk olduğunu nasıl anlarsın?
Bir süredir belki de kendini iyi hissetmiyorsun.
Güncel gelişmeler nedeniyle hayatının zor bir dönemindesin.
Ya da belki de ortada pek bir şey olmamasına rağmen, her şey yolundaymış gibi görünmesine rağmen içsel olarak böyle hissetmiyorsun.
Bir şeyler eksik gibi hissediyorsun.
İçsel olarak pek de huzurlu değilsin.
Bu noktada;
Acaba psikolojim mi bozuluyor?
Ciddiye almam gereken noktalar mı var?
Destek mi almalıyım? gibi belli düşünceler içinde olabilirsin.
Bu yazıda psikolojinin bozulmuş olabileceğini gösteren işaretlerden 7 tanesini seninle paylaştım.
Kendin olmasa bile, belki de yakınındaki birinin psikolojik olarak iyi hissetmediğinden şüpheleniyorsun.
Bunu anlamak için seninle paylaştığım bu 7 işareti fark etmen, öğrenmen önemli olabilir.
(Psikolojik sıkıntıların işaretlerine karşı uyanık olma konusuna, ”Kendinin Terapisti Ol” adlı kitabımda detaylı şekilde yer veriyorum. Bilgi almak için buraya tıklayabilirsin.)
1.Duygusal Yoğunluk:
Psikolojik sıkıntıların önemli bir işareti duygusal yoğunluktur. Duygusal yoğunluk; ortadaki konuya, içinde bulunduğun duruma uygun olmayan şekilde fazla tepki vermektir ve duygular daha yoğun bir şekilde yaşamaktır.
Duygulardan kastettiğim sadece üzüntü gibi duygular değil.
“Ağlıyorum, ağlayan kişiler, kendini tutamayan kişiler sadece psikolojik olarak sorunludur.” dan bahsetmiyorum.
Kızgınlık, kaygı, hayal kırıklığı birer duygu. Can sıkıntısı da belki bir duygu.
Dolayısıyla birçok duygu olabilir.
Eğer bu duyguları diğer birçok kişiden daha farklı yoğunlukta yaşadığını hissediyorsan,
Dışarıdan bakan birisi “Bu duruma bu kadar da tepki verilmez ki, neden bu kadar takıyorsun ki kafaya” tarzında bir şey söylüyorsa bu önemli bir işarettir.
Hatta küçük şeylere, normalde takılmadığın şeylere artık takıldığını hissediyorsan…
Diyelim ki; dışarıdan eve geldin. Zile basıyorsun ve kapının açılması birkaç saniye sürüyor.
O noktada hemen içinde bir şeyler yükseliyorsa, tahammül edemiyorsan bu da psikolojinin bozuk olabileceğini gösteren önemli bir işarettir.
2.Katı Negatif Düşünceler:
Psikolojinin bozulmuş olabileceğini gösteren 2. işaret de negatif, çok rahatsız düşünceler içinde olmak.
Nedir bunlar?
Yetersizim
Başarısızım
Beceriksizim
Zayıfım
Güçsüzüm
Çirkinim
Hiçbir işe yaramam
Değersizim
Mutluluğu haketmiyorum
Suçluyum
Kötü bir insanım
Cezalandırılmayı hakediyorum
Umutsuzum
Çaresizim
gibi çok rahatsız edici düşünceleri sık bir şekilde hissediyorsan ya da yaşadığın belli kriz durumlarında, olaylarda bu duygular eşlik ediyorsa o zaman içsel olarak çözümlemen gereken belli noktalar var demektir.
Bu duyguları, düşünceleri hissedip aynı zamanda rahat olmak mümkün değil.
Eğer bu düşünceler sana çok tanıdık geliyorsa ve bunlar artık senin için normalleştiyse,
“Hata yaptığımda kendime yüklenirim”
“İlişkilerimde belli sorunlar yaşadığımdan, ilgi görmediğimde hemen değersiz hissederim.”
“Kıskançlıklarım vardır.” gibi belli durumları kendi içinde yaşıyorsan ve yukarıda saydığım düşünceler içine yaşadığın herhangi bir konuda kolayca girebiliyorsan bu noktada da bu konuları çözümlemen önemli.
Çünkü çözümlemediğin için de bu çok rahatsız düşüncelere eşlik eden belli duygular, davranışlar olacak ve hayatını negatif olarak etkileyecektir.
Bir nevi hayatını sabote ederler ve kronik strese neden olurlar.
Bu kronik stresi de eğer uzun süre bastırarak yaşarsan -çoğu kişi bu düşünceleri genelde bastırıyor- bu durum farklı şekillerde kendini göstermeye başlar.
Hatta uzun vadede kronik stresin fiziksel sağlığını da etkilediğini gösteren birçok çalışma var.
Dolayısıyla bu 2. işaret de çok önemli.
3.Depresif Ruh Hali:
Psikolojinin bozulmuş olabileceğini gösteren 3. işaret de içe kapanma, keyifsizlik, isteksizlik gibi belli hisleri yaşamandır.
