Okul Fobisi

Okul fobisi terimi tarihte ilk kez Johnson ve arkadaşları tarafından 1941 yılında kullanılmıştır. Okul fobisi, ergenler ve çocuklarda görülen ve okul ile ilişkili olan korkulardan ötürü yaşanılan anksiyete, bunaltı şeklinde olan bir karakterize sendrom olarak tanımlanmıştır. Okul fobisine, genel bir tanımlama yapmak gerekirse çocukların ve ergenlerin okula gitme konusunda yaşadıkları korku, kaygı ve anksiyete durumudur. Diğer ifade ile, çocuk ve ergenlerin kuvvetli bir endişe ile okula gitmek istememesi veyahut okula gitmekte isteksiz olarak görünmesidir. 

Okul fobisinin insanlarda görülme sıklığını inceleyen çok az araştırma ve çalışma bulunmaktadır. Fakat, çocukların %15’inin okul fobisinden etkilendiğini söylemek mümkündür. (Tyrell,2005: 148) 

NOT: Okul fobisi ilkokuldan liseye kadar görülebilmektedir. Ayrıca, okul fobisinin yoğun olarak görüldüğü zamanlar genel olarak okul değişikliği, tatil dönüşü, ya da taşınma gibi süreçlerdir. 

Okul fobisi erkek çocuklarda ve kız çocuklarda eşit oranda görülmektedir. Ayrıca, okul fobisini ailelerin sosyo-ekonomik durumu etkilememektedir. Yani, çocuğunuzda okul fobisi varsa; çocuğunuzda bulunan okul fobisini sosyo-ekonomik durumuz negatif etkilememektedir. Bu konuda, birçok aile kendisini üzebilmektedir. 

Aile tiplemesinin aşırı koruyucu ya da aşırı serbest tutumları okul fobisini etkileyen faktörlerden birisidir. Aşırı koyucu aile içinde büyüyen çocuklar, farklı ortamlarda genelde ailesi tarafından kişisel gelişimlerine sürekli olarak bir müdahale almaktadır. Bundan dolayı da, çocuk bağımsız karar verme- diğer bireyler ile iletişime geçme gibi faaliyetlerini kendi başına gerçekleştiremez. Aşırı serbest bir aile içinde büyüyen çocuklar ise tamamen otoritesiz hareket etmektedir. Bundan dolayı da, aşırı serbest aile içinde büyüyen çocuklar ortama uyum sağlamayabilmektedir ve yönsüzlük davranışları artmaktadır. Yukarıda yazılanlardan dolayı da, ailelerin çocuklarını ne tam kontrolcü bir şekilde ne de tam bağımsız bir şekilde yetiştirmemesi gereklidir. Eğer ki, aile çocuklarını bu şekilde yetiştirmişse ve çocuk bu nedenlerden ya da başka nedenlerden dolayı okul fobisi kazanmışsa psikolog desteği gereklidir. Alanında uzman bir psikolog ile yapılacak görüşme sonucu, okul fobisi kazanmış çocuk bu fobiyi hayatından silebilmektedir. Psikolog Merkezi'nde, alanında uzman olan birçok psikoloğumuz bulunmaktadır. Psikologlarımıza ücretsiz bir şekilde soru sorabilirsiniz ve isteğinize göre çevrimiçi ya da yüz-yüze gerçekleşecek bir görüşme için randevu alabilirsiniz. 

Okul fobisini hangi faktörler etkilemektedir sorusu, birçok kişi tarafından sorulmaktadır. Bu başlığın altında, okul fobisini etkileyen faktörleri maddeler halinde yazdık: 

Ailede birisinin vefatı, göçü, ekonomik değişiklikler 

Okul değişikliği 

Öğretmen değişikliği 

Okuldan uzak kalma 

Okulda öğretmen ile sorun yaşamak 

Okulda diğer öğrenciler tarafından psikolojik ya da fiziki şiddete maruz kalmak 

Okulda cinsel tacize ya da istismara maruz kalmak 

Performans kaygısı ( beklenilen performansın altında kalma ) 

Okul fobisini yaşayan çocukların/kişilerin karakteristik özellikleri birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Bu başlığın altında, okul fobisini yaşayan kişilerin genel karakteristik özelliklerini maddeler halinde yazdık: 

