Zorlu Bir Geçmişten Kurtulma ve İyileşme Yolları

Geçmişte yaşananların hâlâ bizi etkilediğini fark etmek sinir bozucudur. Şöyle düşünebilirsiniz: “Bu yıllar önce oldu! Artık aştığımı sanıyordum. Neden hâlâ bu şekilde hissediyorum ya da böyle davranıyorum?”. Ama geçmişteki travmalarımızın uzun süreli etkileri olabilir. 

Bazen sanki bundan asla kurtulamayacakmışsınız gibi hissedebilirsiniz. Ve bu da size kötü hissettiriyor olabilir. Hepsi çok anlaşılır.

Gerçek şu ki, başımıza gelen şeyleri anlamlandırmakta zorluk yaşamak normaldir. Sizde hiçbir sorun yok sadece zorlu duygularla nasıl başa çıkacağını henüz bilmiyor olabilirsiniz veya zorlanıyor olabilirsiniz. Biraz destekle daha iyi hissedeceğinize emin olabilirsiniz.

Travmanızla uğraşırken muhtemelen tetikte bir halde kendinizi buluyor olabilirsiniz. Başkalarına çok kolay eskisi gibi güvenmeyebilirsiniz. Size geçmişi hatırlatan veya kendinizi sıkışmış hissetmenize neden olan duygu, davranışları ortaya çıkaran şeyler tetikleyiciniz olabilir.

Geçmişte yaşanan olayların ruh sağlığımız üzerinde kalıcı etkileri olabilir. Düşünceleriniz, duygularınız veya davranışlarınız günlük yaşamınızı etkiliyorsa travmanız TSSB, anksiyete veya depresyon gibi zihinsel sağlık sorunlarına yol açmış olabilir.

Hiç kimsenin travmasının iyileşme süreci bir başkasıyla aynısı değildir. Her bireyin süreci ayrıdır ve biriciktir.

Bu yüzden bu iyileşme sürecinin gerçekten yetkin ve eğitimli profesyonel birinin desteği rehberliğinde yapılması gerekir. Travma iyileşmesinin inceliklerini bilen biriyle bu yolculuğa çıkmak, işlem sırasında güvende ve yetkin ellerde olmanız bu sürecin en önemli parçasıdır.

İstatistiklere göre travma yaşama olasılığımız nispeten yüksektir. Bu da çoğumuzun hayatının bir döneminde bazı zararlı veya tehlikeli durumlarla baş başa kaldığı anlamına gelir.

Travma literatürü incelendiğinde erkeklerin yaklaşık %60'ının, kadınların %51'inin yaşamları boyunca en az bir travmatik olay yaşadıklarını bildirdikleri ortaya çıkmıştır. Hatta ne yazık ki birçok yetişkin birden fazla travmatik olay yaşar.

Travmaya verilen tepkiler akut veya uzun süreli olabilir. Travmatik olaylar duygusal, fiziksel ve kişisel refahta bozulmalara yol açabilir. Bazı durumlarda travmaya verilen tepkiler travma sonrası stres bozukluğuna neden olabilir.

• Davetsiz veya tekrarlayan anılar veya üzücü düşünceler
• Geçmişe dönüşler(flashbackler)
• Kabuslar veya uyku sorunları
• Bellek sorunları
• Korku, utanç, öfke, suçluluk veya utanç dahil olmak üzere kalıcı ve sıkıntı verici duygular
• Anksiyete veya depresyon
• Kolayca ürkmek
• Sinirlilik
• Ayrışma, kopma veya duyarsızlaşma
• Olayla ilgili düşüncelerden veya tetikleyicilerden kaçınma

Bir olay veya durum günlük işleyişinizi engelleyen psikolojik ve duygusal sıkıntıya neden olduğunda travmatik olarak değerlendirilebilir.

Travma bunaltıcı, fiziksel veya duygusal olarak tehdit edici bir olaya verilen duygusal bir tepkidir. Travma, çocukluk veya yetişkinlikteki olumsuz yaşam olaylarından, istismardan, ilişkideki şiddetten, saldırıdan, kayıptan veya başka bir nedenden kaynaklanabilir.