Bunlar aslında depresif bir durumun olduğunu gösterir.
Depresif bir durum varsa da muhtemelen çözümleyemediğin belli durumlar var demektir.
Tabi bu duyguları artık yaşamaya başlaman tükeniyor olduğunu gösterir ve bu da bizim için önemli bir işarettir.
4.Uyku ve Yemek Kalitesinde Belli Değişiklikler:
4. işaret, uykularında ve yeme davranışlarında belli değişikliklerin olmasıdır.
Normalden daha fazla uyumaya başladıysan
Günün önemli bir bölümü artık yatakta geçmeye başladıysa
Enerjik bir şekilde uyanmıyorsan
İştahın değiştiyse, kilo aldıysan ya da iştahın kapanmaya başladıysan…
Belki de bunların dışında bir sorun olmadığını düşünüyorsun, belki de normal şartlarda bastırıyorsun..
Ama zaten bastırdığın için bunlar uykunu etkiliyor olabilir.
Yemek yiyerek bir şekilde kendini rahatlatmaya, iyi hissetmeye çalışıyorsundur.
Ya da artık yaşamda birçok şeyin tadı kalmamıştır ve o depresif hislerin bir uzantısı olrak yeme sorunların olabilir.
Bu da bizim için önemli bir işarettir.
Bazı kişiler; “Benim aslında kafama çok taktığım bir şey yok ama son dönemlerde daha çok uyumaya, yemeye başladım.” gibi bazı şeyler söyleyebiliyor.
Bu da aslında içten içe bastırılan belli noktalar olabileceğini gösteren belli işaretlerdir.
Yaşamda görünmeyen stres kaynaklarının neler olduğuna dikkat etmek gerekiyor.
5.İlişki Sorunları ve Tahammülsüzlük:
Psikolojinin bozuk olabileceğini gösteren önemli işaretlerden bir tanesi de tabi ki ilişkilerde belli sorunlar yaşamaktadır.
İlişkilerde artık daha tahammülsüz hissetmeye başladıysan
Kendi başına kalma ihtiyacın daha ön plana geliyorsa
Bir arada olduğunda aradaki etkileşimi sürdürmekte zorlanıyorsan
Belirli iletişim çatışmaları ortaya çıkmaya başladıysa
Arada duygusal kopukluk, mesafe hissediyorsan, bunlar da belirli psikolojik güçlüklerin olabileceğini bize gösteriyor.
Tabi ki psikolojik güçlükler de ilişkilere doğrudan yansıyor ya da ilişkideki güçlükler senin iç dünyana doğrudan yansıyor.
Dolayısıyla eğer ilişkilerinde kronik anlamda devam eden belli sorunların varsa o zaman kendine dönüp bakman ve iç dünyada nelerin ters gittiğini, bu konularda neler yapabileceğini düşünmeni öneririm.
İlişkiler konusu geniş bir konu.. Bu söylediklerimi direkt uygulamanın kolay olmadığının farkındayım.
Kendi içine dönüp baktığında “İlişkimde ne yapabilirim ki?” diye düşünüyor olabilirsin.
Çok doğal.
Bununla alakalı başka birçok yazı paylaşacağım.
Şimdilik bu konu dahilinde ilişki sorunlarının da önemli olduğunu söylemiş olmam yeterli.
6.Stres ve Sorumluluklarla Başa Çıkmada Zorlanmak:
Psikolojinin bozuk olabileceğini gösteren bir diğer işaret de, gündelik hayattaki belirli sorumluluklarını yapmakta zorlanmandır.
Göstermen gereken performansları yeterince gösteremediğini hissedersin
Bunlar ev işleri olabilir ya da kendi işin olabilir.
Bunları yaparken daha az performansla normalde yapabileceğinden daha az iş yaptığını fark edersin.
Ya da yapsan bile zorlandığını, tükendiğini hissedersin.
Belki de içten içe potansiyelini yeterince kullanamadığını hissediyor olabilirsin.
O potansiyel belki de hiç ortaya çıkmamış, gibi hissediyorsundur.
Bu da aslında içten içe çözümlemen gereken bazı noktalar olduğunu gösteren önemli bir işarettir.
7.Kaçınma Amacıyla Zararlı Alışkanlıklar Geliştirmek:
Psikolojinin bozuk olduğunu gösteren önemli işaretlerden diğeri, çözümleyemediğin, seni sıkıştıran rahatsız eden durumlardan kaçma amacıyla belirli alışkanlıklar edinmiş olmandır.
Nedir bunlar?
Alkol, sigara gibi belirli maddeleri yoğun bir şekilde tüketiyorsan ve bu son zamanlarda giderek artıyorsa,
Aşırı alışveriş yapıyorsan,
Gününün önemli bir miktarı bilgisayar oyunlarıyla, internete girmekle, sosyal medyayı takip etmekle geçiyorsa bu noktada yaşam kaliten verimsizleşmeye başlar.
Bu verimsizleşmeyle birlikte yeterince psikolojik olarak beslenememeye başlarsın.
