Çocukların Kendilerini İfade Etme Yöntemleri

Çocukların kendilerini ifade etme yöntemleri bazı zamanlar bulundukları döneme ve çevreye uygun bir şekilde ilerlerken bazı durumlarda ise çocuklar kendilerini ifade etmek içim farklı davranış biçimleri sergileyebilmektedirler. Kimi zaman bu çocuğun yapmak istediği şeyi ağlayarak, bağırarak, ssırarak, ailesine karşı öfke göstererek yaptırmaya çalışması olabilir kimi zamanda uzun süreli sessizlik, içe kapanma, kendini ifade etmekten çekinme gibi tam tersi bir biçimde de kendini gösterebilmektedir. Her iki uç tepki durumuda çocuğun kendini ifade etme biçimlerin bir göstergesidir. Tüm bu örneklerin aksine çocuk eğer sağlıklı ve düzgün bir gelişim sürecinden geçiyorsa ve ailesiyle olan sağlıklı güven bağının sonucunda güzel ilişkiler kurabiliyorsa bu durunda çocuk kendini düzgün ve sağlıklı bir şekilde de ifade edebiliyor demektir. Çocuğun iletişim becerilerinin gelişmesi ailesiyle ve çevresiyle kuracağı iletişimle birlikte gerçekleşmeye başlar.Çocukluk dönemi çocukların kişilik özelliklerini, benlik kavramını, sosyal algılarını öğrenmeye ve geliştirmeye başladığı hassas bir süreçtir. Çocukların kendilerini ifade etme biçimleri bulundukları dönemlere göre farklılıklar göstermektedir. Bebeklik döneminde çocuk ihtiyaçlarını isterken kendisini ağlayarak ifade ederken okul dönemine başlayan çocuk kendisini başka bir biçimde ergenlik dönemindeki çocuk ise kendisini daha farklı bir biçimde ifade edebilmektedir. Çocukların kendilerini ifade etme yöntemlerini değerlendirirken dönemlerindeki bu geçiş süreçlerini göz önünde bulundurmak gerekir. Çocukların davranış kalıplarını ve biçimlerini öğrenmeye başladıkları aile içerisinde anne ve babanın tutumları çocukların kendilerini ifade etme biçimlerinde belirleyici rol oynamaktadır. Anne ve babaların yanlış tutumları çocukların bireysel ve sosyal gelişimlerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Bu yüzden çocuk gelişiminde anne ve babanın tutarlı davranış biçimleri önemlidir. 

Çocuklar bazen kendi isteklerini yaptırmak adına kendilerini ağlayarak ve bağırarak ifade edebilmektedirler. Böyle bir durumda çocuğunuzun bağırma eylemi sonucunda sizde çocuğunuza bağırarak öfkeli bir şekilde karşılık verirseniz bu durumda sizde çocuğunuzun sergilediği davranış biçimine karşı çocuğunuza aynı olumsuz davranış kalıbıyla karşılık vermiş olacak ve bu durumda doğru bir yönledirme yapmamış olacaksınız. Güzel bir ses tonuyla çocuğunuzun bulunduğu dönemi göz önünde bulundurarak sakince çocuğunuzla iletişim kurmak çocuğunuz ve sizin adınıza her zaman daha etkili ve uzun süreli bir çözüm yöntemi olacaktır. Çocuğunuzun o an çok öfkeli olması ağlayarak veya bağırarak bir şeyleri yaptırmak istemesi sonucunda çocuğunuz sakinleşene kadar onunla iletişiminizi sürdürmeyi bekletebilirsiniz. Çocuklarınızın bağırma ve ağlama eylemlerinin altında yatan nedenleri anlamaya çalışmak önemlidir. Örneğin çocuğunuzun zararsız besinleri sürekli bir şekilde tüketmek ve istedikleri hemen aldırmak bunu ağlayarak ve bağırarak yaptırmak istediğini varsayalım. Siz böyle bir durumda çocuğunuza sert bir üslupla cevap verirseniz çocuğunuz bu eylemi daha saldırgan ve ısrarcı bir şekilde yapmaya devam edecektir. Eğer siz çocuğunuza yaşına uygun bir şekilde bu durumu kısa ve öz bir şekilde güzel bir üslupla nedenleriyle ifade ederseniz, çocuğunuz için aldığınız kararları tutarlı bir şekilde uygularsanız, çocuğunuza sabırlı ve özenli bir şekilde davranırsanız, onu sert bir üslupla cezalandırmaktan ziyade yaptığı olumlu davranışlarını ödüllendirip pekiştirirseniz onunla empati kurarak aranızdaki bağı güçlendirip sağlıklı bir iletişim kanalı oluşturursanız bu çocuğunuzun davranış kalıplarının zamanla daha sağlıklı bir biçimde değişmesini ve kendini ifade etme biçiminin dönüşmesini sağlayacaktır. 

