Çocuk İstismarının Psikolojik Etkileri Nelerdir?

Çocuk istismarı entelektüel açıdan çalışmalar yapan insanlar tarafından da halk tarafından da uzun yıllardır bilinmesine rağmen halkın hala gizli tutmaya çalıştığı önemli bir sorundur. Son yıllarda internetin etkisi ile beraber kitlelerin daha çok ses çıkarabildiği bir olay olmaya başlamıştır. Peki internet ortamında tüm bu yaşanılanları açık bir şekilde halka sunulan istismar mağduru çocuklar bu durumdan nasıl etkilenmektedirler?

Genel anlamda çocuk istismarının çocuklar üzerindeki ruhsal, fiziksel, sosyal ve eğitim yaşamlarının ciddi anlamda zarar gördüğü ve istismar edilen çocukların yetişkinlik dönemlerinde adli suçlara daha çok karıştıkları yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkmıştır. Ülkemizde çocuk istismarı ile ilgili resmi verilerin az olmasına rağmen uzun yıllardır açığa çıkartılan ve üstü kapanmayan olayların incelenmesinden sonra bu oran %10ların üstünde olmuştur. Bu oranlar ülkemizdeki çocuk istismarındaki tehlikenin ne kadar büyük olduğunun göstergesidir. 

Çocuk cinsel istismarı farklı perspektiflerden geniş bir yelpazede tanımlanmaktadır. Farklı perspektiflerden ortak tanım olarak; fiziksel ya da duygusal olarak gelişimini tamamlamamış çocukların anlamını tam kavrayamadıkları cinsel faaliyetlere maruz bırakılması olarak tanımlanmaktadır. Çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel obje olarak kullanılması, cinsel uyarı veya doyumu için kullanılması genital bölgeye dokunma, teşhircilik ve ırza geçmeye’’ kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Dünya sağlık örgütü çocuk istismarını “Bir yetişkin tarafından bilerek ya da bilmeyerek yapılan ve çocuğun sağlığını, fiziksel gelişimini, psiko sosyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen davranışlar” olarak tanımlamıştır. 

Cinsel İstismarın Çocuklar Üzerindeki Etkileri; 

Cinsel istismara uğramış çocuklarda psikiyatrik muayenelerinde psikotik belirtiler bütün çocuklarda aynı sonucu vermemektedir. Yapılan birçok çalışmada bazı çocukların psikiyatrik belirti göstermediği belirtilmiştir. Ancak bir veya iki yıl geçtikten sonra çocuklarda belirtiler gözlemlenmiştir. Cinsel istismara uğramış çocukların en çok ruhsal problemler yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Cinsel istismar çocuklar üzerinde açıklanamayacak problemler yaşamasına neden olmaktadır. İstismar edilen çocuklar cinsel ve duygusal tutum ve davranışlarda değişiklik gösterir. Uygun olmayan davranışlar sergiler örneğin; erken yaşta cinsel yaşama, riskli cinsel eylemler, erken gebe kalma, cinsel saldırı ya da anormal cinsel davranışlar gösterirler. Seks konularını gereğinden fazla ilgi göstermek ya da tamamen ilgisiz kalma gibi çok sık görülen belirtilerdir. Bununla birlikte cinsel istismara uğramış çocuklarda yetişkinlik dönemlerinde cinsel saldırıda bulunmaktadırlar. 

Duygusal Etkileri 

Cinsel istismara uğramış çocuklarda duygu durum bozukluğu baş gösterir. Rahatsız edici düşünceler sürekli tekrar eder yaşadığı olayla ilgili gece kâbuslar görmeye başlar. Bu durum uykusuz yada uyumak istemez bu durum çocukta agresif tavırlar sergilemesine, ani öfke patlamaları yaşamasına, özgüven eksikliği ve olayı anımsatan her şeyin çocukların ruhsal çöküntü yaşamasını ve kendisine yapılanı önleyemediği için kendini aciz hissetmesine, kendine zarar verici davranışlarda bulunmasına. Bundan dolayı depresyona girmesine neden olmaktadır ve hasta olmadığı halde kendini hasta hissetmesi ( psikolojik ) sürekli birilerinin kendisine zarar verme düşüncesi ( aile bireyleri dahil) nedeniyle aileden uzaklaşmasına sebep vermektedir. Ayrıca cinsel istismara uğrayan çocuklarda korku, panik, kızgınlık gibi etkilerde gözlemlenir. Özellikle kaygı bozukluğu normalden çok daha yüksektir. 