Bu alışkanlıklar da beraberinde başka sorunlar getirmeye başlar.
Bunlar sağlığına, kariyerine belli zararlar verebilir.
Zamanını yeterince verimli değerlendirmediğinde potansiyelini yeterince ortaya koyamamış olursun.
Hayatında daha önce atman gereken adımları atmamış olursun ve bazı şeylere geç kalırsın.
Eğer bu tür bastırdığın noktalar varsa ve bunları bir şekilde başka noktalarla telafi etmeye çalışıyorsan, bu durum giderek artıyorsa bu noktada da uyanık olman ve kendi iç dünyana dönüp bazı şeyleri gözden geçirmen gerekebilir.
Buraya kadar anlattığım bu işaretler herkeste az ya da çok belli ölçülerde olabilir.
“Bu işaretlere baktığımda bende de bunların bazıları var.
Çevreme de baktığımda bu işaretlerin olmadığı kimse yok.
Herkesin mi psikolojisi bozuk o zaman?” deyip belki de bir sistem eleştirisine doğru gidebilirsin.
Bu yazıda ben oraya kadar gitmeyeceğim; ayrı bir yazı konusu olabilir.
Burada önemli olarak vurgulamak istediğim şey, bu işaretlerin biraz daha üst seviyede olması.
Bu sorunlar gündelik hayatı etkileyecek kadar, yaşam kaliteni kısıtlayacak kadar varsa eğer buna dikkat etmek gerekiyor.
Bu işaretlerin birden fazlası olması da bizim için önemlidir.
Bu işaretlerden bazıları da gündemden dolayı olabilir.
Salgın hastalık gibi belli durumlar nedeniyle bir süre evde daha çok zaman geçirmen gerekiyorsa,
Hamilelik, çocuk sahibi olma gibi özel bir duruma girdiysen ve bu durumun getirdiği zorluklar, kısıtlılıklar nedeniyle saydığım işaretler varsa -2. işaret hariç çünkü o işaret gerçekten iç dünyanda olan bir şey- bu işaretler olabilir.
Ama genel anlamda bunlar ön plana gelmeye başlıyorsa bu da aslında psikolojinin bozuk olduğunu gösteren işaretlerdir.
Eğer bu işaretlerin birçoğu sende varsa bir psikologtan ya da bir psikiyatristten, psikoterapi uzmanından destek almanı tavsiye ederim.
Bu hisler pek kendiğinden geçecek şeyler değildir; geçerse de çok zaman alabilir.
Kaynak
https://www.medicalpark.com.tr/psikolojik-sorunlar-nelerdir/hg-1769
https://www.cemgumus.com/psikolojinin-bozuk-oldugunu-anlamanin-7-isareti-nedir/
Yayınlanma: 26.11.2023 11:59
Son Güncelleme: 16.08.2024 17:41
Bunları da sevebilirsiniz...
Evlilikte Duyarsızlık: Psikolojik Dinamikler ve Çözüm YollarıEvlilik, iki bireyin duygusal, fiziksel ve zihinsel olarak birbirine bağlandığı, karşılıklı anlayış ve destek üzerine kurulu bir birlikteliktir. Ancak, zamanla çiftler arasında duygusal bağın zayıflaması, empati eksikliği ve ilgisizlik gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Evlilikte duyarsızlık, partnerlerden birinin ya da her ikisinin de diğerinin duygularına, ihtiyaçlarına veya beklentilerine karşı kayıtsız kalması olarak tanımlanabilir. Bu durum, evliliğin temel taşlarından olan güven, sevgi ve iletişimi tehdit ederek ciddi çatışmalara yol açabilir. Bu makalede, evlilikte duyarsızlığın psikolojik nedenleri, etkileri ve çözüm yolları ele alınacaktır.Evlilikte Duyarsızlığın Psikolojik NedenleriEvlilikte duyarsızlığın kökeninde bireysel, ilişkisel ve çevresel faktörler yatabilir. İlk olarak, bireysel faktörler arasında kişinin geçmiş deneyimleri, duygusal olgunluk düzeyi ve stresle başa çıkma becerileri yer alır. Örneğin, çocukluk döneminde duygusal ihmale maruz kalmış bir birey, yetişkinlikte duygularını ifade etmekte zorlanabilir ve partnerinin ihtiyaçlarına karşı duyarsız kalabilir. Ayrıca, kişinin kendi duygularına yabancılaşması (aleksitimi) da empati kurma yeteneğini zayıflatabilir.İlişkisel faktörler, çiftler arasındaki iletişim kalitesine ve çatışma çözme becerilerine bağlıdır. Uzun süreli evliliklerde, çiftler rutinlere hapsolabilir ve birbirlerinin duygusal sinyallerini fark etmeyi bırakabilir. Örneğin, bir partnerin sürekli olarak iş stresiyle meşgul olması, diğer partnerin duygusal ihtiyaçlarını göz ardı etmesine neden olabilir. Ayrıca, çözülmemiş çatışmalar veya biriken kırgınlıklar, duygusal mesafe yaratabilir ve duyarsızlığı körükleyebilir.