Sınav Kaygısı

Öğrencilerin en çok yaşadığı kaygı çeşitlerinden biri olan sınav kaygısı, bilgilerin kullanılmasına, öğrenilenlerin hatırlanmasına engel olacak sonuçlar doğurabilen bir durumdur. Sınav kaygısı oluşumu üzerinde etkili olan birçok etken vardır. Çeşitli stresörlere bağlı olarak gelişen sınav kaygısının başarı durumu üzerinde olumsuz etkisi yadsınamaz. Bu sebeple kontrol edilmesi gereken kaygı türleri arasında yer alır. 

Birçok öğrencinin yaşadığı, sınavdan başarısız olma korkusunu temel alan sınav kaygısı, bireylerin kendini yetersiz ve değersiz hissetmesine neden olabilir. Duygu, düşünce ve davranış örüntüsünde meydana gelen birtakım sapmalar; sınav kaygısının semptomları arasında yer alır. Sınav kaygısı, çarpık bilişsel şemaların öne çıktığı, düşüncelerin kontrolsüzce duygulara, duyguların davranışlara yansıdığı bir zincir şeklinde tanımlanabilir. Başarıyla ters orantılı olarak seyreden bu durum, yoğun endişe ve stres hali olarak nitelendirilir. Yoğun bir şekilde sınav kaygısı yaşayan öğrenci, sınavlardan iyi not alacağına inanmaz. Ne kadar çalışırsa çalışsın başarı için yeterli olmayacağını düşünür. Sınav öncesi ve sınav sırasında yoğun endişe ve korku duyar. Duygu ve düşünce noktasında gelişen bu semptomlar, davranışa yansır ve bedensel birtakım reaksiyonlar gözlenir. Öğrenilen bilgiyi kullanmayı engelleyen sınav kaygısı, birçok öğrenci tarafından deneyimlenen bir anksiyete türü olarak bilinir. Sınav kaygısı nelerdir sorusunun cevabı, uzmanlar tarafından açık ve net bir şekilde ifade edilir. Örneğin sınavlardan kötü not alacağını düşünmek ya da bildiklerini unutmaktan korkmak sınav kaygısı içerisinde değerlendirilebilecek semptomlardır. 

Sınav kaygısı, her öğrencinin başına gelebilecek anksiyete türlerinden biridir. Gerginlik ve yüksek seviyede heyecan şeklinde gözlenir ve öğrencilerin sahip olduğu bilgileri kullanma becerilerine zarar verir. Sınavlardan alacağı başarısız notları kişiliğiyle eşleştiren öğrenciler, zaman zaman kendilerini değersiz ve beceriksiz hissedebilir. Normal seviyedeki, harekete geçirici kaygıdan daha farklı olan ve işlev bozukluğuna yol açan semptomların gözlendiği sınav kaygısı, potansiyel olarak ezici bir güce sahiptir. Özgüveni zedeleyen ve öğrenciye başarısız olduğu düşüncesini yerleştiren bu durum, birtakım sebeplere bağlı olarak gelişebilir. Kısa süreli olabileceği gibi uzun bir süre boyunca devam edebilir ve uzun vadede birey üzerinde yıpratıcı bir etki bırakabilir. Sınav öncesi, sınav anı ve sınav sonrasını içine alarak bu süreçleri başarılı bir şekilde kontrol etme yetisini engelleyen yoğun kaygı, öğrencinin iyilik haline zarar verir. Zihinsel, bedensel ve ruhsal anlamda yıkıcı bir sonuç ortaya koyar. Hiçbir şey bilmediğini, bilse dahi sınav anında hepsini unutacağını, başarı elde edemeyeceğini düşünen öğrenci, otomatik düşünceler tarafından ele geçirilmiş durumdadır. Gerçeğin abartılarak aktarıldığı kaygı halinde, yaşanan karmaşa durumu farkındalık düzeyini düşürür ve bir nevi kendini gerçekleştiren kehanet gözlenir. 

Sınav kaygısı her öğrencinin yaşayabileceği, yaygın bir anksiyete türüdür. Kontrol altında tutulmadığı sürece yıkıcı birtakım etkilere sebep olabilir. Sınav kaygısı yaşayan öğrencilerde öne çıkan birtakım semptomlar bulunur. Bu semptomlar şu şekildedir: 

Kendine yönelik eleştiri 

Felaket senaryoları kurma 

Özgüven eksikliği 

Dikkat ve konsantrasyon noktasında azalmalar 

Huzursuzluk 

Endişe 

Korku 

Öfkeli ve gergin olma 

El ve ayaklarda titreme 

Terleme 

Düzensiz soluk alıp verme 

Mide bulantısı 

Kalp çarpıntısı 

Sınav kaygısı yaşayan bireylerde duygu, düşünce ve davranış noktasında gözlenen belirtiler, yukarıdaki şekildedir. Her bireyin kaygı anında gösterdiği reaksiyon farklı olduğundan belirti noktasında da farklılıklar gözlenebilir. Bazı kişilerde tüm semptomlar aynı anda seyredebileceği gibi bazılarında yalnızca birkaç tanesi eşlik eder. Akademik başarıyı olumsuz etkileyen ve bireylerin sahip olduğu potansiyeli kullanmalarını engelleyen sınav kaygısı, erken dönem uyumsuz şemalarından olumsuz etkilenir. Öğrencilerin potansiyelinin farkına varabilmesi ve gerçekçi hedefler koyması, sınav kaygısıyla baş etmede etkin rol oynar. 