Endişe 

Fazla hassaslık 

Fazla duygusallık 

Olaylardan çabuk etkilenme 

Karşı taraftaki kişiyi çok düşünme 

Okulda Panik-Atak Geçirmenin Fiziksel Belirtileri 

Ağızda fazla kuruluk 

Uyuşma 

Aşırı bir şekilde idrara çıkma 

Bulantı ya da karın ağrısı 

Terleme ve titreme 

NOT: Okul fobisinde en zor vakayı evden dışarı çıkmayan çocuklar yaşamaktadır. Bundan dolayı, okula giden birey bir saat gibi bir süre bile olsa okula gitmelidir. Bu süre, zamanla doğru orantılı olarak arttırılmalıdır. Kısaca, çocuğun okula alıştırılması sistematik olarak geliştirilmelidir. Hatta, çocuk okula gittiğinde annesine ihtiyaç duyuyorsa annesi okulda çocuğunu beklemelidir. Eğer ki, birçok müdahaleye rağmen çocukta/bireyde okul fobisi devam ediyorsa, uzman bir psikolog ile görüşülmesinde büyük fayda olacaktır. Alanında uzman psikologlarımızdan psikolog desteği almak için tıklayın. 

Okul fobisi ilkokulda görülür mü, okul fobisi ortaokulda görülür mü, okul fobisi lisede görülür mü, okul fobisi üniversitede görülür mü gibi sorular; birçok kişi tarafından her gün arama motorları üzerinden aratılmaktadır. Bu başlıkta, okul fobisinin hangi eğitim kademelerinde görüldüğünden bahsettik. Okul fobisi denilince, akıllara genelde ana-okula ya da birinci sınıfa başlayan çocukların okuldaki ilk günü gelmektedir. Bundan dolayı da, okul fobisi sadece erken yaşlarda görülüyor gibi algılanabilmektedir. Aslında, bu görüş yanlıştır. 

 Okul fobisini belirli bir yaş grubuna veyahut cinsiyete bağlı değildir. Hatta bu konuda dünyada isim yapmış bir doktor, okul fobisini etkileyen ana iki faktörün bireylerin okula gitmekten korku ve kaygı duymaları olduğunu açıklamıştır. Ayrıca, yapılan bazı araştırmalara göre okul hobisi kreş yıllarından lise son yıllarına kadar yaşanabilmektedir. Yapılmış bu araştırmalarda, okul fobisinin en sık yaşandığı dönemin bir kademeden diğer yüksek bir kademeye geçiş yıllarında yaşandığı da açıklanmıştır. Bu dönemleri daha detaylı bir şekilde verecek olursak, 

5-7 yaş 

11-12 yaş 

14-16 yaş 

Gruplarıdır. Sonuç olarak, okul fobisi her yaşta ve her eğitim kademesinde (kreş, anaokul, ilkokul, ortaokul, lise) görülebilmektedir. 

Okul fobisi yaşayan çocuğa nasıl yaklaşılmalı sorusu, arama motorlarında sıklıkla aratılan sorulardan birisidir. Bu başlığın altında, okul fobisi yaşayan çocuklara nasıl yaklaşılır sorusunun cevabından bahsettik. Okul fobisi yaşayan çocuğa kızmak ve öfkelenmek sorunu çözmenin aksine sorunu daha büyük bir hale getirmektedir. Ayrıca, çocuğu zorlayarak okula götürmekte okul fobisine çözümden çok problemin çözüm aşamasını daha zor hale getiren bir durum olmaktadır. Yukarıda yazılandan dolayı da, okul fobisi yaşayan çocuğu suçlamamak ve ona kızmamak gereklidir. Okul fobisi yaşayan çocuğu sakin bir şekilde dinlemek, çocuğun yanında ailesinin olduğunu göstermek çözümün ilk aşaması olmalıdır. Ayrıca, okul fobisi yaşayan çocuğa, bunun klasik bir şey olduğunu ve her çocuğun bu durumu yaşayabildiği ve bu durumun aşılabilir olduğundan bahsetmek gereklidir. Bundan sonra, çocuğun okula gittiği diğer günlerde onda çok mükemmel bir değişim olduğunu yüzüne karşı hissederek söylemek, çocukta bulunan öz-güveni arttıracaktır. Ayrıca, çözüm sürecinde olumsuzca yapılan aile tutumları kesinlikle değiştirilmelidir ve olması gereken doğru davranışlar sergilenmelidir. Okul fobisi bulunan çocuğu, okulun ilk gününde okul bahçesine götürmek ve onu gezdirmek sonrasında ise okulun içine girdirmek en son aşamada ise sınıfına götürmek yine bu problemin ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır. Bu yapılan faaliyetler, okul fobisi bulunan çocuğun kendisi ile barışık bir hale gelmesine yardımcı olacaktır. 

Okul öncesi ve okul esnasında gereken alışverişleri çocuk ile birlikte yapmak; çocuğu heyecanlandıracaktır ve okula gitme hususunda onda büyük bir istek yaratacaktır. Alışveriş esnasında, okul fobisi yaşayan çocukla beraber okula dair sohbetler etmek ona bir avantaj sağlayacaktır. 