Çevresel faktörler arasında ise modern yaşamın getirdiği baskılar öne çıkar. Yoğun iş temposu, maddi sorunlar veya çocuk yetiştirme sorumlulukları, çiftlerin birbirine ayıracakları zamanı ve enerjiyi azaltabilir. Bu durumda, partnerler farkında olmadan birbirine karşı ilgisiz hale gelebilir.Duyarsızlığın Evliliğe EtkileriEvlilikte duyarsızlık, hem bireysel hem de ilişkisel düzeyde ciddi sonuçlar doğurabilir. Duyarsızlığın en yaygın etkilerinden biri, duygusal bağın zayıflamasıdır. Bir partnerin sürekli olarak diğerinin ihtiyaçlarına kayıtsız kalması, terk edilmişlik, değersizlik ve yalnızlık hislerini tetikleyebilir. Bu durum, zamanla öfke, hayal kırıklığı veya depresif belirtiler gibi duygusal sorunlara yol açabilir.Duyarsızlık, aynı zamanda iletişimde bozulmalara neden olur. Duygusal ihtiyaçları karşılanmayan bir partner, kendini ifade etmekten vazgeçebilir veya agresif bir iletişim tarzı benimseyebilir. Bu, çiftler arasında kısır döngüye dönüşen çatışmalara yol açar. Örneğin, bir partnerin "Seninle konuşmak anlamsız, zaten beni umursamıyorsun" gibi söylemleri, diğer partneri savunmaya geçirerek iletişimi daha da zorlaştırabilir.Duyarsızlığın uzun vadeli etkileri arasında ise evliliğin sürdürülebilirliğinin tehlikeye girmesi yer alır. Partnerlerden biri sürekli olarak ihmal edildiğini hissederse, bu durum sadakatsizlik, ayrılık veya boşanma gibi sonuçlara yol açabilir. Ayrıca, duyarsızlık çocukların da duygusal gelişimini etkileyebilir; ebeveynler arasındaki soğukluk, çocuklarda güvensizlik veya kaygı gibi sorunlara neden olabilir.### Çözüm Yolları: Duyarsızlığı Aşmak İçin Psikolojik StratejilerEvlilikte duyarsızlığı aşmak, çiftlerin bilinçli çabaları ve duygusal yatırımlarıyla mümkündür. Aşağıda, bu sorunu çözmek için uygulanabilecek psikolojik stratejiler sıralanmıştır:1. *Açık ve Yapıcı İletişim Kurma*: Çiftler, duygularını ve ihtiyaçlarını açıkça ifade etmeye özen göstermelidir. "Sen hep böyle yapıyorsun" gibi suçlayıcı ifadeler yerine, "Bazen ihtiyaçlarımı fark etmediğini hissediyorum, bu konuda konuşabilir miyiz?" gibi yapıcı bir dil kullanılabilir. İletişimde "ben dili" kullanmak, karşı tarafın savunmaya geçmesini önler.2. *Empati Geliştirme*: Empati, partnerin duygularını anlamak ve onun bakış açısını takdir etmek anlamına gelir. Çiftler, birbirlerinin duygusal sinyallerine daha fazla dikkat ederek empati becerilerini güçlendirebilir. Örneğin, partnerin stresli bir gün geçirdiğini fark eden bir eş, destekleyici bir tavır sergileyerek duygusal bağı güçlendirebilir.3. *Kaliteli Zaman Geçirme*: Yoğun yaşam temposunda çiftlerin birbirine ayırdığı zaman azalabilir. Birlikte geçirilen kaliteli zaman, duygusal yakınlığı artırır. Haftada bir akşam yemeği, ortak bir hobi veya basit bir yürüyüş bile ilişkiyi canlandırabilir.4. *Duygusal Farkındalığı Artırma*: Partnerler, kendi duygularını ve ihtiyaçlarını daha iyi anlamak için öz-yansıtma yapabilir. Meditasyon, günlük tutma veya terapi gibi yöntemler, duygusal farkındalığı artırarak duyarsızlığın azalmasına yardımcı olur.5. *Çift Terapisi*: Profesyonel destek, duyarsızlığın altında yatan nedenleri anlamak ve etkili iletişim stratejileri geliştirmek için faydalıdır. Çift terapisi, çiftlerin birbirine karşı daha duyarlı hale gelmesine ve ilişkilerini yeniden inşa etmesine olanak tanır.6. *Stresle Başa Çıkma Becerilerini Geliştirme*: Dışsal stres faktörleri duyarsızlığı tetikleyebilir. Çiftler, stres yönetimi teknikleri (örneğin, nefes egzersizleri veya zaman yönetimi) öğrenerek birbirine daha fazla enerji ayırabilir.Evlilik ve İlişki Terapisinin Temel PrensipleriEvlilik ve ilişki terapisi, çeşitli temel prensipler üzerine inşa edilmiştir. Bu prensipler, çiftlerin ilişkilerini anlamalarına ve sorunlarını çözmelerine yardımcı olur. İşte evlilik ve ilişki terapisinin temel prensiplerinden bazıları:İlişkiyi önceliklendirmeİlişki terapisi, çiftlerin ilişkilerini önceliklendirmelerini sağlar. İlişkideki sorunlar genellikle diğer yaşam stresleri tarafından gölgelenebilir. Terapistler, çiftlere ilişkilerini önemsemelerini ve ona zaman ayırmalarını öğütler. Bu, ilişkinin sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlar.Eşitlik ve saygıEvlilik ve ilişki terapisi, çiftler arasında eşitlik ve saygı temelinde kurulmuştur. Terapistler, çiftlere birbirlerine karşı saygılı olmayı, duygularını ifade etmeyi ve ihtiyaçlarını dile getirmeyi öğretir. Bu, sağlıklı bir iletişim ve karşılıklı anlayışın temelidir.