Davranışsal Etkileri 

Cinsel istismar mağduru çocukların davranışlarında zamanla farklılıklar olmaya başlar. Erkek çocuklarda korku saldırgan davranışlar görülür çekingen ya da hiçbir şeyden utanmama gibi tavırlar sergiler ve cinselliği kötüye kullanma eğilimi oluşur örneğin; cinselliği paraya dönüştürme gibi. Kız çocuklarında ise korku, içe kapanma, endişe ve aşağılık kompleksi gelişir ve kimseye güvenmemeye başlarlar. aile ilişkilerinin bozulmasına neden olur. İstismar edilen çocuklarda gelişimsel, kendine bakma, kendini koruma, benlik algısı gibi ciddi işlev kaybı yaşarlar. Ayrıca, cinsel istismara uğrayan çocukların %35.4’ünde zeka geriliği saptanmıştır. Cinsel istismara uğrayan çocuklarda sürekli bir korku hissi oluşur sosyal ve ruhsal sorunlar yaşamaya başlar çünkü; kendilerine inanılmayacağını düşünürler ve aile bireylerin hiçbiriyle bu durumu paylaşmazlar bu durum yaşadığı travmanın ağırlaşmasına ve travma sonrası birçok bozukluğu beraberinde getirmesine sebebiyet vermektedir. Örneğin; intihar düşüncesi travma sonrası stres bozukluğu, akut stres bozukluğu gibi bir çok bozukluk meydana gelmektedir. 

Aile Üzerinde Etkileri 

Cinsel istismara uğrayan çocukların aileleri istismarı tabu olarak gördükleri için istismarı gizli tutmaktadırlar. Çünkü yapılan çalışmalarda istismara edilen çocukların aile içinde veya akrabası tarafından istismara uğradıkları saptanmıştır. Aile bu durumun açığa çıkmasından korktuğu için toplum içinde hem kendisine hem çocuğa zarar gelmemesi için gizli tutmaktadırlar. Bu durum aile bağlarının zarar görmesine aile içinde güvenin sarsılmasına neden olmaktadır. Bundan dolayı psikolojik olarak hem aile hem de çocuk ruhsal çöküntü yaşamaktadır. 

Çocuklarda Cinsel istismardan korumanın en önemli noktası çocuğa istismarın ne olduğu öğretilmelidir. İstismar durumlarının tanımını bilmesi öyle bir durumda tepki göstermesini ailesine ya da güvendiği birisine söylemesini gizli tutulmaması gerektiğini bunun daha çok kendisine zarar vereceğini bilmesidir. Bunun yanı sıra istismarı önlemede anne ve babalar eğitimcilere, psikologlara, sosyologlara, hukukçulara sağlık çalışanları emniyet çalışanlarına istismar eğitimi verilmeli ve hukuki süreci konusunda da mutlaka bilgilendirilmeliler. Ayrıca devletin tüm hizmet kurumlarının istismar konusunda bilgi sahibi olması devletin de gerekli önlemleri alması ülkemiz için büyük bir gerekliliktir.Çocuk istismarının tüm bu etkilerinden dolayı psikolojik destek çok önemlidir. Ebeveynlerin bu konuda bilinçlenmesi, çocuklarındaki etkileri fark etmeleri çocuktaki istismar etkilerini azaltabilir. Çocuk istismara uğradıktan sonraki sürecinde ne kadar yakın zamanda destek almaya başlarsa psikolojik desteğin o denli iyi sonuçlarını görecektir. 

psikologmerkezi.com üzerinden görüşeceğiniz uzman psikolog ile çocuğunuzun uğramış olduğu istismarın duygusal ve davranışsal etkilerinin ortadan kalkmasına destek olabilirsiniz. Ya da dilerseniz seçtiğiniz psikoloğa ücretsiz soru sorabilirsiniz.