Travmatik olabilecek durumlar ve olaylar aşağıdakileri içerir ancak sadece bunlarla sınırlı da değildir:

• Ani ölüm veya sevilen birinin kaybı
• Boşanma veya önemli bir ilişkinin sona ermesi
• Fiziksel, duygusal veya cinsel istismar
• Kazalar
• Saldırı veya diğer şiddet
• Savaş veya savaş unsurlarına maruz kalma
• Doğal bir afetten kurtulmak
• Kronik veya aşırı stres

Bir kişide travma tepkisine yol açan şey bir başkasında travma tepkisi yaratmayabilir.

İnsanlar ayrıca travmaya farklı derecelerde tepki gösterebilirler. Bazılarının bağımsız olarak üstesinden gelebilecekleri akut veya daha kısa reaksiyonlar olabilir. Bazıları olayla başa çıkmakta daha zor zamanlar yaşayabilir.

Acıları kıyaslamak, karşılaştırmak kişinin yaşadıklarını değersizleştirmeye neden olur ve doğru değildir. Bir başkasının acısını örnek göstermek o kişide rahatlama hissi değil suçluluk hissini güçlendirebilir yalnızca. 

Travma sonrası zihinsel sağlığınızı ve refahınızı iyileştirmeye yardımcı olacak bazı yöntemler şunlardır:

• Uyuşturucu madde ve alkol kullanımından kaçının
• Duygularınızla çalışın(günlük tutmak gibi)
• Kendinizi ifade etmenize yardımcı olacak sağlıklı aktiviteler bulun
• Vücudunuzu esneme, yoga veya yürüyüş gibi yumuşak yollarla hareket ettirin
• Dengeli ve sağlıklı beslenmeye gayret edin
• Düzenli bir uyku rutini oluşturmaya çalışın
• Farkındalık ve rahatlama tekniklerini uygulayın(meditasyon gibi)
• Stres yönetimi stratejilerini öğrenin
• Bir ruh sağlığı uzmanından yardım alın

• Geçmişe dönüşler veya travmatik olayı yeniden yaşıyormuşsunuz hissi
• Sürekli gergin hissetmek
• Uyumakta zorluk çekmek veya kabus görmek
• İlişkileri sürdürmede zorluk
• Evde, işte veya okulda işini yapmakta çok zorluk çekmek
• Odaklanma veya konsantrasyonla ilgili sorunlar
• Utanç veya kendinizi suçlama
• Umutsuzluk, izolasyon, depresyon ve kaygı duyguları
• Sorunlu uyuşturucu veya alkol kullanımı
• İntihar düşünceleri

Travmadan iyileşmekte olan sevdiğiniz bir kişiye destek oluyorsanız her kişinin kendi hızında iyileştiğini unutmayın. Aktif bir dinleyici olarak orada olabilirsiniz. 

Onlara yaşadıklarını anlatabilecekleri alan tanıyın empatiyle, saygıyla, şefkatle ve sabırla karşılık verin. 

Nasıl destek sağlayabileceğiniz ve gerektiğinde bir profesyonel aramalarına nasıl yardımcı olabileceğiniz konusunda destek olacağınızı yanında olacağınızı hissettirin.

Profesyonel yardım almak büyük bir fark yaratabilir. Terapi tartışmak ve iyileşmeye başlamak için gizli, güvenli ve açık bir ortam sağlar.

Travma tedavisinde uzmanlaşmış bunun için ek eğitimler almış terapistler vardır. Bunları tercih etmek daha doğru olacaktır.

Bir terapist seçerken sizin için uygun olup olmadıklarını belirlemek için eğitimleri, deneyimleri ve yetkinlikleri hakkında mutlaka sorular sorun.

Sıkıntıyla baş etme becerilerini kazanmak ve travmayla ilişkili düşünce ve duygulara değinmek terapinin hedefleridir. İyileşme yolculuğunuza başlamak için en iyi yaklaşımı belirlemek için terapistinizle yakın işbirliği içinde olmalısınız.

Travma, bunaltıcı veya korkunç olaylar karşısında oluşabilecek duygusal, zihinsel ve fiziksel sıkıntıdır. Bir kişinin travmatik olarak algıladığı şey başka bir kişiden farklı olabilir, kişi üzerindeki etkileri kişiden kişiye çok değişebilir. Zihinsel ve fiziksel sağlığınıza odaklanmak, terapi almak ve yukarıdaki stratejilere uymaya çalışmak iyileşme sürecinize yardımcı olabilir.