İletişim becerileri geliştirmeİletişim, sağlıklı bir ilişkinin temel taşıdır. Evlilik ve ilişki terapisi, çiftlere etkili iletişim becerileri geliştirmeleri konusunda rehberlik eder. Terapistler, aktif dinleme, empati kurma ve açık bir şekilde ifade etme gibi becerileri öğretir. Böylece, çiftler duygularını daha iyi ifade edebilir ve birbirlerini daha iyi anlayabilir.Çatışma yönetimiHer ilişkide çatışmalar kaçınılmazdır. Evlilik ve ilişki terapisi, çiftlere çatışma yönetimi becerilerini öğretir. Terapistler, çiftlerin çatışmaları yapıcı bir şekilde ele almalarını sağlar. Bu, çiftler arasındaki anlaşmazlıkların daha sağlıklı bir şekilde çözülmesine yardımcı olur.#SonuçEvlilikte duyarsızlık, çiftlerin duygusal bağını zayıflatan ve ilişkiyi tehdit eden ciddi bir sorundur. Ancak, bu durum çözümsüz değildir. Duyarsızlığın kökeninde yatan bireysel, ilişkisel ve çevresel faktörleri anlamak, çözüm yollarını belirlemede ilk adımdır. Açık iletişim, empati, kaliteli zaman geçirme ve profesyonel destek gibi stratejiler, çiftlerin birbirine karşı duyarlılığını artırabilir. Evlilik, sürekli bir çaba ve özen gerektirir; duyarsızlığı aşmak ise bu çabanın en önemli parçalarından biridir. Çiftler, birbirine karşı duyarlılıklarını yeniden inşa ederek daha sağlıklı, tatmin edici ve sürdürülebilir bir ilişki kurabilirler. Yazıyı Oku
Uzman: Hidayet ÇALIŞKANYayınlanma: 21.04.2025
Stockholm Sendromu, psikoloji literatüründe, mağdurların kendilerine zarar veren ya da onları esir tutan kişilere karşı duygusal bir bağ geliştirdiği bir durum olarak tanımlanır. Bu sendrom, adını 1973 yılında İsveç’in başkenti Stockholm’de yaşanan bir banka soygunu olayından almıştır. Soyguncular tarafından altı gün boyunca rehin tutulan dört banka çalışanı, kurtarılmalarına rağmen soygunculara karşı sempati geliştirmiş, hatta bazıları onların avukatlık masraflarını karşılamış ve biri soyguncudan biriyle evlenmek için nişanlısından ayrılmıştır. Psikiyatr Nils Bejerot tarafından ilk kez tanımlanan bu durum, sadece rehine durumlarıyla sınırlı kalmayıp, aile içi şiddet, cinsel taciz, insan ticareti ve tarikat gibi baskıcı ilişkilerde de gözlemlenmektedir. Bu makalede, Stockholm Sendromu’nun tanımı, belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Stockholm Sendromu Nedir?Stockholm Sendromu, bir mağdurun, kendisini fiziksel ya da psikolojik olarak tehdit eden kişiye karşı empati, sempati ve hatta bağlılık geliştirmesi durumudur. Bu durum, genellikle hayatta kalma içgüdüsüne dayanan bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar. Mağdur, tehdit altında olduğu bir ortamda, saldırganın küçük iyiliklerini abartarak ona karşı olumlu duygular besleyebilir. Örneğin, bir rehine, kendisine yemek veren veya zarar vermemeyi seçen bir soyguncuyu “iyi” biri olarak algılayabilir. Bu, mağdurun stresli ve tehlikeli bir durumda kontrol hissi kazanma çabasıdır.Sendrom, yalnızca rehine durumlarında değil, günlük hayatta da görülebilir. Örneğin, aile içi şiddet mağdurları, kendilerine zarar veren partnerlerine karşı bağlılık geliştirebilir. Benzer şekilde, tarikat üyeleri veya savaş esirleri de baskıcı figürlere karşı paradoksal bir bağlılık sergileyebilir. Bu durum, mağdurun dünyayı saldırganın perspektifinden görmeye başlaması ve kendi kimliğini kaybetmesiyle karakterizedir.Stockholm Sendromu’nun BelirtileriStockholm Sendromu’nun belirtileri, mağdurun psikolojik