Çocukların Kendilerini İfade Etme Yöntemlerinde Anne ve Babanın Rolü 

Çocukların kendilerini ifade etme biçimlerinin ilk temeli attıkları yer ailedir. Çocuklar anne ve babanın birbirleriyle ve aile içerisinde olan davranış biçimlerini ve tutumlarını izlerler ve bunları içselleştirmeye başlarlar. Anne ve babanın birbirleyle ve aile içerisinde kurdukları iletişim çocukta olumlu veya olumsuz becerilerin gelişmesini sağlar. Eğer anne ve baba evin içerisinde bağırarak iletişim kuruyorsa çocukta belli bir süreden sonra kendisini bağırarak ifade etmeye başlar. Anne veya baba evin içerisinde öfkelendikten sonra şiddet eğilimi gösteriyorsa çocukta belli bir süreden sonra bu şiddeti kendi içerisinde normalleştirmeye başlar zamanla şiddete eğilimli bir çocuk haline gelir. Bu yüzden çocuk gelişimi açısından anne ve babanın çocuk üzerinde ve aile içerisinde her davranışı çocuğun göstereceği gelişimin yönünü belirlemek adına çok önemlidir. 

·   Çocuğunuzla birlikte geçireceğiniz her kaliteli vakit çocuğunuzun gelişimi açısından ve kendini ifade etme becerilerinin ilerlemesini sağlamak adına çok önemlidir. Ne kadar çok yoğun bir güne sahip olursanız olun çocuğunuzla mutlaka günlük kaliteli ve sağlıklı vakit geçirin. 

·   Çocuğunuzu anlayın, dinleyin ve söylediklerini önemseyin. Çocuklarınızla konuşurken onlarla göz teması kurmak, söylediklerini dinlemek ve onu dinlediğinizi destekleyen geri dönüşler sağlamak, onunla aynı hizada konuşmak, tebessümle ve ilgiyle konuşmayı sürdürmek çocuğunuzla aranızdaki güven bağını güçlendirecek aynı zamanda çocuğunuzunda iletişim becerilerininde gelişmesini sağlayacaktır. 

·   Çocuğunuzun gelişimine uygun oyunlar oynamasını sağlamak çocuğunuzun duygusal ve sosyal olarak gelişimine katkı sağlayacaktır.Böylelikle problem çözme becerileri, yeni bilgiler öğrenme, araştırma, motor becerilerini güçlendirme, strateji kurma, dikkat düzeyindeki artış çocuğunuzun aynı zamanda kendini ifade etme becerilerini de olumlu yönde etkileyecektir. 

·   Kullandığınız kelimelere ve tepkilere özen gösterin. Çocuğunuzu aşağılayacak ve onu küçük düşürecek kelimelerden uzak durun. Fikirleri önemsenmeyen ve sürekli toplum içerisinde aşağılanan çocuklar ilerleyen dönemlerde bunun temeline bağlı bir şekilde ciddi psikolojik tepkiler gösterebilmektedirler. Bu yüzden olaylara karşı çocuğunuza tepki göstermeden ve konuşmaya başlamadan önece sinirleriniz geçmesini ve sakinleşmeyi beklemek sizin ve çocuğunuzun adına daha yararlı olacaktır. 

·   Sen dilinden ziyade Ben dilini kullanın. Çocuğunuza “Yaramazsın, Haylazsın, Şımarıksın!” demek yerine duygu ve düşüncelerinizi ifade eden kelimeler kullanmanız kendinizi çocuğunuza karşı açıklamanız adına daha güven veren bir iletişim kanalına dönüşecektir. Böylelikle yargılayıcı kelimelerden uzak daha samimi ve içten bir şekilde çocuğunuza kendinizi ifade etmiş olacaksınız. Örneğin “Çok fazla bilgisayar ve telefonla oynaman beni üzüyor.” cümlesi hem duygunuzu hemde duygunuzun nedenini açıklayan bir cümledir. 

·   Ona her zaman değerli olduğunu hissettirin.Ve sevginizi her fırsatta belli edin. 

Çocuklarınızın Ruh Sağlığı Gelişimi İçin Psikolojik Desteğin Önemi 

Kendilerini çocukluk döneminde sağlıklı bir şekilde ifade edemeyen çocuklar zamanla kendilerini yalnız hissedebilir, toplu ortamlardan uzaklaşabilir, duygularını kolayca ifade etmekten çekinebilirler ve özgüven eksikliği yaşayabilirler. Çocukların benlik algılarının ve çevreyle olan ilişkisel bütünlüklerinin temellerini attıkları çocukluk döneminde kendilerini ifade etme becerilerinde aile desteği çok önemlidir. Ailenin bu durumda çocuğa farkındalık seviyesini arttıracak ve çocuğun becerilerini geliştirecek faliyetlerle destek verici konumda olması gereklidir. Bazı durumlarda aile çocuk üzerinde nasıl bir yol izlemesi gerektiğini ve doğru yaklaşımın çocuk üzerinde nasıl uygulanması gerektiğini bilemeyebilir. Veya çocuk ailenin davranışlarına ve tutumlarına farklı tepkiler ve yaklaşımlarla cevap verip kaçınma, öfkelenme, ağlama, bağırma gibi eylemlerde bulunabilir. Çocuk terapistleri çocukların dönemsel gelişimlerine uygun bir şekilde çocuğun kişisel gelişim becerilerine katkı sağlayacak yolları çocukla beraber yürürken aynı zamanda onların kendilerini nasıl sağlıklı bir şekilde ifade edeceklerini çocukla birlikte yürüdüğü yolda ona uzmansal bir deneyimle yardımcı olarak gösterir. Sağlıklı iletişim becerilerine giden adımlarda çocuğun önünde ki engelleri tespit edere ona bu süreçte en doğru ve sağlıklı çözümü sağlamak için destek olur. 

“Çocuğunuzun bedensel sağlığı kadar ruh sağlığının da önemli olduğunu unutmayın.Mutlu çocuklar mutlu yarınlar..”