NOT: Yapılacak bu sohbette, çocuğun okulda nelere ihtiyaç duyabileceği, okula dair düşüncesi, okulu nasıl hayal ettiği gibi konular üzerinde durmak; sohbetin verimliliğini arttıracaktır. 

Çocuğun okula ilk gittiği gün, aile ile vedalaşma süreci aşırı kritik olan bir süreçtir. Bundan dolayı, çocuktan gizli bir şekilde kaçılmamalıdır. Böyle bir durumun yaşanması, çocukta travmatik izler bıracaktır. Travmatik izlerden dolayı da, çocukta okul fobisinin başlangıcının görülmesi kaçınılmaz bir durum olacaktır. Okula giden çocuğun ebeveynlerinin, okul çıkışına tam anında yetişmesi çocukta bir güven oluşturacaktır. Çocuğun kendini güvende hissetmesi, okul fobisinin başlangıcına engel olacaktır. Bundan dolayı da, ebeveynlerin okul çıkışına tam anında yetişmesi hatta gerekirse belirli bir süre önce okulda beklemesinde çocuk için büyük fayda olacaktır.

Bu başlıkta okul fobisinin tedavi yöntemleri ile alakalı olan maddelerden bahsettik. Okul fobisini bireysel tedavi edebilmek için, aşağıdaki maddeleri okumanız sizin için faydalı olacaktır. 

Çocuğu, ona kızmadan dinleyin. 

Çocuğun, fiziksel bir acı çekip çekmediğini sorun. Çekiyorsa, doktora götürün. 

Çocuğun, öğretmenleri, derslerin zorlukları ve sınıf arkadaşları ile alakalı olan sorular sorun. Eğer ki, bir problem var gibi gözüküyorsa okulu ziyaret edin. 

Çocuğunuzun korkuları hakkında onunla sohbet etmeye çalışın. Çocuğu iyi bir şekilde dinledikten sonra, onu yatıştırmaya çalışın. 

Eğer ki çocuğunuz, sizin yokluğunuzdan dolayı korkuyorsa ona gün içinde hangi saatte nerede olacağınızı detaylı bir şekilde söyleyin. Eğer ki, problem çektiği zaman ona yardım edebilecek bir kişi olduğundan da bahsedin. Bu, onun güvenini arttıracaktır. 

Çocuğunuzun okula düzenli bir şekilde devam etmesi konusunda ne çok ısrarcı olun, ne de başı boş bırakın. Eğer ki, okula ne olursa olsun gitmiyorsa bir psikoloğa götürün. 

NOT: Çocuğu okula götürme süresinde, sistematik bir şekilde ilerlemek gereklidir. Örnek: İlk gün iki saat, diğer gün öğlen yarısına kadar, sonraki günler bunlar gibi devam. Belirli bir süre geçtikten sonra, tam zamanlı devam etmesini isteyin. Büyük ihtimal, sizin isteğinize gerek kalmadan; çocuk okulda son derse kadar kalmak isteyecektir. 

Okul Fobisinde Psikolog Desteğinin Önemi 

Birçok kişi, okul fobisi için psikologlar denilince insanlara deliymiş gibi bakabilmektedir. Aslında, bu bakış açısı çok yanlıştır. Psikologlar zaten, bu tür durumlar için vardır. Daha detaylı yazmak gerekirse, psikologlar bireylerin hayatta karşılaştığı zorluklara karşı onları desteklemektedir ve bir problem varsa tedavi etmektedir. Bazı çocuklarda bulunan okul fobisi, çok ileri seviyelere ulaşmış olabilmektedir. Bu seviyede, çocuk ailesine genelde sözünü geçirebilmektedir. Bu problemin çözümü için, bir psikologdan destek almak kesinlikle gereklidir ve önemlidir. Psikolog desteğinin sayesinde, okul fobisi yaşayan çocuğun problemini çok daha sağlıklı bir şekilde çözebilirsiniz. Bazen, ailelerin yaklaşımları çocuklardaki okul fobisini daha da ileri seviyelere götürebilmektedir. Bundan dolayı da, psikolog desteği ile okul fobisinin çözümü daha mantıklı olmaktadır. Alanında uzman olan psikologlarımızdan psikolog desteği alarak okul fobisi problemini yok edebilirsiniz. Psikologlarımıza ücretsiz bir şekilde soru sorabilirsiniz. Ayrıca, kolay randevu sistemi ile isteğinize bağlı olarak yüz-yüze ya da çevrimiçi olan bir ortamda psikolog desteği alabilirsiniz.