ve duygusal durumunda belirgin değişikliklerle kendini gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:1. *Saldırgana Karşı Sempati ve Empati*: Mağdur, kendisine zarar veren kişiyi suçlamak yerine onun davranışlarını haklı çıkarmaya çalışabilir. Örneğin, bir rehine, soyguncunun “zor bir hayatı” olduğunu düşünerek ona acıyabilir.2. *Duygusal Bağlılık*: Mağdur, saldırganla güçlü bir duygusal bağ kurabilir. Bu bağ, saldırganın mağduru koruduğu veya ona anlayış gösterdiği yanılsamasına dayanabilir.3. *Kurtarıcılara Karşı Olumsuz Tutum*: Mağdur, polise veya kendilerini kurtarmaya çalışan diğer kişilere karşı düşmanca bir tavır sergileyebilir. Örneğin, 1973 Stockholm olayında rehineler, polisin operasyon yapacağını öğrenince soyguncuları uyarmıştır.4. *Kendini Suçlama*: Mağdur, yaşadığı durumu kendi hatası olarak görebilir ve saldırganı suçlamaktan kaçınabilir.5. *İzolasyon Hissi*: Mağdur, yalnızca saldırgan tarafından anlaşıldığını düşünerek dış dünyadan kopabilir.6. *Anksiyete ve Depresyon*: Mağdurlarda uyku bozuklukları, kabuslar, odaklanma sorunları ve duygusal boşluk gibi belirtiler sıkça görülür.Bu belirtiler, mağdurun yaşadığı travmatik deneyimin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve genellikle bilinçsiz bir şekilde gelişir. Stockholm Sendromu’nun NedenleriStockholm Sendromu’nun kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, birkaç faktörün bu durumu tetiklediği düşünülmektedir. En temel neden, mağdurun hayatta kalma içgüdüsüdür. Tehdit altında olan bir birey, saldırganla bağ kurarak hayatta kalma şansını artırmaya çalışır. Diğer nedenler arasında şunlar yer alır:- *Uzun Süreli Temas*: Mağdur ile saldırgan arasındaki uzun süreli etkileşim, duygusal bağlanmayı kolaylaştırır.- *Güç Dengesizliği*: Saldırganın mağdur üzerindeki mutlak kontrolü, bağımlılık hissini artırır.- *İzolasyon*: Mağdurun dış dünyayla bağlantısının kesilmesi, saldırganı tek ot [belirtme] kaynağı haline getirir.- *Manipülasyon*: Saldırganın mağdura karşı hem tehditkar hem de “nazik” davranışları, mağdurda kafa karışıklığına yol açar.- *Biyolojik Faktörler*: Travmatik durumlar, beyin kimyasında değişikliklere neden olabilir ve bu da duygusal bağlanmayı tetikleyebilir.Stockholm Sendromu’nun TedavisiStockholm Sendromu, resmi bir psikiyatrik tanı olarak DSM-V’te yer almasa da, psikolojik bir durum olarak kabul edilir ve tedavi edilmesi gereken ciddi bir durumdur. Tedavi, genellikle mağdurun travmatik deneyimlerini anlaması, duygusal bağlarını sorgulaması ve sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmesi üzerine odaklanır. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:1. *Psikoterapi*: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve travma odaklı terapi, mağdurun yanlış inançlarını sorgulamasına ve travmatik deneyimleriyle başa çıkmasına yardımcı olur. EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) terapisi de travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtilerini hafifletmede etkilidir.2. *İlaç Tedavisi*: Anksiyete, depresyon veya uyku bozuklukları gibi belirtiler için psikiyatristler tarafından antidepresan veya anksiyolitik ilaçlar reçete edilebilir.3. *Destek Grupları*: Benzer deneyimler yaşayan kişilerle bir araya gelmek, mağdurun yalnız olmadığını hissetmesini sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır.4. *Aile ve Çevresel Destek*: Mağdurun ailesi ve arkadaşlarının destekleyici bir tutum sergilemesi, duygusal iyileşme için kritik öneme sahiptir.5. *Farkındalık ve Eğitim*: Mağdurun ve çevresinin Stockholm Sendromu hakkında bilgi sahibi olması, durumu tanımayı ve erken müdahale etmeyi kolaylaştırır.Tedavi süreci, mağdurun bireysel hikayesine ve klinik belirtilerine göre özelleştirilir. Amaç, mağdurun kendi duygularını tanıması, özgüvenini yeniden kazanması ve sağlıklı ilişkiler kurabilmesidir. SonuçStockholm Sendromu, insan psikolojisinin karmaşık ve çoğu zaman anlaşılması