Huzursuzluk, endişe, korku, değersizlik, ümitsizlik duygularını beraberinde getiren sınav kaygısı, öğrenilen bilginin kullanımını engeller. Öğrencilerin düşük notlar almasına sebep olan bu anksiyete türünün gelişimini etkileyen birtakım nedenler vardır. Sınav kaygısına ne sebep olur sorusunun cevabı bu bağlamda oldukça açıklayıcı olmaktadır. Sınav kaygısının başlıca sebepleri arasında yanlış ebeveyn tutumları yer alır. Çocuğunun başarılı olmasını isteyen ve koşullar ne olursa olsun bu şartın sağlanmasını bekleyen mükemmelliyetçi ebeveyn tutumları, sınav kaygısı gözlenme ihtimalini artırır. Sınav kaygısında etkili olan bir diğer etken ise gerçekçi olmayan hedeflerdir. Potansiyelinin üstünde bir başarı hedefleyen öğrenci, istediği sonuca ulaşamayacağına kendini inandırarak çaresizliği öğrenir ve anksiyete semptomlarını geliştirir. Sınav kaygısını tetikleyen diğer nedenler arasında yeterince ve düzeni çalışmamak, ders yükünün fazla olması, rekabetçi kişilik örüntüsü, yanlış ödüllendirme ve cezalandırma mekanizmaları yer alır. Herkesin yaşayabileceği kaygı halini şiddetli bir şekilde hissettiren sınav kaygısı, temelde bireylerin başarısını olumsuz etkiler. 

Sınav kaygısı kimlerde görülür sorusu araştırma sırasında en çok merak edilen hususların başında gelir. Sınava yeterince hazırlanmayan, baskıcı ve mükemmeliyetçi ebeveyn tutumlarına maruz kalan, düzenli çalışma prensiplerine sahip olmayan bireylerde sınav kaygısı görülebilir. Harekete geçirici etkiye sahip olan kaygı halinin aşırı şiddetli şekilde gözlenmesine neden olan kaygı hali, makul seviyeye indirilmediği takdirde başarıya zarar verir. 

Kişinin kendine inanması ve güvenmesi, sınav kaygısıyla baş etmede öne çıkan en önemli alternatif düşüncelerden biridir. Bireylerin sahip olduğu otomatik düşünceleri yeni ve makul olanlarıyla değiştirilmesini amaçlayan bir tedavi planı, kaygının giderilmesine yardımcı olur. 

Sınav kaygısı, her öğrencinin yaşayabileceği temel bir problemdir. Bu durum içinde olan birçok öğrenci ve ebeveynin araştırmaları sınav kaygısı nasıl giderilir sorusu etrafında şekillenir. Sınav kaygısının giderilmesi için tercih edilen bireysel yöntemlerin yanı sıra profesyonel müdahaleler de başarılı bir sonuç elde etmek açısından önemlidir. Sınav kaygısıyla baş edebilmek için öğrencilerin düzenli bir çalışma planı oluşturmaları gerekir. Uyku, sosyal aktivite, ders çalışma saatleri orantılı bir şekilde belirlenerek düzenli bir yaşam stili oluşturulmalıdır. Beslenme alışkanlıklarına dikkat edilmesi, sınava aç karınla gidilmemesi de sınav kaygısıyla baş etmede fayda sağlayabilecek önemli müdahalelerdendir. Sınav anında yaşanan yoğun anksiyetenin önlenmesi için sınav kaygısı yaşayan öğrenciler ne yapmalı sorusunun cevabı araştırılır. Sınav anında yaşanan yoğun endişe haliyle başa çıkmak için sıklıkla sınav anında nefes egzersizleri yapılması önerilir. Kontrolün elinizde olduğunu ve endişenizi kontrol edebildiğiniz hissettiğiniz anda bilgilerinizi kullanabileceğinizi hatırlamanız kaygıyla başa çıkmada oldukça faydalı olacaktır. 

Sınav kaygısı, birçok öğrencide gözlenebilecek yaygın bir anksiyete çeşididir. Öğrencilerin başarısını ketleyen bu ruh hali, alanında uzman ruh sağlığı profesyonelleri ile giderilebilir. SInav kaygısı yaşayan öğrenciler için kullanılan en başarılı tedavi yöntemleri arasında psikoterapiler gelir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), kaygı bozukluklarının tedavisinde en çok tercih edilen terapi ekollerinden biridir. Duygu, düşünce ve davranış örüntüsünde meydana gelen sapmaları saptayan ve onlara şefkatle yaklaşmayı öğreten BDT, sahip olunan olumsuz otomatik düşüncelerin revize edilmesine yardımcı olur. 

Sınav Kaygısı Hakkında uzmanlarımıza sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.

Sınavdan çıkan kişiye ne denir?

Sınavdan çıkan kişiye sınavının nasıl geçtiğiyle alakalı sıkıştırıcı sorular sorulmamalıdır. Sınav ve konuları hakkında konuşulmamalı, kendi isteği haricinde konu hakkında konuşması için ısrar edilmemelidir.

Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler ne yapmalı?

Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler, uygun bir çalışma, yeme ve uyku planıyla düzenli yaşam alışkanlıkları kazanmalıdır. Profesyonel bir ruh sağlığı hizmeti almak isteyen bireyler, Psikolog Merkezi bünyesinde yer alan, alanında uzman psikologlardan online ya da yüz yüze terapi ve danışmanlık hizmeti talep edebilir.