zor bir yönünü temsil eder. Mağdurun, kendisine zarar veren kişiye karşı geliştirdiği duygusal bağ, hayatta kalma içgüdüsünün bir sonucu olarak ortaya çıkar ve hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sonuçlar doğurabilir. Sendromun belirtilerini tanımak, erken müdahale için kritik öneme sahiptir. Psikoterapi, ilaç tedavisi, destek grupları ve çevresel destek gibi yöntemlerle, mağdurlar travmatik deneyimlerini aşabilir ve sağlıklı bir yaşam sürebilir. Ancak, bu süreçte profesyonel yardım almak ve sabırlı bir yaklaşım benimsemek esastır. Stockholm Sendromu, sadece mağdurları değil, aynı zamanda toplumu da etkileyen bir durumdur ve bu nedenle farkındalık yaratmak, önleyici adımlar atmak ve destek sistemlerini güçlendirmek büyük önem taşır.*Kaynaklar*:- Memorial Tıbbi Yayın Kurulu, “Stockholm Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri,” 2024.[](https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/stockholm-sendromu-nedir)- Acıbadem Web ve Yayın Kurulu, “Stockholm Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri,” 2024.[](https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/stockholm-sendromu/)- NPİSTANBUL, “Stockholm Sendromu Nedir, Belirtileri Nelerdir?,” 2025.[](https://npistanbul.com/stockholm-sendromu-nedir-belirtileri-nelerdir) Yazıyı Oku
Uzman: Hidayet ÇALIŞKANYayınlanma: 21.04.2025
Aşk; tanımı yapılması oldukça zor kelimelerden biridir. Ben bu noktada romantik aşktan bahsetmek istiyorum. Aşk; birine karşı hissedilen güçlü bağlılık, sevgi ve çekim duygusudur. Aşık olma; bireylerin birbirine güçlü şekilde çekilmesi ve duygularını derinleştirmeleriyle birlikte ilişkiyi sürdürmek istemeleriyle başlar. Aşık olma; yüksek fiziksel çekimi, yoğun duygusallığı ve sevdiğin kişiyi sık sık düşünmeyi ve bunların sonucunda bağlılığı içinde barındırır. Bağlanma birey için bir ihtiyaç olmakla birlikte ait olma gereksiniminin yansımasıdır, bu nedenle evrimsel kalıtımımızın bir parçasıdır. Ruhumuzun sevmeye ve bağ kurmaya ihtiyacı vardır. Her birimizin bağlanma biçemleri vardır. Üç geleneksel bağlanma biçemi güvenli, kaygılı ve kaçıngan bağlanmadır. Bağlanma ilişkileri bebeklikte başlar fakat yaşam boyunca önemlidir ve aile arkadaşlarla olduğu kadar partnerle olan ilişkileri de kapsar. Bağlanma; duygusal düzenleme, ilişki tutarlılığı, ilişkisel nitelik ve iletişim, çatışma ve yakınlık olmak üzere zamanla romantik ilişkilerin birçok yönüyle ilişkilendirilmiştir. Örneğin; güvenli bağlanan kişiler yakınlığı hoş karşılarken, kaçınmacı kişiler bundan korkabilir. Kaygılı kişiler ise terk edilmekten korkabilirler. İnsanlar; ilişki partnerlerinde belirli bağlanma niteliklerini arayabilirler ya da belirli bağlanma biçemine sahip olan partnerle yaşadığı birliktelik kendi bağlanma biçemini değiştirebilir. Bir partnerin ihaneti güvenli bağlanma biçemimizi sarsarken, sürekli ve kestirebilir biçimde seven partner kaçıngan bağlanma biçemimizi güvenli hale getirebilir. Aşk yaşamımıza bambaşka şekilde yansımaktadır. Bazen bu yansıyış canımızı yakabilir.. AŞK kurtulunması gereken bir şey olmaktan çok tadına varılması gereken bir şey olarak düşünülür nitekim keşke her zaman böyle olsa fakat birçok kez en çok gereksinimi duyulan ayakta kalma ve iyileşmedir. Aşk ve ilişki de hayat gibi inişli çıkışlı bir yolculuktur. Günümüzde sıkça duyduğumuz kavramlar arasına sevginin bir anda yoğun bir şekilde gösterilmesiyle başlayan " Love Bombing", aniden ortadan kaybolmalarla tanımlanan "Ghosting" ve gerçeklik algısını sarsacak kadar etkili bir manipülasyon yöntemi olan "Gaslighting" eklendi. Bu kavramlar sağlıklı ilişki dinamiklerini sarsan ciddi unsurlar olarak önümüze çıkmaktadır. Bunları yaşadıktan sonra aşkın yitik haline tanıklık etmemiz kaçınılmaz olmaktadır. Bu noktada yitik bir aşktan kurtulmak pek kolay olmamasına rağmen değişik stratejiler ile süreci kolaylaştırabiliriz.İlki ve en önemlisi bunun zaman alacak olmasıdır. Bu yüzden sabırlı davranmalıyız. İlişkide bağlanma gereksinimi varsa bunu yitirmek bireyi sarsan olumsuz bir deneyim olmaktadır. Aslında ilişkiler bittiğinde belki de canımızı en çok yakan şeylerden biri o bağı kaybetmiş olmamızdır. Bundan kaynaklı bireyler bir anda iyileşme beklememelidir. Bireyler bu süreçte kendisine bakım ilkelerini hatırlatmalıdır. İyi beslenme ve uyuma, bedenimiz ve işimiz üzerine odaklanma iyileşme sürecinde yardımcı olabilir. Ve en önemlilerinden bir tanesi de destek sistemidir. Bu destek sistemine güvenmek önemlidir. Onarım sürecinde olan birey için toplumsal yaşama dönmesini sağlayacak etkinlikler önermeden duyarlı ve yargısız bir dinleyici olmaya kadar arkadaşlar ve aile sık sık yardımcı olabiilir.Ayrıca bireyin onarımını hızlandırmak için yapılması ve yapılmaması gereken bazı özgül davranış stratejileri vardır. Yapılmaması gerekenler oldukça açıktır:Partneri anımsatıcı şeyleri çevrenizde tutmayın. (resimler,hediyeler..)Eski partneri aramayın ve evinin veya apartmanının yakınlarından geçmeyin.Ortak arkadaşlarınıza partneriniz hakkında soru sormayın. Eğer iyileşmekte olan birey eski partnerini düşünmeye başlarsa, gözünün önünde bu düşünceyi durduracak bir DUR işareti canlanmalıdır.Eğer bir şarkı veya müzik parçası partneri hatırlatıyorsa o şarkı veya müzik parçası dinlenmemelidir.Son olarak o ilişki hiç yaşanmamış gibi davranmak pek sağlıklı bir yöntem değildir. Acınızın farkında olun ve ileriye bakın. Yapılması gerekenlerden daha önce de bahsettiğimiz gibi kişinin görünümüne özen göstermesi, bir destek sistemine güvenmesi gerekmektedir. Ek olarak birey çalışma yaşamında veya okulda başarılı olmaya odaklanabilir veyahut kendisine yeni bir ilgi alanı bulup oraya yoğunlaşabilir. Gönüllü çalışmalara katılım sağlayıp insanlara yardım edebilir. Başkasına yardım etmek insanı kendisi hakkında düşünmekten uzaklaştırabilir ve iyileşme sürecinde fayda sağlayabilir. Bu süreç bir spor veya boş zaman etkinliğine başlamanın tam zamanıdır. Sanat bu noktada size fayda sağlayabilir. Sanat terapisi uygulayıcısı olarak şunu söyleyebilirim ki yazmak, boyamak, çizmek insan ruhunu en rahatlatan şeylerden biridir. Onun haricinde nefes egzersizleri, yoga, meditasyon. Hayatta her şey bir nefesle başlar. Doğru nefes alıp vermeye başladığınızda, bedeninizin dengeye girmesi korku ve endişelerinizden kurtulmanız, duygularınızı kontrol edebilmeniz, zihninizin ve düşüncelerinizin berraklaşması, hayatınızı kısıtlayan, yerleşmiş inanç ve davranış kalıplarının salıverilmesi; kısaca yenilenmeniz mümkün olacaktır. Bir düşünün.. En son ne zaman derin, uzun bir nefes aldınız? Eğer uzun zamandır derin bir nefes almadıysanız şimdi derin bir nefes alın ve sonrasında kendinize şu soruyu sorun: Sana kendine ne kadar değer verdiğini ilişkine baktığım zaman anlıyorum deseydim bu sana nasıl hissettirirdi? Eğer cevabın olumsuzsa onarıma kendimizden başlayarak en doğru kararı vermişiz demektir. İnsan kendine nasıl davranıyorsa karşısındaki de öyle davranır. Önce sen kendini sevmeli ve kendine değer vermelisin. Son olarak onarımda olan kişi aşk ilişkisini kaybettiğinde şu an çekmekte olduğu acıya neden olan, ait olma gereksiniminin ileride büyük olasılıkla yeni ve umut edilir daha başarılı bir aşk ilişkisine çekeceğini anımsamalıdır. Bu ilişki sana ne öğretti?, Belki de ilişkiden beklediklerini ve beklemediklerini öğretti. Dilersen bunları yepyeni bir sayfaya yazıp değerlendirebilirsin. Sen ilişkiden ne bekliyorsun? Sınırların neler? Seni neler rahatsız ve mutsuz eder? Sen ne olduğu zaman kendini seviliyor hissediyorsun? Senin sevgi dilin ne? Bütün bunlara verdiğin cevap seni yeniliğe hazırlayacak. Onarımını tamamlama yolculuğunda kendini daha iyi tanıman, anlaman ve yeni başlangıçlara hazırlanmanda yardımcı olabilmek dileğimle.. PSİKOLOG HANDE İPEK TEMEL.KAYNAKÇA YAKIN İLİŞKİLER PSİKOLOJİSİ, S. HENDRİCK. Yazıyı Oku
Uzman: Hande İPEK TEMELYayınlanma: 15.04.2025
